Seyahatinizden sıtmayla dönmeyin

2.5 yıldır yerli sıtma vakası görülmediği, az sayıdaki hastanın ise enfeksiyonu yurtdışından aldığı belirtildi. Tropikal ve hemen yakınındaki astropikal diye adlandırılan bölgelerde yaygın olan sıtma, yaşamı tehdit eden, tedavi edilmezse ölüme yol açabilen bir hastalık.�

Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü Seyahat Sağlığı Merkezi’nden Dr. Tunç Özcan, özellikle Plazmodium Falcifarum sıtmasına karşı uyarıyor. Türkiye’de görülmeyen, yurtdışında bulaşabilen bu sıtmaya karşı önlem olarak seyahat öncesi koruyucu tedaviye başlanıyor. Döndükten sonra da bir süre ilaç tedavisi sürüyor. Seyahate çıkmadan en geç 3 hafta önce merkeze danışarak, koruyucu tedavinizi planlayabilirsiniz.

SAHRAALTI AFRİKA ÜLKELERİNE DİKKAT

Her yıl dünya çapında 350-500 milyon sıtma vakası görülüyor. 1 milyonun üzerinde hasta bu nedenle hayatını kaybediyor. Ölenlerin çoğu Sahraaltı Afrika ülkelerindeki çocuklar. Her yıl toplam 125 milyonun üzerinde ziyaretçi kabul eden 100’den fazla ülkede bu hastalık görülüyor. Hastalığın görüldüğü ülkeleri ziyaret edenler sıtmaya yakalanabiliyor. 10 binin üzerinde ziyaretçi ülkesine döndükten sonra hastalanıyor. Dr. Özcan, “Sıtmanın yaygın olduğu bölgeden ayrıldıktan sonra ateş yükselirse dikkatli olun. Bu acil tıbbi bir durumdur ve derhal araştırılmalı” diyor.
Sıtma parazitleri, Anofel sivrisineklerinin çeşitli türleriyle bulaşıyor. Bu sinekler daha çok güneşin batışından doğuşuna kadar olan zaman diliminde ısırırlar. Sıtmanın kuluçka süresi ortalama 7 gün sürüyor. Akut, ateşli bir hastalık. Muhtemel bir sinek ısırığını izleyen ilk hafta içindeki ateşli hastalık sıtma değildir. En ağır sıtma hastalığına P.Falciparum neden olur, yukarıda yazdığım gibi Türkiye’de görülmüyor.
Hastalık ateş, titreme, baş ağrısı, kas ağrısı ve güçsüzlüğü, kusma, öksürme, ishal ve karın ağrısıyla seyrediyor. Tablo organ yetmezliğine kadar ciddileşebiliyor. Bunu koma ve ölüm izliyor. Hafif olabilen ilk belirtilerin sıtmadan kaynaklandığı kolayca anlaşılamayabilir. Dr. Özcan, “Sıtmaya ilk maruz kalma olasılığı sivrisinek ısırığının yedinci günü, son maruz kalma olasılığı iki ay sonrasıdır (nadiren daha geç). Bu zaman diliminde ortaya çıkan ve açıklanamayan ateş durumlarında ilk olarak P. Falcifarum sıtması olasılığı düşünülmeli. Bu zaman aralığında ateşi çıkan bir kişi en kısa zamanda teşhis ve etkili bir tedavi için bir sağlık kurumuna başvurmalı” diyor.

ERKEN TANI VE TEDAVİ HAYAT KURTARIYOR

P. Falciparum sıtması, eğer tedavi 24 saatten fazla gecikirse ölüme yol açabilir. Hamile kadınlar ve küçük çocuklar bu hastalığa karşı daha dirençsiz. Hamile kadınlarda sıtma görülmesi anne ölümü, düşük, ölü doğum ve yeni doğan ölümü riskini artırıyor.  Diğer Plazmodium türlerinin (özellikle P.vivax) yol açtığı sıtma formları daha hafif ve nadiren yaşamı tehdit ediyor. P. Falciparum sıtmasının önlenmesi ve tedavisi ise daha zor hale geliyor. Çünkü P. Falciparum çeşitli sıtma önleyici ilaçlara karşı giderek direnç kazanıyor. Diğer sıtma türlerinden bugüne kadar sadece P.vivax için direnç gelişmesi vakaları bildirildi. Bunlar da Endonezya ve Papua Yeni Gine başta olmak üzere Brezilya, Guatemala, Guyana, Hindistan ve Myanmar’da gözlendi.