Vasiyetiniz organlarınız olsun

Türkiye’de organ bağışı ve nakli Sağlık Bakanlığı’nın denetim ve kontrolü altında. Halen Türkiye Organ ve Doku Bilgi Sistemine (TODBS) kayıtlı 24 bin 336 hasta organ nakli olabilmek için bekliyor. İster canlıdan, isterse beyin ölümü gerçekleşmiş kişiden olsun TODBS’a kayıt yapılmadan, dolayısıyla bakanlığın denetimi olmadan hiçbir nakil gerçekleştirilemez. Organ dağıtımı da yine bu sistem üzerinden adil ve şeffaf bir biçimde, en uygun alıcıya ulaşacak şekilde yapılıyor. Tek sıkıntı, organ bulmak. Kendi karaciğerini, böbreğini yakınıyla paylaşanlar, ölen yakınlarının toprağa gidecek organlarını bağışlamaktan kaçınıyor.

VASİYET VARSA AİLENİN KABULÜ ARTIYOR

Halen TODBS’ye kayıtlı organ bağışçısı sayısı 17 Haziran itibariyle 66.025. En fazla organ bağışında bulunan il İzmir. Onu İstanbul ve Adana izliyor. Ancak bu kadar insanın (66.025) organ bağışı kartı taşıması ve sisteme kaydı yetmiyor. Kanunen bağışçı olması yetse de aileye soruluyor. Kartına rağmen aile onay vermezse organları alınmıyor. Sağlık Bakanlığı Organ Nakli Hizmetler Birimi’nden Dr. Mehmet Ali Aydın, “Kişilerin organ bağışçısı olma isteği ya da organ bağışında bulundukları bilgisini aileleriyle paylaşmaları çok önemli. Bu şekilde organ bağışı konusu aile içerisinde tartışılmış, konuyla ilgili farkındalık oluşturulmuş olur. Organ nakli koordinatörlerimizce yapılan aile görüşmesi esnasında, zaten bu konudan haberdar olan ailenin, bağışı onaylama olasılığı artıyor” dedi.

AİLEYE HÜRMET EDİYORUZ

Türkiye Organ Nakli Kuruluşları Koordinasyon Derneği Başkanı Prof. Dr. Uluğ Eldegez, “Organ bağışı kartınızı cebinize koymakla kalmayın. Anne, baba, eş, oğul, kızınıza bilgi verin. Organlarınızı bağışladığınızı evinizde konuşun. Organ bağışı kartı bir nevi vasiyet. Olur ya ileride beyin ölümü başınıza gelirse, aileniz konuyla ilgili tutumunuzu bileceği için organ bağışına olumlu yaklaşır” dedi. Vefat eden organlarını önceden bağışlamış olsa bile aileye sormadan hareket etmediklerini belirten Prof. Dr. Eldegez, “Fakat biz duygularını yoğun yaşayan bir milletiz. Anne, baba, kardeşe hep hürmet ettik ve sorduk. Aile izin vermemişse, bağışçının organlarını almadık. Bu yüzden aileye vasiyet etmekte yarar var” dedi.

PROF. DR. ÖZKAN: BEYİN ÖLÜMÜNÜN ÖTESİ YOK

Yoğun bakım ünitesinde tutulan hastanın ancak beyin ölümü olması halinde organ nakli gündeme geliyor. Ailenin onay vermesi halinde kalp durmadan organların alınması gerekiyor. Mutlak ölüm olan beyin ölümünden dönüş yok. Kısa bir süre sonra kalp de zaten duruyor. Ancak kalp durmadan organların alınması gerekiyor ki nakledilebilsin. 17 Haziran itibariyle içinde bulunduğumuz yıl ülkede 766 beyin ölümü gerçekleşti. Ancak bunlardan sadece 173’ünün ailesi organ nakline izin verdi.

Yüz ve uzuv nakilleriyle adından sözettiren plastik estetik ve rekontrüktif cerrahi uzmanı Prof. Dr. Ömer Özkan, “Vasiyetin teşvik edilmesi çok önemli. Kişi istediği kadar organlarını bağışlasın, ailesinin onayını arıyoruz. Organ naklinde iyi işleyen bir sistem ve yeterli merkez var. Tek sorunumuz organ bağışı. Beyin ölümü gerçekleştikten sonra kişinin bir daha hayata dönmesi mümkün değil. O kişi artık ölü. ‘Allah’tan ümit kesilmez’ cümlesi, maalesef beyin ölümünden sonra geçerli değil. Beyin ölümü halinde bağışlanan organ birden fazla kişiye can verebilirken, bağışlanmaması durumunda kişi zaten birkaç gün içinde hayatını kaybedecektir. Ailenin bunu bilmesi önemli” dedi.

İSTEDİĞİNİZE HABER GİDİYOR

Organ bağışçısı olmak isteyenler İl Sağlık Müdürlükleri, tüm hastanelerde kurulmuş olan Organ Bağış Birimleri, tüm nakil merkezlerine, ayrıca illerde düzenlenen etkinlikler sırasında kurulan bağış standlarına başvurabilirler. Organ bağışında bulunanlar 2 şahit huzurunda bir bağış senedi imzalar. Bu bağış senedi elektronik ortamda sağlık bakanlığının veri tabanına iletilir. Bu esnada kişinin bildireceği bir yakınının cep telefonuna, bağışçının adı ile başlayan “..... başka insanlara hayat verebilmesi için organ bağışında bulunmuştur. Bu yüce davranıştan ve gösterdiğiniz duyarlılıktan dolayı Organ bekleyen tüm hastalar adına Teşekkür ederiz.” şeklinde bir kısa mesaj gönderilir ki haberi olsun... Herhangi bir hastanede beyin ölümü tesbiti yapılıp sisteme girişi yapıldığı anda Ulusal Koordinasyon Merkezi ve Bilgi Sistemleri Yönetimi Birimi’nin ekranına kişinin organ bağışçısı olduğuna dair bir uyarı mesajı düşer. Kişiye ait bu bağış senedi hemen ilgili hastanenin organ nakli koordinatörüne iletilir. Aile görüşmesi yapacak olan organ nakli koordinatörü kişinin hayatta iken gerçekleştirdiği bu bağışa ait bağış senedini ailesiyle paylaşır.

BEKLEYENLER

Halen bekleyen 24 bin 336 hastanın 21 bin 455’i böbrek, 2 bin 109’u karaciğer, 482’si kalp, 245’i pankreas, 39’u akciğer, 4’ü kalp kapakçığı ve 2’si de ince bağırsak nakli olabilmek amacıyla sıra bek