Mutluluk arkadaşımda mıymış?

Mutluluk mu? Mutlu olmak için mi seyahat ederiz? Daha doğrusu, ne yapıp edersek mutlu olmak için mi?
Daniel Gilbert* bilgisiyle ve araştırmalarıyla geçen hafta içime sular serpti. Mutluluğu arama, mutsuzluktan da çok korkma konusunda sakin olmakta fayda var. Bizi yerler, gökler, denizler, Santoriniler değil, arkadaşlar mutlu ediyormuş. şanslıyım ki, başımı sağa çevirdiğimde uzaktan kahkahalarını ve ateşli tartışmalarını duyduğum bir grup insan benim arkadaşlarım. Mutluysam sebebi, buralar değil, onlar. Mış.
Daniel Gilbert’e göre, insanların ileriki mutluluk veya mutsuzluklarını büyütme eğilimi var. Kim buna yok diyebilir? Çoğu zaman, alınca bizi çok mutlu edeceğini düşündüğümüz bir şey, bizi mutluluksuz bırakınca şaşakalmıyor muyuz? Ya da, başımıza gelse felaketin en büyüğünü yaşayacağımızı düşündüğümüz bir şey oluverince, bir tümsek gibi geçmiyor muyuz üstünden? Büyük dramlarda, ‘psikolojik bağışıklık sistemi’ denilen şey harekete geçiyor. ınsanın bağrına taş mı, tuz mu, süt mü bir şey basıp onu iyileştiriyor.
Asıl başa çıkılması daha zahmetli olan, bu sistemi devreye sokmayan küçük rahatsızlıklar. Çünkü adı üstünde küçük olduğu için, onları düzeltmeyi erteliyoruz. Ve aslında, uzun vadede onlardan daha fazla zarar görüyoruz. Örneğin: ayağını kırarsan bu konuda bir şey yaparsın. Evet canın acır ama hastaneye gidip, gereğini yapar, iyileşmeyi beklersin. Ama dizindeki bir sızıyı önemsemez, yaşlandıkça böyle şeyler olur dersin. Ve sonuç olarak, sonsuza kadar canını yakar. Yani, küçük dramlarda, psikolojik bağışıklık sistemi devreye girmemiş olur. Seçeneksizlik, bir duruma saplanıp kalma, bu manada iyi.
Peki para? Parayla mutluluk olur mu? ışte yüzyıllardır aranan sorunun cevabı: olmaz.
Mutluluk, yoksulluktan orta sınıfa çıkıyorsan satın alınıyor. Ama eğer orta sınıftan üst sınıfa çıkıyorsan, mutluluğu satın alamıyorsun.
Servetinin neden seni daha mutlu etmediğinle başbaşa kalarak hayal kırıklığına uğruyorsun. Peki nedir bu işin sırrı: ilişkiler.
Eğer paran varsa onu, arkadaşlarına (ya da insanlarla ‘gel beraber bir berber dükkanı’ kuracağın her duruma) daha çok zaman ayırmak için harcamak en akıllıcası.
Ntv’nin ‘hayat kitabı’, zamanımızın büyük bilimcileriyle söyleşilerle dolu. Tavsiye ederim. Mutluluklar dilerim.

* Daniel Gilbert, Harvard Üniversitesi’nde psikoloji profesörü ve toplumsal biliş ve duygu laboratuvarı yöneticisi.