İşte Natasha-1'in sahibi: Tandoğan Özmen...

Muharrem SARIKAYA

Denizcilikten Sorumlu Devlet Bakanı Burhan Kara, elindeki bilgi notundan şunları okuyor:

‘‘Kıbrıs Rum kesimine S-300 füze rampası götürdüğü gerekçesiyle, hafta başında Gelibolu açıklarında durdurulan ve 16 Haziran günü serbest bırakılan Natasha-1 isimli gemi de, sahibi de TÜrk...’’

Denizcilik Müsteşarlığı tarafından hazırlanıp Kara'ya iletilen bilgi notunda aynen şöyle deniliyor:

‘‘Geminin gerçek sahibi ... adreste, mukim Tandoğan Özmen adlı bir Türk vatandaşıdır. Bu şahsın kendisini acente (Mişa Vapur Acentesi) olarak belirtmesine rağmen mal sahibi kendisidir. Geminin belgelerinde donatanı olarak görülen Malta'daki şirket de bu şahıs tarafından kurulmuştur.’’

Kara, Natasha-1 gemisinin sahibi Türk olarak görülse de, bir yanlış anlaşılmanın önüne geçmek istiyor ve şu açıklamayı getiriyor:

‘‘Her ne kadar gemi ve sahibi Türk olarak görülse de, off-shore şeklinde alımı yapılmış. Bu nedenle doğrudan Türkiye'nin malı diyemeyiz. Gemi Malta bandıralı...’’

NATASHA REHİNLİYMİŞ

Denizcilik Müsteşarlığı, gemi Gelibolu açıklarında gözetim altına alındığında, Rusya ve Mısır'dan sert açıklamalar gelmemesinden şüphelenmiş. Bunun üzerine geminin şeceresi araştırılmış ve ilginç bilgilere rastlanmış.

Her ne kadar off-shore yöntemi ile alınmış olsa da, yeni adı Natasha-1 olan gemi uzun yıllardır Türk limanlarında, ‘‘Bassel’’ adıyla çalışıyormuş. Hatta geminin rehinli olduğu da ortaya çıkmış.

Öz-De Denizcilik Uluslararası Taşımacılık ve Nakliye Ltd. şirketi adına Bünyamin Özdemir, 1996 yılı başında, Kocaeli Asliye Hukuk Mahkemesi'ne o zamanki adı Bassel olan Natasha-1'i şikâyet etmiş.

Firma şikâyet dilekçesinde, Derince Limanı'nda teslim ettiği 42 aracı geminin S-300 füzelerini de yüklediği ileri sürülen Ilyıchevsky limanına götürmediğini belirtmiş.

Mahkeme yaptığı incelemesinde şikâyeti yerinde bulmuş. Mahkeme, sefer evrakı tam olmadığı için Derince liman başkanlığının o zamanki adı Bassel olan Natasha-1'in çıkışına izin vermediğini, yükü gönderecek Öz-De firmasının bundan 125 bin 430 dolar zarara uğradığı kararına varmış. Mahkeme gemiye rehin koymuş.

Aynı tarihlerde ilginç bir gelişme olmuş. Geminin sahibi Tandoğan Özmen 1996 yılında mahkemeye başvurarak gemisinin Bassel olan adını Natasha-1 olarak değiştirmek istediğini, üzerindeki rehinin buna engel bir koşul taşımadığını belirtmiş. Mahkeme de bunu uygun bulmuş.

Ancak, aradan geçen zaman içinde ne olduysa gemi üzerindeki rehin kalkmış. Natasha-1 adını alan gemi Tuzla tersanelerinde onarım gördükten sonra, Lübnan bandırasını terk edip, Malta bandırasını almış.

Kimliğini değiştirdikten sonra da Derince-Ilyıchevsky limanları arasında ro-ro seferlerine devam etmiş.

Natasha-1 gemisinin şeceresi bu şekilde özetleniyor. Ancak, bu durum şu soruyu gündeme getiriyor:

‘‘Türk gemisi olması Montrö Sözleşmesi'nin uygulamasını kaldırmıyor mu? Gözaltında tutulamaz mıydı?’’

Bakan Kara, bu soruya şöyle karşılık veriyor:

‘‘Hayır tutamazdık. Her ne kadar off-shore ile Türk birisinin üzerinde gözükse de gemi Malta bandıralı. Uluslararası ticaret gemisi niteliğinde. Transfer geçen bir gemiye hiçbir müdahale hakkımız yok. Sadece askeri malzeme taşıyor gerekçesiyle zararsız geçiş ihlalinden bir süre tutabiliriz. Sonra bırakmak zorunda kalırız. Geçmişte Cape Maleas için de aynı durumu yaşadık...’’

Kara, bunları söylerken, Gümrüklerden Sorumlu Devlet Bakanı Rıfat Serdaroğlu, gemiye el konulabileceği iddiasını dün de sürdürüyor. Gemide traktörlerin arasına saklanmış 7 aracın S-300 füze rampası olduğunun herkes tarafından kabul edildiğini belirten Serdaroğlu, savcılığa haklarında suç duyurusunda bulunacağını söylediği Dışişleri ve Denizcilik Müsteşarlığı'nı suçluyor. Ardından ekliyor: ‘‘Geminin Türk olması işi daha da vahimleştiriyor...’’

Natasha-1 gemisi serbest kaldıktan sonra yoluna devam ederken, arkasında bir başka çelişki daha bırakıyor.

Mısır'ın Ankara Büyükelçiliği, gemi Gelibolu'da durdurulunca hükümet nezdinde girişimde bulunmuş ve ‘‘Gemideki mallar bizim’’ demişti. Gemi serbest bırakılınca Mısır hükümeti bu kez çark ediyor ve gemideki araçların hükümetine değil, ülkesindeki bir firmaya ait olduğunu açıklıyor. Malın nereye teslim edileceğini ise belirtmiyor.

Natasha-1 muamma yaratmaya devam ediyor...

---