Dış politikada Trump ayarları

Buna göre Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump, seçimlerde oy rengi değişebildiği için ‘salıncak’ diye anılan yedi eyaletten altısında Demokrat rakibi Joe Biden’ın önünde gidiyor.

Hakkında birçok dava süreci devam eden Trump’ın ciddi bir aksilik yaşamadığı sürece, 2024 ocak ayında Beyaz Saray’a dönme ihtimalinin yüksek olduğu öngörülüyor.

NATO’YU SİLKELEMİŞTİ

ULUSLARARASI toplumda da Trump’ın olası ikinci dönemine dair hazırlıklar olduğunu görüyoruz. Trump 2016-2020 döneminde NATO’daki Avrupalı ortaklarına savunmaya yeterince harcama yapmadıkları gerekçesiyle baskı uygulayarak ittifakı sallamaya başlamıştı.

Rusya’nın 2022 yılında başlayan Ukrayna işgaliyle kaldığı varoluşsal tehdit karşısında kendisini gözden geçiren yeni kararlar alan NATO dün Brüksel’de 75’inci yılını kutladı. Törende NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in ABD’nin Avrupa ile birlikte olduğunda daha güçlü ve güvende olacağını söylemesi manidardı.

Çünkü Donald Trump’ın yeniden başkan olması halinde ABD’nin NATO’dan çıkma kararı alıp almayacağı akılları kurcalayan bir soru olmayı sürdürüyor. ABD’deki bazı çevrelerde de bu kaygı mevcut ki, geçen yıl savunma bütçesine, ancak Senato’nun en az üçte ikisinin onayıyla böyle bir karar alınabileceğine dair bir şart konmuş, NATO’dan çıkmak zorlaştırılmıştı.

UKRAYNA MEVZUSU

NATO’yu en çok meşgul eden konulardan biri tabii ki, Trump’ın seçilmesi halinde Ukrayna krizinin nasıl bir seyir alacağı. Trump’ın ABD Kongresi’ndeki Cumhuriyetçileri bilindiği gibi aralık ayından beri Ukrayna’ya silah desteğine onay vermiyor.

Bir defasında Ukrayna krizini 24 saat içinde çözebileceğini söylemiş, ayrıntı vermemişti. Mart ayında Trump’ın Florida’daki malikanesini ziyaret eden Macaristan Başbakanı Viktor Orban, eski başkanın Ukrayna’ya ‘tek kuruş vermeyerek’ bunu sağlayacağını iddia etmişti.

NATO’NUN FON GİRİŞİMİ

İŞTE olası bir Trump yönetiminin Ukrayna’ya yardımı kesebileceği beklentisiyle NATO içinde Kiev’e 5 yıl boyunca destek sağlayacak bir fonun oluşturulması yönünde bir girişim var. Genel Sekreter Stoltenberg’in öncülüğünde 16 milyar doları ABD tarafından karşılanmak üzere 100 milyar dolarlık bir fonun oluşturulması öngörülüyor. Fonun NATO’nun temmuz zirvesine yetiştirilmesi halinde ABD’deki muhtemel siyasi değişiklikten de etkilenmeyeceği düşünülüyor. 32 üye ülkenin tamamının bu fona destek vermeyi kabul edip etmeyeceği ise henüz belli değil.

GAZZE’Yİ NASIL ETKİLER

MERAK edilen diğer bir konu da Trump’ın seçilmesinin Ortadoğu’daki gelişmeleri nasıl etkileyeceği. Trump, geçtiğimiz günlerde verdiği bir röportajda İsrail’in Gazze savaşı için “Savaşınızı bitirmek zorundasınız. Barışa dönmeliyiz” çıkışında bulunmuştu.

Siyasi geleceğini Gazze’ye bağlayan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun bölgede savaşı ABD’deki yeni iktidar dönemine kadar uzatabileceği konuşulurken Trump’ın sözleri dikkat çekiciydi.

İktidarda olduğu dönemde ABD Büyükelçiliği’ni Tel Aviv’den Kudüs’e taşıyan, Suriye toprağı Golan’da İsrail’in egemenliğini tanıyan Trump, İsrail’in Arap ülkeleriyle ilişkilerini normalleştirmesine ön ayak olan İbrahim Anlaşmaları’nı hayata geçirmişti. Bu gelişmelerde Netanyahu ile aile dostu olan, Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile de arkadaşlık ilişkisi kuran damadı ve baş danışmanı Jared Kushner’in girişimleri etkili olmuştu.

SÖZLERİNİN ANLAMI

ŞİMDİ Biden yönetiminin de Gazze krizine rağmen Suudi Arabistan ile İsrail ilişkilerini normalleştirmek için bir mega anlaşma üzerinde müzakere yürüttüğü biliniyor. Suudi Arabistan’ın normalleşme için Gazze’de iki devletli bir çözüm istediği de belirtiliyor.

Trump’ın sözlerine dönersek. ABD’de normalde Demokratlara oy veren Arap ve Müslüman seçmen Biden’ı İsrail’e verdiği koşulsuz destekten ötürü cezalandırmak istiyor. Trump ise Netanyahu’ya Gazze’de “Hedeflere ulaşmak için elini çabuk tut” diyor, İsrail’e desteğini kesmiş değil.

Ez cümle, uluslararası politikada ABD’de olası iktidar değişikliğine karşı pozisyonlar alınmaya başladı. Öte yandan dış politikanın seyri de ABD seçimlerini etkileyici bir unsur olabilir.