Restoran sektörünü NELER bekliyor

Kaya Demirer / Frankie / TURYİD Başkanı

◊ Turizm ve yeme-içme sektörü 2015 yılının sonlarından itibaren güvenlik/terör, seçim üzerine seçim, ekonomik dar boğaz derken 2019’la birlikte tam nefes almaya başlamıştı. Şu an tüm sektör yüzde 100 kepenk indirme anlamına gelen ve haftalar içinde kapıya dayanan bir kriz karşısında şaşkınlık içinde.
◊ Yetiştirdiğimiz, bizim işletmemize giren nitelikli arkadaşlar ile yolu ayırmak bugün ekonomik bir zorunluluk olarak kapının hemen ardında gözüküyor gibi olsa da orta ve uzun vadede daha büyük sorunları da birlikte getireceğini biliyoruz. Sürecin 60-75 gün ile sınırlı kalması durumunda işletmeler çok fazla bu yola gitmemeye çalışacaklar gibi gözüküyor.
◊ Öncelikle devlet desteklerini anlamak ve ihtiyacımız olan, uygun gözüken tüm desteklerden faydalanmak istiyoruz. Belirsizlik en büyük endişemiz. TURYİD olarak 2 milyon ailenin, sektörün sorunlarını anlatmaya çalışıyoruz.
◊ Süreç çok hızlı ilerliyor, ekonomik destek paketleri ardı ardına açıklanıyor.
150’den fazla markasıyla 2 bine yakın işletmeyi temsil eden TURYİD, üyeleriyle çok yoğun temas içinde, hukuki ve mali danışmanlık sağlıyor, çağrı merkezi şeklinde tüm enformasyon ihtiyaçlarını karşılamak üzere gece gündüz çalışıyor.

Barış Tansever / Sunset

◊ 2014’ten beri sürekli bir türbülansın içindeyiz. Terör, darbe, döviz krizi derken şimdi de korona... Aslında Sunset 94 krizinin içinde doğmuş bir marka olduğu için genlerimizde krizle mücadele olgusu var, bu nedenle her zaman tedirgin ve ürkeğiz. Biz planlarımızı haziran ayına göre ayarladık.
◊ Ekibimizin sağlığı en önemli konu. Bu zor günleri birbirimize destek olarak geçireceğiz. Ama burada başka önemli bir konu daha var. Yıllardır SSK primlerini, muhtasarlarını, vergilerini, KDV’lerini her zaman zamanında ödediğimiz devletimizin, önce çalışanlarımıza sonra da müesseselere sahip çıkması gerekiyor!
◊ Kültür ve Turizm Bakanımız ve ekibiyle verimli, çözüm odaklı toplantılar yaptık. Alınan kararlar ivedilikle uygulanırsa ve bu kriz iki aydan fazla sürmezse, müesseselerimiz yaşar ve yaşatır! Ama salgın kontrol altına alınamazsa, kayıplar büyürse maalesef bu sektörün çok önemli bir kısmını kaybederiz.
◊ 2 milyon çalışanımızla ülkemizin istihdamının yaklaşık yüzde 10’unu yeme içme sektöründeki çalışanlar oluşturmaktadır. Ve tabii etkileşim içinde olduğumuz milyonlarca gıda üreticisi çiftçiyi, köylüyü, tarım çalışanlarını unutmayın. Bu sektörün ne kadar önemli bir belkemiği olduğunu ve genç nüfusa istihdam sağladığını bir kez daha görmüş olduk. Yeme içme sektörü olarak hayatın tam ortasındayız!

Gülin-Yücel Özalp / Pandeli, Rana, Firuze, Ringa

◊ Sezon olarak yiyecek içecek sektörünün en zayıf geçen ocak ayının ardından şubat sonunda ülkemizde yaşanan acı olaylar, verdiğimiz kayıplar, sınırlarda yaşanan göçmen sorunları nedeniyle zaten sektör olarak çok keyifsiz bir dönemdeydik. Ama bu süreçte kimseyi işten çıkarmadık.
◊ Çok yoğun, hızlı tempolu günlerden sonra durmak, kendimizi dinlememizi sağladı. Biz bu günlere ders niteliğinde bakıyoruz. Bu sürecin uzaması bizim için en büyük risk, çünkü süre uzadıkça maddi ve manevi olarak zarar görüyoruz. 
◊ Mekanları hızlı bir şekilde tekrar hayata geçirebilmek için en önemli olan yıllardır beraber çalıştığımız ekibimizin bu dönemi en zararsız şekilde atlatabilmeleri. Bu noktada devletin planladığı desteğe ihtiyacımız olduğunu söyleyebiliriz.
◊ Vakit kaybetmeden devletten gelecek destek hayata geçirilmeli. Zamanı geldiğinde hazır olabilmemiz için bu destek hayati önem taşıyor.
◊ TURYİD olarak bu konuda mekanların kapandığı ilk günden itibaren çok yoğun bir şekilde çalışıyoruz. Sektörün ayakta kalması ve sürekliliğini sağlayabilmesi için Turizm, Maliye, Çalışma ve Sosyal Yardım Bakanlığı’nın üst düzey yetkilileriyle görüşmeler yapılıyor.

Didem Şenol / Gram ve Gram Evde

◊ Doğrusunu söylemek gerekirse yiyecek içecek sektörü 2014’ten beri zorlanıyordu. Geçtiğimiz 6 senede hepimiz günün şartlarına göre pozisyon almak durumunda kaldık. Tam bir şeyler toparlanmaya başlıyor ve baharla daha da iyi olacak dediğimiz döneme denk geldi Covid-19 salgını.
◊ Gıda alışverişi ve sağlıkla ilgili ihtiyaçlar haricinde evden gerekmedikçe çıkmadığımız bu dönem bir süre daha devam edecek gibi gözüküyor. Bu süreçte hiçbir arkadaşımızı işten çıkarmadık veya ücretsiz izin vermedik. Biz de sektördeki birçok işletme gibi İşkur’un destek paketine başvurduk. Çok uzun sürmemesini diliyoruz. Hepimiz için çok zor bir dönem.
◊ Ekip olarak gerek merkezi mutfağımıza ulaşım gerekse çalışma ortamında önlem alarak misafirlerimizin evlerinde bizim lezzetlerimizi yemeye devam etmesi için ‘Gram Evde’nin kapsamını biraz daha genişletiyoruz. Yemek kitlerine hazır yemek ve buzdolabını dolduracak alternatifler de ekliyoruz.  

Cem Mirap / Lucca - Cantinery

◊ İşten eleman çıkarmadık. Yarı zamanlılar dahil bütün ekibime bir arada olduğumuzu, öngörebildiğim bir-iki ay boyunca henüz hiçbir kayba uğramayacaklarını söyledim. Hatta bahşiş geliri yüzünden çok etkilenen çalışanlarıma da ekstra bir destek planlıyorum.
◊ Bu bütün dünyada iz bırakan bir süreç olacak. Maalesef yaşanacak sağlık sorunları haricinde; sosyal, ekonomik, kültürel ve yemek kültürü açısından da yansımaları olacak. Çok fazla istihdam sağlayan yeme-içme ve eğlence sektörlerinin işverenlerini ve çalışanlarını zor günler bekliyor.
◊ Bu süreçte tedarikçisinden, devletten, çalışanından, işvereninden müşterisine bütün restoran sektörünün paydaşlarının dayanışma içinde olması gerekiyor. Burada medyaya da çok önemli bir pay düşüyor, sektöre destek olması çok önemli.
◊ Bu değişimlerin oluşturacağı tüm sağlık sorunları ve negatif etkilerinden sonra doğuracağı yeni pozitiflik, gıda başta olmak üzere birçok konuda anlayışımızı iyi yönde değiştirecek. Doğaya karşı hatalarımızdan, aşırı tüketimimizden ders alacağız diye düşünüyorum.
◊ Devletin açıkladığı destek paketiyle sektörümüz biraz nefes aldı ama bu paket herkese yeterli gelmeyecek, herkesin dayanma gücü olmayacak.