Tükürükten meme kanseri testi

Genetik testlerle her ilgilendiğimde aynı soruyu kendime soruyorum. Gerçekten kanser riskimi bilmek istiyor muyum? Mantığımla duygularım çatışmaya başlıyor. Ne kesin evet diyebiliyorum ne de hayır. Asıl korkum risk saptanması halinde hayatımın kâbusa dönmesi. Öte yandan farkındayım ki riski bilmek aslında ciddi bir avantaj. Çünkü insana önlem alabilme fırsatı veriyor.
Aslına bakarsanız meme kanseri için güçlü tarama terstleri mevcut. Ancak söz konusu tarama testleri başlamış hastalığı yakalamaya dayanıyor. Genetik testlerin bu etkili tarama testlerinden temel farkıysa, hastalık daha hiç başlamadan riski ölçebilmesi. Kuşkusuz bu bilgi çok kıymetli. Riskin durumuna göre erken önlem alınması ve daha yakından takip mümkün olabiliyor.

22 GEN TARANIYOR

Meme kanseri genetik risk testini Amerikalı bir şirket geliştirdi. Türkiye’de de uygulanmaya başlanan testte, tükürükten alınan DNA örneklerine bakılıyor. Yeni testi benzerlerinden ayıran en önemli özellik, testin (sadece kalıtsal faktörleri ölçen) iki geni (BRCA1-2) değil, 22 farklı geni tarayarak meme kanserine yakalanma riskini yüzde 99’luk bir güven payıyla ölçebilmesi. Sonuçlar ve risk hesabı, kadın yaşamındaki kanser riskinin üç farklı dönemi olan menopoz öncesi, menopoz ve menopoz sonrası döneme göre ayrılarak ele alınıyor.
Onkoloji uzmanı Prof. Dr. Nil Molinas’ın verdiği bilgiye göre, eğer risk yüksek çıkarsa hastalığın oluşma ihtimalini azaltıcı önlemler alınabiliyor. Koruyucu ilaçlar, daha sağlıklı bir yaşam tarzının benimsenmesi, MRI gibi hassas görüntüleme cihazlarının kullanılması gibi tedbirlerle risk azaltılabiliyor. Orta seviyede risk grubundakiler de uygun bir mamogram ve klinik muayenesiyle önlemlerini alabiliyorlar. Standart risk grubundaki kadınlar, minimum meme kanseri riski taşıyan grubu oluşturuyor. Ama bu hiçbir kadın için asla ‘kanser olmayacağı’ anlamına gelmiyor. Rutin kontrollere devam edilmesi öneriliyor.
Konuyla ilgili kişilere BRCA 1 ve 2 testleri de tanıdık gelecektir. Bunlar da meme kanseri oluşma riskini gösteren testler. BRCA1 ve 2 gen mutasyonuna bakmak için kan örneğine gereksinim var. Öncelikle hasta olan kişide mutasyon aranarak, yakınlarında da aynı mutasyona bakılması öneriliyor. Yeni testse tükürükle yapılabildiğinden daha kolay ve ekonomik. Molinas, testi özellikle meme kanseri olma riski yüksek olan aileler ve kadınlara öneriyor. Meme kanserlerinin yaklaşık yüzde 10-15’inin genetik kökenli olduğunu hatırlatayım.

KANDAN KOLON KANSERİ TESTİ

Genetik Uzmanı Dr. Yaman Sağlam

Kolon kanserinde erken tanı için kullanılan yöntemlere bir test daha eklendi. Test, koldan alınan kanda kanser belirteçlerine bakılarak yapılıyor.
Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Yaman Sağlam’ın verdiği bilgiye göre, kolon kanseri riski bulunanların kolundan 10 cc kan almak yetiyor. Bu örnekte kana karışmış kanserli hücreye ait DNA materyalinden kanserin varlığını gösteren yapı değişikliği aranıyor.
7-10 gün içerisinde çıkan test, özellikle kolonoskopiden hoşlanmayanlar için bir alternatif. Kişide kanser oluşumunun var olup olmadığını gösteriyor. Kanser oluşumu saptanmamışsa bile kişi belirli aralıklarla takip ediliyor. Dr. Sağlam, “Yaş, aile riski, coğrafi bölge ve beslenme şekli itibariyle riski yüksek olan herkese kolayca uygulanabilecek bir test. Genetik test yapılarak elde edilen sonuçlar çok hassas çalışmalarla elde edildiğinden güvenilir” diyor.
Test, Amerika ve Avrupa’da son bir yıldır uygulanıyor. Sadece ABD’de 2011’in ilk altı ayında yaklaşık yaklaşık 30 bin risk altındaki bireye yapıldı. Dr. Sağlam, “Yöntemin en önemli avantajı erken tanıda hassasiyeti yüksek bir test olması. Ayrıca uygulama kolaylığı ve hasta konforu açısından girişimsel olmaması diğer avantajı” diye anlatıyor.

UZUN LAFIN KISASI

YANLIŞ: Az uykuyla yaşamaya alıştım. Fazlası başımı ağrıtıyor, sersemletiyor.

DOĞRU: Uyku beynin yeni öğrendiklerini pekiştirir. Gece iyi uyuyanlar, ertesi gün yeni öğrendiklerini daha iyi hatırlıyor.�

ŞİFA KÜTÜPHANESİ

Mutlu olmanın yolları

Elvan Demirkan dördüncü kitabı ‘Akıllı Arzular’da mutluluğa farklı bakmanın yollarını gösteriyor. Remzi Kitabevi, 10 lira.

TAMAMLAYICI TIP

Alerjiye soğuk ışık

Yüksek yoğunluklu soğuk bir ışık alerjik rinit tedavisinde umut veriyor. KBB Uzmanı Dr. Doktor Süreyya Şeneldir’in verdiği bilgiye göre, burun boşluğuna iki-üç dakika uygulanan rinolight adı verilen bu sistem, alerjik nezlenin belirtilerini sona erdiriyor. Burunda kaşıntı, hapşırık, tıkanıklık, akıntı gibi bulgular sona eriyor. Rhinolight, mevsimsel alerjide iki hafta boyunca altı seans; devamlı alerjide altı hafta boyunca sekiz seans olarak uygulanıyor.

SAĞLIĞIM İÇİN

Ayşe Arman (Gazeteci)

MUTLAKA YAPARIM: Beni iyileştiren, sinirimi geçiren, sakinleştiren, dinlendiren, tekrar her şeye yeniden başlama gücü veren uyku. Haftada üç gün ormanda yürüyorum. Sevgilime sarılmak da hem ruh hem de beden sağlığım için şart. Haftada en az dört gün masaja gidiyorum. Hafta sonu da sevgilimle spora gidiyoruz.
ASLA YAPMAM: Asla yapmadığım bir şey yok. Ne yazık ki prensipleri olan bir kadın değilim.
MUTLAKA YAPACAĞIM Yılda bir kez genel check up yaptırıyorum, üç ayda bir tiroidime baktırıyorum. Mamografimi ihmal etmem. Bunlara devam...