Garajdaki emekli mucit

GOOGLE, Apple, Microsoft, Amazon, Disney, Hewlett – Packard... Bu dünya markalarının ortak noktası, garajda kurulmaları. Ev tekstiliyle ilgili makine tasarlayan ve üreten Sedat Şen de benzer yolda ilerliyor. Uzun yıllar makine sektöründe profesyonel olarak çalışan ve emeklilikle birlikte İzmir’in yolunu tutan Sedat Şen, beş yıldır MTK Sitesi’nde bir bölümü garaj olan atölyesinde sektörün ihtiyaçlarına yönelik ekonomik çözümler sunan ve alanında ilk olan makineler üretiyor. Bugünlerde ise tekstildeki üretim ya da kenar atıklarını geri dönüşümle ekonomiye kazandıran yüksek performanslı bir makine üzerinde çalışıyor. Şen’in geliştirdiği ve ‘tarlasız pamuk’ olarak nitelendirdiği makine, mevcutlarından daha küçük, az enerji harcıyor ve yüksek performansıyla dikkat çekiyor. Sedat Şen’in bu son hamlesi, tekstil makineleri üretiminde dünya devi olan Fransız Laroche’unda dikkatini çekmiş durumda. İlerleyen günlerde ortak adımlar gündemde...

EMEKLİ OLDU AMA BOŞ DURMADI
O, çevresinde mucit olarak tanınıyor. Bu unvansa ortaya çıkardığı makinelerin bazılarının dünyada ilk olmasından kaynaklanıyor. Emekli olmasına rağmen İzmir’e gelerek yeni girişim hamlesi başlatan Eve Makine ve Eve Tekstil’in kurucusu Sedat Şen’le makinelere adanmış bir ömrün öyküsünü konuştuk.
Ordu’da eskinin sanat okulu, şimdinin meslek lisesinin torna tesviye bölümünden mezun olan, İstanbul’da Vatan Mühendislik’te makine mühendisliği eğitimi alan Şen, öyküsüne şöyle devam etti:
“Bugünkü ismi İstanbul Teknik Üniversitesi olan Vatan Mühendislik, o dönemin özel okuluydu. Burada üç yıl mühendislik eğitimi aldıktan sonra 21 yaşında yani 1971’de Almanya’ya dövizsiz öğrenci olarak gittim. Bazı özel durumlar nedeniyle okulu bıraktım ve burada çalışmaya başladım. Teknoloji ve makineyle sürekli diyalog halindeydim. Ve lokomotif imalatı yapan bir firmada işe başladım. Hem tercümanlık, hem de üretimde görev aldım. Daha sonra İstanbul’a döndüm. Burada da takım tezgahları imalatı yapan bir şirkete girdim. Askerliğin dışında hayatımın her aşamasında makine yer aldı. Burada da hem üretim, hem de idari yapıyla ilgili 15 yıl çalıştım.”

İZMİR LABORATUVAR OLDU
15 yıl emek verdiği firmanın talihsiz şekilde batması ve oğlunun da üniversite için İzmir’e gelmesiyle Şen’in hayatında yeni bir sayfa açılır. Bu dönemin emeklilik yıllarına denk geldiğini anlat Sedat Şen, hem oğlu, hem de kendisi adına yeni bir başlangıç için İzmir’e taşınır. İzmir’de de boş durmayan Sedat Şen, Eskiizmir’de vatka üreten bir firmayı satın alır. ‘Makine üretiminde İzmir asıl laboratuvarımız oldu’ diyen Şen, o dönemi de şöyle aktardı:
“1996’da aldığım firmanın makine parkuru oldukça eskiydi ve üretimde çok da verimli değildi. Gece gündüz o makinelere muhatap oldum ve çalışır hale getirdim. Tabii bunu yaparken de bu makinelerin yetersizliğini gördüm. Eski bir teknolojiydi ve verim konusunda çok geriydi. Ben bunu ilerletmek istedim. ‘Bu makineyi enerji konusunda nasıl verimli hale getirir’ sorusunu kendime yönelttim. Bununla birlikte kapasite yüksek ve kaliteli bir makine uğraşına girdim. Birkaç Ar-Ge çalışmasının ardından istediğim makineyi elde ettim. Mevcut elyaf tarama makinesinin kapasitesi o dönem 100 kilogramdı. Çok fazla elektrik harcıyordu ve oldukça da büyüktü. Benim yaptığım makinenin kapasitesiyse bin 200 kilograma çıktı. Boyutu da küçüldü. Ayrıca, enerji tasarrufu ürün haline geldi. Önemli bir gelişme sağladım. Bu boyutta, kapasitede ve enerji tasarruflu makineyi dünyada ilk kez ben ürettim. Mevcut fabrikamız konut alanı içinde kaldı ve elektrikle ilgili sorunlar yaşadık. Bu nedenle bir süre sonra da vatka üretimini bıraktık.”

DÜŞÜK ENERJİ YÜKSEK VERİM

Vatka üretiminin ardından 2001’de Eve Tekstil’i kuran Sedat Şen, kendi ürettiği makinelerle ev tekstilinin ihtiyacı olan elyaf, silikon ve kapitone ihtiyacına cevap verir. Ama onun aklında makineler vardır. Sedat Şen, beş yıl önce ev tekstiline yönelik makine üretimine ağırlık verdiğini belirterek, “Eve Makine şemsiyesi altında ev tekstilinin ihtiyaçlarına göre makine üretiyoruz. Bu makineler elyafı tarıyor ya da şekil veriyor. Ev tekstilinin iç dolgu malzemesini üreten makineler. Şu ana kadar 70’a yakın makine ürettik. Türkiye’nin dört bir yanında bizim makinelerimiz var. Suudi Arabistan ve Özbekistan’da da ürünlerimiz bulunuyor. Bu makinelerin bazıları dünyada ilk. En büyük özellikleriyse kapasiteleri yüksek, düşük enerji kullanımı ve küçük boyutları” bilgisini paylaştı.

TARLASIZ PAMUK

Sedat Şen’in son makinesi geri dönüşümle ilgili. Tekstil sektörünün pamuk konusunda dışa bağımlılığını hatırlatan Sedat Şen,
üreticinin yüksek maliyet yüzünden bu üründen çıktığını belirterek, “Hal böyle olunca da Türkiye’de üretilen pamuk piyasanın ihtiyacını karşılamıyor. Ben de ‘tarlasız pamuk’ felsefesiyle tekstil artıklarını ya da eski giysileri kaliteli elyafa dönüştüren bir geri dönüşüm makinesi tasarlayıp ürettim. Şu anda bu alandaki mevcut makineler hem çok enerji harcıyor, hem de kapasitesi düşük. Ve boyutları büyük. Ben yine bu üç sorunu çözen bir makine geliştirdim” diyor.

YABANCILARIN DİKKATİNİ ÇEKTİ

Geri dönüşüm makinesinin pamuk, polyester, kumaş veya nonwoven teknolojisinin üretim atıklarını ekonomiye yeniden kazandırdığını aktaran Sedat Şen, makinenin saatteki kapasitesinin 1,5 ton olduğuna dikkat çekerek, tekstilde dünya çapında bir ilke imza attıklarını, bu performansta benzeri olmadığını söylüyor. Hatta bu alanda dünya devi Fransız Laroche ile de temasları olduğunu belirten Sedat Şen, “Ortak bir şey yapılabilir mi zaman içinde onu göreceğiz. Onların makinesi bizim kapasitemizden daha düşük, ama oldukça pahalı. Dolayısıyla geri dönüşüm için çok da rantabl olmuyor. Biz kaliteli ve verimli bir ürün geliştirdik. Bizi daha ileriye taşıyacak her türlü iş birliğine açığız” diyor.

KISA KISA

* 40 yılını makinelere adayan Sedat Şen, şimdi de bu bilgi birikimini gençlere aktarmak istiyor. Bu konuda ilerleyen zamanda bir eğitim programını hayata geçirmek gibi bir düşüncesi var...
* Sedat Şen, yaptığı işi şöyle özetliyor: ‘Sektördeki hantal ve verimsiz makinelerin yerine teknolojik ürünler yapıyoruz. Ben icatçıyım.’
* MTK Sitesi’nde küçük bir atölyede üretim yapan Sedat Şen, makinelerinin birçok parçasını dışarıda kendi formülüne uygun olarak ürettiriyor. Ve yarısı garaj olan bu atölyede de son montajını yapıyor...