Arap ülkeleri Esad ile barışıyor mu

Malûm, savaşı kaybetmek üzere olan Esad, Eylül 2015’te Rusya’nın müdahalesi ve İran’ın desteğiyle rejimini kurtarmayı başarmıştı. Her ne kadar ülkenin bir bölümü muhaliflerin, bir bölümü de terör örgütü PKK’nın uzantısı YPG’nin kontrolünde olsa da Esad, Şam’da oturmaya devam ediyor.

İLGİNÇ GELİŞMELER

SON dönemde Arap dünyası ile Esad rejimi arasında ilginç gelişmeler yaşanıyor. Bunlardan biri Mısır’ın Ürdün ve Suriye üzerinden enerji darboğazı yaşayan Lübnan’a doğalgaz boru hattının yeniden devreye sokulması planı oldu. ABD her ne kadar Esad rejimine ağır yaptırım uygulasa da Lübnan’da insani kriz yaşandığı gerekçesiyle boru hattı planına muafiyet tanıdı.

KRAL İLE TELEFON

EYLÜL ayındaki bu gelişmenin ardından yine eylül ayında Beşar Esad, savaş başladığından bu yana Ürdün Kralı 2’nci Abdullah ile ilk telefon görüşmesini yaptı.

Esad’a karşı başta Suriyeli muhaliflere destek veren Ürdün, halihazırda yüz binlerce Suriyeli mülteciye ev sahipliği yapıyor. Görüşme sonrasında ‘iki kardeş ülke’ vurgusu yapılırken, geçici olarak kapalı sınır geçişleri de yeniden açıldı.

ŞAM’DA BAE’Lİ BAKAN

ŞAM ile yakınlaşma içinde olan bir diğer ülke ise Birleşik Arap Emirlikleri. BAE, 2018 yılında Şam’da büyükelçiliğıni yeniden açan ilk Arap ülkesi olmuştu.

Marttan beri Esad ve BAE lideri Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayed el-Nahyan arasında iki telefon görüşmesi gerçekleşti. İki gün önce de Esad, BAE Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayed el Nahyan’ı Şam’da kabul etti.

Şimdi deniyor ki, ABD’nin bölgeden çekildiği dönemde Arap ülkeleri, hem İran’ın nüfuzuna karşı hem de ekonomik ilişkilerini geliştirmek için Suriye’de devreye giriyor.

MISIR’DAN ILIMLI MESAJ

BİR yandan da Arap ülkeleri, Şam rejimine iç savaş nedeniyle çıkarıldığı Arap Birliği’ne geri dönebileceği mesajı veriyor. Salı günü ABD ziyareti sırasında Wilson Center’da konuşan Mısır Dışişleri Bakanı Sami Şükri’den bu yönde açıklamalar geldi.

Suriye’nin Arap dünyasındaki rolüne geri dönebileceğini, ancak hem ülke içinde hem de ülke dışında güveni yeniden kazanması gerektiğine işaret eden Şükri, mülteci sorunu dahil insani boyutun ele alınmasının da önemli olduğunu belirtti.

ABD: ZALİM DİKTATÖR

ŞÜKRİ bu açıklamayı Washington’da yaparken ABD’nin Arap-Şam flörtünü nasıl gördüğü de merak konusu.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, BAE’li bakanın Şam’ı ziyaret etmesiyle ilgili “Bu yönetim, zalim bir diktatör olan Esad ile ilişkilerin normalleşmesi ya da rehabilite edilmesi konusundaki çabalara herhangi bir destek vermeyecektir” diyerek tepki gösterdi.

Ancak dün Amerikan Politico haber sitesi Biden yönetiminin Arap ülkelerini Esad ile ilişkiye girmemeleri konusunda caydırıcı bir tavır almadığına da işaret etti.

Buna göre eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde Suriye Özel Temsilcisi olan James Jeffrey, Arap ülkelerine bu yönde telkin olmadığını belirtiyor.

Dolayısıyla da ABD’den karşı bir tavır gelmediğinden Arap ülkelerinin Şam ile ilişkileri geliştirmek için bunu bir yeşil ışık olarak algıladığı ifade ediliyor.

Bu ikili tavır da belli ki Esad’a önümüzdeki dönemde daha fazla alan açacak gibi duruyor.