Konser sezonu açılırken, “FÖŞ” listesi

İster, “müzevirce bir girişim, icat çıkartmışsın, ne lüzumsuz bir merak” diyerek hafifseyin; ben tespitimi paylaşacağım !

Akıllı telefonların, “Otomatik Kelime Tamamlama” seçeneğini biliyorsunuz… Kurgusal olarak yazılım, sık kullanılanları öğreniyor ve belleğine ekliyor, gerektiğinde tanıyor. Ama,  fabrika ayarlarıyla gelen bir “tanınmış isimler” listesi de mevcut içinde… Benzer bir yazılım, web’teki arama motorlarında da var. Onlar da buna “arama tahminleri” adını koymuş. Otomatik tamamlamanın nasıl çalıştığına ilişkin kendi verdikleri bilgi (özetle) şöyle:

“…Arama başlattığınızda, arama tahminlerine bakarak bilgiye daha hızlı ulaşabilirsiniz. Tahminler, yazdığınız terimlerle ve diğer kullanıcıların yaptığı aramalarla alâkalı, kullanabileceğiniz olası ve sistemde yerleşik olarak bulunan sözcüklerdir… / …Arama tahminleri, yazdığınız terimleri, geçmişte yaptığınız ilgili aramaları, ‘trend olanlar’ dahil diğer kullanıcıların yaptığı aramaları, bölgenizdeki popüler ve gün içinde değişen konuları kaynak olarak kullanır. Trend olan haberler arama geçmişinizle ilgili değildir… / …’Arama tahminleri hiç kimsenin müdahalesi olmadan, algoritma kullanılarak oluşturulur’. Diğer kullanıcıların bir kelimeyi arama sıklığı gibi nesnel faktörler temel alınır…”

Merakınızı biraz daha koyulaştırırsanız, benim asıl ilgilendiğim boyuta da yanıt alabiliyorsunuz: “ Arama önerileri içinde istediklerinizi-beklentilerinizi görmememe nedeninize gelince… / …Belirli bir kelime veya konu için herhangi bir tahmin görünmüyorsa, bunun nedeni aşağıdakilerden biri olabilir; /…’Arama terimi popüler değildir’ veya arama terimi çok yenidir…” Yetinmemiş, “ne olur ne olmaz” diyerek, bir de not sokuşturmuş meselâ Google; “Arama tahminleri, yaptığınız aramanın yanıtı olmadığı gibi, arama terimlerinizle ilgili olarak başkalarının veya Google'ın düşüncelerini ifade eden beyanlar (da) değildir…” Örnekleyelim:

“Recep” yazınca meselâ, beklentiniz bu olmasa bile, ilk seçenek olarak Tayyip Erdoğan eki sunuluyor; “Abdullah” için Gül ve Avcı… Buna karşılık, “Kemal” yazınca , Kılıçdaroğlu çıkmıyor da “Atatürk” geliyor ekrana. “Gazi” yazınca da Osman Gazi Köprüsü çıkmıyor meselâ, “Mustafa Kemal” diye tamamlanıyor. Örnekleri çoğaltmak mümkün. “Aziz” deyince, Nesin, Sancar, Yıldırım; Kocaoğlu görünürde bile yok… “Yılmaz” deyince, Özgül, Morgül, Güney ve Erdoğan sıralanıyor; Büyükerşen kayıp ! “Bülent” yazınca, telefonda Arınç, web’te Ersoy geliveriyor... “Fazıl”,  her iki mecrada da şıp diye Say ile buluşurken, “Gülsin” adı, telefonlarda o kadar da şanslı değil; ama arama motorlarında ilk sırada… “İdil”in Biret ile karşılaşması için web’te 3. sıraya kadar iniyorsunuz. Telefonlar, “Numan” deyince Kurtulmuş’u getiriyor da Pekdemir’den habersiz… “Hüseyin” ismine Çelik, Gülerce, Şahin ve Yılmaz’ı münasip gören düzeneğe, (şeytan dürttü) bir umutla “Nihat” da yazdım. Heyhat ! Doğan ve Hatipoğlu çıktı; çıka çıka nasibimize…  Aslında bu bir sanat yazısı olacaktı.

Numan Pekdemir’in sanat koordinatörlüğünde, 10 Eylül’de, Bodrum Kalesinde yaşanan Beethoven akşamından, Devlet Sanatçısı İdil Biret ve Naci Özgüç yönetimindeki Bodrum Oda Orkestrasından, 5. senfoniden ve 5. Piyano konçertosundan söz edecektim... 10 Ekim Pazartesi akşamı, Atakent'teki Hikmet Şimşek Sanat Merkezi'nde, KODA’yı Rengim Gökmen'in yöneteceğini, konserin solistinin ise Devlet Sanatçısı Gülsin Onay olduğunu müjdeleyecektim. AASSM’deki Olten Filarmoni açılış konserinin, 12 Ekim Çarşamba akşamına rastladığını, İbrahim Yazıcı şefliğinde, müzikalitesi ve seçkin repertuvar sunumuyla, Devlet Sanatçısı Hüseyin Sermet’in piyanosu başında olacağını hatırlatacaktım.

Ama toplumun “değerleme” sistemi öylesine bozulmuş ki, “FÖŞ”ler yüzünden, sanatçılara sıra gelmiyor bir türlü… “Devlet, sanatçının önünde kara bir perde” çünkü. Bu popülerlik, doğal olarak “güncel olayların” rüzgârından etkileniyor. Açıkçası merak ediyorum; “emr-i hak vâki olunca”, acaba dolaşımdaki bu isimlerin kaç tanesi hatırlanacak ? “FÖŞ nedir” diye sorarsanız,  çok önceleri VIP karşılığı olarak uydurmuştum: “Fevkâlade Önemli Şahsiyet” demek Efendim…