Seyahatte ilkyardım

Profesyonel yardım ekipleri gelene kadar yapacağınız basit bir müdahaleyle yaşam kurtarabilirsiniz. Bunları öğrenin ancak böyle durumlarda yapılacak ilk ve en önemli adım derhal 112’yi arayıp yardım istemek. Sonra da ekipler gelene kadar ilkyardımda bulunmak. Başınıza sık gelebilecek sorunlar ve uygulanacak ilkyardımları International Hospital İlkyardım Eğitim Merkezi Direktörü Dr. Feridun Çelikmen anlattı.

SICAK ÇARPARSA...

Yüksek derecede ısı ve neme maruz kalan vücudun, ısısını ayarlayamaması sonucunda ortaya çıkan kimi bozukluklar sıcak çarpması olarak adlandırılıyor. Hastalık ya da yaralanmalar için hassas olanlar diğerlerine göre daha çok etkilenir. Kalp, tansiyon, diyabet, kanser hastaları, normalin üstünde ya da altında kilolular, psikolojik ya da psikiyatrik rahatsızlıkları bulunanlar, 65 yaş üzerinde, 5 yaşın altındakiler, hamileler, sürekli ve bilinçsiz diyet uygulayanlarla yeterli miktarda su içmeyenler risk grubundalar. Adale krampları, güçsüzlük, yorgunluk, baş dönmesi, davranış bozukluğu, sinirlilik, solgun ve sıcak deri, bol terleme, mide krampları, kusma, bulantı, bilinç kaybı, hayal görme ve hızlı nabız gibi belirtiler verir.

Aslında şapka takmak, güneş gözlüğü ve şemsiye gibi güneş ışığından koruyacak aksesuvarların kullanılmasıyla sıcak çarpmasının önüne geçmek mümkün. Yine mevsim koşullarına uygun, terletmeyen, açık renkli ve hafif giysiler tercih edilmeli. Bol bol sıvı alınmalı, yemek öğünleri atlanmamalı. Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanılmamalı, direkt güneş ışığından kaçınmalı. Kapalı mekanlar havalandırılmalı. Özellikle öğle sıcağında alkol almak son derece tehlikeli.

Başa kova kova su dökmek ilkyardım değil Sıcak çarpması yaşayanların başına ilkyardım olarak "kova kova su dökmeyin!" Soluk borusuna su kaçabilir. İlk işiniz, 112’yi aramak olsun. Hastayı gölge ve serin bir yere alın. Doğrudan vurmayacak vantilatör, klima karşısına alın. Ya da gazete, kitap, yelpazeyle yellendirin. Şuuru açıksa bol bol su içirin. Koltuk altı, kasık dahil vücuduna soğuk suyla ıslatılmış havlu, gazlı bez vs. koyun. Bunları sık sık değiştirin.

DENİZ CANLILARI ISIRIRSA...

Deniz canlıları sokmasında vücutta kızarıklık, şişme, iltihaplanma, sıkıntı hissi, huzursuzluk ve baş ağrısı olur. Deniz canlılarının neden olduğu yaralanmalarda yaralı bölge hareket ettirilmemeli. Batan iğne varsa ve görünüyorsa çıkarılmalı. Yaralanan bölge ovulmamalı, antiseptik bir madde ve sabunla temizlenmeli.

BOĞULMA TEHLİKESİ OLURSA...

Boğulma sadece denizde olmaz. Nefes borusuna kaçan küçük bir yemek parçası, çekirdek dahi boğulmaya yol açabilir. Bayılma ve bilinç kaybına bağlı dilin geriye kaymasıyla oluşabilir. Nefes borusuna sıvı dolması ya da yabancı cisim kaçması, akciğerlerin zedelenmesi, gazla zehirlenme de boğulmayla sonuçlanabilir. En önemli belirtisi nefes almada güçlük. Ağızda balgam toplanması ve köpüklenme, yüzde, dudaklarda ve tırnaklarda morarmayla genel akıntı hali gözlemlenir. Özellikle boğulma nedeni ortadan kaldırılmalı. Bilinç kontrolü yapılmalı. Boğaza kaçan cisim, lokma vs. varsa arkaya geçin, ellerinizi diyafram kasının üzerinde kavuşturun ve birden bastırın.

BÖCEK, ARI SOKARSA...

Her türlü zehirli hayvan sokması ve ısırığında ilk ve en önemli yardım, hızla ısırık ya da iğne izinin bulunduğu deliği yıkayarak buz tatbik edilmesi. Böyle bir durumda kişi dinlenmeye alınmalı, özellikle yılan ve kene ısırıklarında en yakın sağlık kuruluşuna gidilmeli. Keneler, bilinçsiz hareketlerle vücuttan koparılmaya çalışılmamalı. İnce uçlu bir pensle kafası koparılmadan deriye en yakın yerden seri ve tek bir hareketle uzaklaştırılmalı. Arı sokması kısa sürede belirti verir. Acı, şişme, kızarıklık yapar. Arı birkaç noktadan ve nefes borusuna yakın bir yerden soktuysa ya da kişinin bünyesi alerjik etkilere açıksa tehlikeli durumlar ortaya çıkabilir. Yaralı bölge yıkanmalı, arının iğnesi derinin üzerinden görülüyorsa çıkarılmalı ve soğuk uygulanmalı. Arı ağızdan sokmuşsa ve solunum güçleşiyorsa, buz emilmeli. Ağız içi sokmalarında veya alerji hikayesi olanlarda tıbbi yardım istenmeli.