Avrupa’da Trump tedirginliği

ABD’de Başkan Joe Biden’ın (81) yaşlılığı ve soru işaretlerine neden olan akıl sağlığı nedeniyle seçimlerden çekilmesi gerektiğinin tartışıldığı bir ortamda iki kritik gelişme yaşandı.

İKİ KRİTİK GELİŞME

KASIM ayındaki başkanlık seçimlerinin favori ismi Cumhuriyet Partili eski Başkan Donald Trump (77) geçen cumartesi akşamı Pensilvanya’da mitingte konuşma yaparken silahlı saldırıya uğradı ve ölümden kılpayı kurtuldu. Cumhuriyetçi partililer ‘Tanrı korudu’ diyerek bunu ilahi bir müdahale olarak görürken Cumhuriyetçi Parti, bu kez genç senatör J.D.Vance’i Başkan Yardımcısı adayı olarak açıkladı.

MAGA’NIN YILDIZI

TÜRKÇE adı ‘Cey-Di’ diye telaffuz edilen Vance (39), Amerika’nın yoksul taşrasından Beyaz Saray kapılarına kadar uzanan zorlu hayat hikayesi, başta ‘Amerikan Hitleri’ dediği Trump’a sonradan sahip çıkması ve Trump’tan daha Trumpçı duruşuyla bir anda uluslararası siyasetin en çok konuştuğu isimlerin başında yer aldı.

Trump’ın ‘Amerika’yı Yeniden Büyük Yap’ın (Make America Great Again) kısaltması olan ‘MAGA’ düsturunun ateşli savunucusu olarak kabul edilen Vance, Biden’ın İsrail’e desteğini yeterli bulmazken Ukrayna savaşında ise şimdiki politikadan tamamen uzak ‘Ukrayna’dan bana ne’ tavrı içinde olması Avrupa’da alarm zillerinin çalmasına neden oluyor.

TRUMP NİYE ONU SEÇTİ

ŞİMDİ derler ki, seçilirse tek dönem olarak görev alacak Trump, Vance ile kendilerini unutulmuş hisseden Michigan, Pensilvanya, Ohio gibi kritik eyaletlerdeki işçi sınıfını yakalamayı umuyor.

“Benim memleketim Ohio’da olduğu gibi, komşu Pensilvanya ya da Michigan’da ülkemizin her yerinde iş imkanları yurtdışına kaydırıldı, çocuklar askere yollandı” diyen Vance, dar gelirlilerin refahını arttırmak için üretimi Amerika’ya geri getirmeyi vaad ediyor.

VANCE’İN MESAJI NE

CUMHURİYETÇİ partinin sağcı, tutucu, milliyetçi kanadında yer alan Vance, Trump’ın seçilmesi halinde ABD Yönetimi’nin ‘2 Numarası’ olacak. Belki bir seçim sonra ise Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı olarak sahneye çıkacak.

İşte bu nedenle Vance’in ne dediği, ne demediği büyük merak konusu. Aslında Ukrayna savaşı konusundaki mesafeli tavrı bilinen Vance’i seçmesiyle Trump’ın da dünyaya bu konuda bir mesaj verdiği yorumları yapılıyor. Senatör Vance, ABD Kongresi’nde Ukrayna’ya askeri yardıma onay vermeyerek silah sevkiyatını aylarca durduran isimlerden biri olmuştu.

AVRUPA NİYE RAHATSIZ

AVRUPALI liderler bölgesel sorunları görüşmek üzere dün İngiltere’deki Avrupa Siyasi Diyalog zirvesinde bir araya gelirken Amerikan Wall Street Journal gazetesi, ‘Trump’ın yükselişi Avrupa’da güvenlik endişelerini derinleştiriyor’ diyor.

Cumhuriyetçi Parti’nin Milwaukee’deki kurultayını izleyen Alman Bild Gazetesi’ne konuşan Cumhuriyetçi bir isim ise “Rusya ile Ukrayna arasında müzakere istiyoruz” mesajı veriyor.

TRUMP’IN PLANI NE

TRUMP daha önce çok kez, “Ben olsaydım Putin, Ukrayna’ya müdahale etmezdi. Bu krizi 24 saatte çözerim” gibi açıklamalar yaptı. Bu arada Trump’ın takdirini kazanmış isimlerden olan Macaristan Başbakanı Viktor Orban, geçtiğimiz haftalarda Kiev, Moskova, Çin, NATO temasları sonrasında Trump ile görüştü ve eski ABD Başkanı’nın Ukrayna için bir barış planı olduğunu öne sürdü. Öte yandan 1 Temmuz’dan beri AB dönem başkanı olan Macar Başbakanı’nın bu tek taraflı barış girişimi AB’yi ayağa kaldırdı.

PUTİN İLE PAZARLIK MI

NE Ukrayna, ne de Avrupa, Rusya’nın dikte ettiği bir barıştan yana. Trump, baştan beri Avrupa’nın kendi güvenliğini kendisinin karşılaması gerektiğini savunuyor. İşte bu tavır, Avrupa’yı da savunma ve güvenlik açısından kendini gözden geçirmeye zorluyor. Mesela dün yeniden AB Komisyonu Başkanı seçilen Ursula von der Leyen, Avrupa’nın korunması için ‘gerçek bir savunma işbirliği’ oluşturmaktan söz ediyor.

Trump’ın Ukrayna’da nasıl bir tavır alacağı ise net değil. Bild gazetesine konuşan bir Cumhuriyetçi yetkili “Trump işadamıdır. (Rusya lideri) Putin her istediğini alırsa onun (Trump) için başarılı bir çıkış olmaz. Böyle olmayacak” diyor.

Ez cümle, Biden’ın yarıştan çekilip çekilmemesinin konuşulduğu şu günlerde dünya çoktan olası bir Trump zaferine karşı pozisyon almaya çalışıyor.