Geçtiğimiz hafta Tokat’ın Erbaa ilçesinden ishal salgını haberi geldi.
İlk incelemelere göre sorun kirli içme suyundan kaynaklanıyordu. Sadece Türkiye değil, yurtdışında özellikle su sorunu bulunan bölgelerde kirlilikten kaynaklanan ishaller malum. Dolasıyla önerimiz; seyahatlerde temizliğinden emin olmadığınız suları tüketmemeniz. Kapalı, steril suları içmekle bitmiyor. Çiğ sebze ve meyvelerin de iyice yıkanması önemli.
Seyahat hangi nedenle yapılırsa yapılsın kıymetli günlerden oluşur. İshal gibi sizi otele, yatağa bağlayacak kötü sürprizler, sayılı günlerde bitirilmesi gereken bütün programın bozabilir. İshallere yol açan faktörlerin başında da kirli sular ve tabii bu suyla yıkanan yiyecekler geliyor. Özellikle de çiğ yenen sebze ve meyveler. Üstelik sadece gelişmemiş bölgelerde değil, gayet modern coğrafyalarda da bu sorunla karşılaşabilirsiniz.
MİKROP VÜCUDA AĞIZDAN GİRİYOR
Hastalığa yol açan mikroorganizmalar, kirli gıda ve sularla ağızdan vücuda giriyor. Turist ishali, yüzme havuzları, göller, nehirler ve denizde yüzerken yutulan kirli suyla da bulaşabilir. Gidilen ülkeye ve mevsime göre bu mikroorganizmalar farklılıklar gösteriyor. Bazı özel durumlar hastalık riskini artırıyor. Diyabet, mide hastalıkları ve mide asidini azaltıcı ilaç alanlar, bağışıklık sistemi yetmezliği bulunanlar, yaşlı ve çocukların turist ishaline yakalanma riski daha yüksek. Yine sebze ve meyvelerin çiğ yenmesi, klorsuz, kirletici etkenlerin bulaştığı suların içilmesi riski çok fazla artırıyor.
DÖNÜŞTE DE İSHAL OLABİLİRSİNİZ
Genellikle hastalık etkeni alındıktan sonra 5-15 gün içinde rahatsızlık başlıyor. İstatistiklere göre hastalığa yakalananların yüzde 20’si seyahatine devam edemeyecek kadar rahatsızlanıyor. Bunların yaklaşık yarısı ise seyahat planlarını değiştiriyor. Hastalık seyahatte ortaya çıkmasa bile, dönüşte görülebiliyor. Seyahatte veya dönüşte karın ağrısı, ishal, bulantı, kusma, kırgınlık bulguları varsa akla ilk gelen turist ishali olmalı.
Çiğ gıdalardan uzak durun
? Turist ishali de kolera, tifo ve hepatit A hastalıkları gibi yiyecek ve içeceklerle bulaşır. Alınabilinecek basit önlemlerle bu hastalıklardan korunabilisiniz. ? Tuvalete gittikten sonra ve yemek yemeden önce mutlaka ellerinizi yıkayın. ? Eğer bulunduğunuz yerdeki içme suyunun güvenirliliğiyle ilgili bir kuşkunuz varsa, yiyeceklerinizi yıkamadan veya dişlerinizi fırçalamadan önce kullanacağınız suyu mutlaka kaynatın. Dezenfektan tabletleriyle steril edin ya da şişe sularını kullanmayı tercih edin. ? İçeceklerinizin içine koyduğunuz buzun güvenli bir sudan yapıldığına emin olmadıkça kullanmayın. ? Genellikle sıcak çay veya kahve, şarap, bira, soda, alkolsüz içkilerle paket ya da şişede olan meyva sularını içmek daha güvenli. ? Beklemiş yemekleri yemeyin. Yeni ve iyi pişirilmiş sıcak yemekleri yiyin. ? Soyarak veya kabuklarını ayıklayarak yedikleriniz dışında, çiğ yenen yiyecekleri yemekten kaçının. ? Görünümü, kokusu, rengi kötü yiyecekleri tüketmeyin. ? Güvenirliliğinden emin olmadığınız açıkta satılan dondurmaları tüketmeyin. ? Pastörize edilmemiş ya da açıkta satılan sütü içmeyin. ? Balık ve kabuklu deniz hayvanlarını bazı ülkelerde yemek tehlikeli olabilir. Pişmemiş balık ve istiridye yemek özellikle çok tehlikeli.