Hedefte Mars’a ihracat var

Dış ticaretle başlayan süreç dokumadan boyamaya, üretimde entegrasyonla devam eder. Sözkesen çifti, özellikle teknik tekstil alanında birçok ilke imza atar. Ancak 2008’de yaşanan küresel ekonomik kriz Funika’yı da etkiler. Süreç iflas ertelemeye kadar gider. 2009’da Osman Nuri Sözkesen’in ani vefatıyla da sıkıntının boyutu artar. İlknur Sözkesen ile oğulları Kemal ve Civan Sözkesen, zorda olan şirketi tekrar düze çıkarmak için var güçleriyle çalışır. Borçlar yapılandırılır ve zarar edilen sektörlerden çıkılır. Tekrar ayağa kalkan şirket, boyamada kapasitesiyle Avrupa’nın en büyüğü haline gelir. ‘Ufo’cu iş insanı olarak anılan merhum Osman Nuri Sözkesen’in uzaya gitme hayalinden yola çıkarak gündemde ise gelecekte Mars’a gidecek yolcuların kıyafetlerini üretmek var.

FUNİKA Holding... Japon, Amerikan ve Türk iş sisteminin harmanlanmasıyla ortaya çıkmış bir şirket. Genlerinde ise icatçılığın bulunduğu bir yapı var. Yenilikçi, kurumsal, dürüst ve kaliteli üretim misyonuyla da zorlukların üstesinden gelen Funika Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı İlknur Sözkesen ile firmanın kuruluş hikayesini, ikinci kuşakta Kemal, Civan ve Yurdanur Sözkesen kardeşlerle de gelecek planlarını konuştuk. 1979 yılında merhum eşiyle ODTÜ’den mezun olduklarını söyleyen İlknur Sözkesen, hikayenin devamını şöyle aktardı:

İSMİ JAPON ŞİRKETLERİNDEN
“Ben kimya, Osman Nuri Sözkesen ise inşaat mühendisliği okudu. Evlendikten sonra mastır programı için birlikte İsviçre’ye gittik. Giderken de Türkiye’den beş kuruş almadık. Hem okuyup hem de çalışarak harçlığımızı çıkardık. Mastır programının sonunda eşim ‘Biz yanlış yerdeyiz’ dedi ve rotayı Amerika’ya çevirdik. Çünkü, uluslararası ticaret yapmak istiyordu. ABD Hawaii-Honolulu JAIMS İşletme Enstitüsü’nde Japon İşletmeciliği, ardından Tokyo’da Sophia Üniversitesi’nde Japon İşletmeciliği yüksek lisans eğitimlerini aldı. Ben ise Amerika’da yaşadığımız dönemde iş İngilizcesi, Tokyo’da ise Japonca eğitimi aldım. Eğitimlerin ardından Denizli’ye döndük ve 1985’te Funika’yı kurduk. Funika ismi ise Osman Nuri Sözkesen’in Japonya’da staj yaptığı 3 firmanın ilk hecelerinin bir araya gelmesiyle oluştu. Bilgisayar firması FUJITSU’dan FU, demir-çelik ve mühendislik şirketi NIHON KOKAN’dan NI, dış ticaret firması KANEMATSU’dan da KA’yı alarak Funika doğdu.”

EV GİYİMİNİN İSİM BABASI
İlk etapta dış ticaret şirketi olarak faaliyet gösterdiklerini söyleyen İlknur Sözkesen, zamanla beş kişilik bir ekiple üretim serüveninin başladığını belirterek, “Konfeksiyon, dokuma ve boyama bölümlerimiz zamanla tamamlandı. Böylece üretimde entegrasyonu sağlamış olduk. Tesisimize iplik olarak giren mamul; havlu, bornoz, sabahlık ve ev giysilerine dönüşerek ihraç edilecek hale geliyordu. Bu o dönem için önemli bir ilkti. Hatta, Osman Nuri Sözkesen, ‘Ev Giyimi’ adını verdiği yepyeni bir kategorinin de gelişmesine öncülük etti. Bugün ev giyiminin isim babası olarak biliniyor. Bu süreçte de holdingleşme çalışmaları başladı. Bayilik alarak otomotiv sektörüne girdik. Bir süre sonra da medya alanına adım attık. Sektörel zenginlikle 1996’da holding çatısı altında örgütlenmemizi tamamladık. Holdingleşmeyle birlikte daha çok markalaşama ve icatlara odaklandık. 2007’ye kadar 200’den fazla faydalı model patenti aldık” diyerek, menopoz pijaması, serinleten pijama, elektromanyetik dalgaları geçirmeyen kumaş, çift kişilik bornoz gibi farklı ürünleri piyasaya çıkardıklarını paylaştı.

İFLASTAN ÇIKAN İLK FİRMA
Zamanla AR-GE’ye ciddi yatırımlar yaptıklarını söyleyen Funika Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Kemal Sözkesen ise şöyle devam etti: “Tabii, tüm patentli ürünler ticari ürüne dönüşmedi. O dönemde Türkiye’de 8 tane bize ait mağaza açtık. Üretime yatırım yaptık. Tüm bunlar yaşanırken dünyada küresel ekonomik kriz baş gösterdi. Ana pazarımız olan Amerika’da bazı müşterilerimiz iflas etti. O yıllarda bin 500 çalışanımız vardı. Siparişler azaldığı gibi ihracat bedellerimizi de alamaz olduk. 2008’de yaşanan küresel ekonomik kriz firmamızın nakit akışını bozdu ve süreç iflas ertelemeye kadar gitti. 2009’da babam Osman Nuri Sözkesen’in ani vefatıyla da hayatımızda yeni bir dönem başladı. Cenazenin hemen ardından annem ile kardeşimle birlikte, önce vergi ve borçlarımızı yapılandırdık, stokları, kullanılmayan makine, bina ve arsaları sattık. Ama kar etmeden borçları kapatamazdık. Sadece boyama şirketimiz kar ediyordu, diğerlerinin hepsini kapattık. Boyama yatırımlarıyla ciro ve karlılığımız arttı. Teknik tekstil ve kumaş boya terbiye alanlarına odaklandık. 5 yılın ardından da 2014’te Denizli’de iflas ertelemeden çıkan ilk firma olduk. Piyasaya verdiğimiz güvenle bugün yolumuza devam ediyoruz.”

DELİ DİYEN DE OLDU

KEMAL Sözkesen, babalarının hem kendisi hem de kardeşlerini hiç şirket işlerine dahil etmediğini söyleyerek, “Aslında babam Osman Nuri Sözkesen, hepimizin onun gibi 5 yıl yurtdışında deneyim kazanmasını istiyordu. Baba işine güvenerek bir şey yapmak doğru gelmiyordu. O nedenle şirketin yaşadığı finansal sıkıntılardan hiç haberimiz olmadı. Vefatıyla birlikte hem ben hem de kardeşim Civan Denizli’ye döndük. Kurduğu kurumsal yapı ve sistemle birlikte de düzlüğe çıktık. Profesyonel kadrolarımız da o süreçte hep yanımızda yer aldı. Krizin göbeğinde boyamaya yatırım yaptık. O dönem bize deli diyen çok oldu. Makinelerle para kazanmaya başladık” diyerek bugün havlu, bornoz, pikede boyamada günlük 50 ton kapasiteyle Avrupa’nın en büyüğü haline geldiklerini paylaştı.

O HAYALİ GÜNCELLEDİLER

FUNİKA’nın bir yandan boyama alanında Endüstri 4.0 odağında yatırımlarının olacağını söyleyen Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Civan Sözkesen, bunun dışında dijital dünya, oyun pazarı ve sosyal medyada da büyüme planları yaptıklarını söyledi. Sözkesen, gelecekle ilgili hedefeleri hakkında şu bilgiyi paylaştı: “Elektromanyetik dalgaları geçirmeyen kumaşımızla 2012’de telefon kılıfı ürettik. Bu yıl ise instagram için bir analiz programı geliştirdik. İnovatif ürün ve uygulamalar geliştirmeye devam edeceğiz. Teknik tekstil odağında da çalışmalarımız olacak. Serinleten pijamamız hala Amerika’da satılıyor. Merhum babam Osman Nuri Sözkesen, uzaya giden ilk Türk olmak gibi bir hedef koymuştu kendisine. Virgin Galactic Havayolları isimli uzay dolmuşu şirketlerine yolcu olabilmek için de başvurmuştu. Hatta kendisi için kıyafet bile tasarlamıştı. Şimdi, biz o hedefi Mars’a ilk ihracat yapan firma olarak güncelledik. Mars’a gidecek olan yolcuların kıyafetlerini yapmak için çalışma başlattık. Projemizi hazırlayıp ilgili kurumlarla irtibata geçeceğiz.”.

KUMAŞ SİHİRBAZI

FUNİKA’nın bir aile şirketi olduğunu paylaşan Yönetim Kurulu Üyesi Yurdanur Sözkesen, deneyimlerle oluşturulmuş bir aile anayasalarının bulunduğunu söyleyerek, “Hak ve adalet üzerine kurgulanmış bir anayasamız var. Yüz yüze iletişimi önemsiyoruz. Bu nedenle yönetim kurulunun ayrı ayrı odaları yok. Hepimiz aynı odada çalışıyoruz. Yaş ortalamamız ise 30. Büyük ağabeyim Kemal Sözkesen, finanstan, küçük ağabeyim ise pazarlama ve iş geliştirmeden sorumlu. Ben ise üretime bakıyorum. Yaratıcılık yönüm çok güçlü olduğu için ben de üretime bakıyorum. Burada yaptığımız işi kumaş sihirbazı olarak tanımlıyoruz” diyor.

KISA KISA

* Denizli’de bir ilki hayata geçirdiklerini, rakip olan 5 boyama şirketiyle ortak arıtma tesisi kurduklarını söyleyen Kemal Sözkesen, “Şimdi bu oluşumla yine önemli bir yenilik yapacağız. Atık suyunu yüzde 100 temizleyip, tekrar kullanıma alacak bir teknoloji geliştiriyoruz. Pilot uygulamada başarıya ulaştık” bilgisini verdi.