İlaçlar da alerji yapabilir

Tedavi amaçlı kullanılan ilaçlar, bazen yararlarının yanı sıra istenmeyen reaksiyonlara da yol açabilir. Öncelikle ilaç alerjisinin, alerjik olmayan ilaç yan etkilerinden ayrılması gerekir. İlacın yüksek doz kullanılmasına bağlı da yan etkiler ortaya çıkabilir. Bunlar alerjik reaksiyonlarla karıştırılmamalı. Alerji, ilaçların yan etkileri arasında yüzde 5-10 sıklıkta görülür. Ayrıca sadece ilacın kendisi değil, ilaçta kullanılan boyar ya da koruyucu maddeler de alerji yapabilir. Bir ilacın daha önceden kullanılmış olması, o ilacın bundan sonra da alerji yapmayacağı anlamına gelmez.

Her ilacın alerji yapma potansiyeli var mı?

- Evet. Yine de alerji yapma riski en fazla olan ilaçlar arasında penisilin, sefalosporin, tetrasiklin ve sulfonamid grubu antibiyotikler, epilepsi tedavisinde kullanılan kimi ilaçlar, başta aspirin olmak üzere ağrı kesiciler sayılabilir. Radyolojik incelemelerde kullanılan iyotlu boyar maddeler de alerji yapabilir. İlginç bir biçimde, çok nadir de olsa, alerji tedavisinde kullanılan kortizon grubu ilaçlar bile alerjiye neden olabilir.

Kimlerde daha sık alerji yaparlar?

- İlacı sık kullananlarda, o ilaca karşı ailede benzer alerji vakaları olanlarda ve tablet yerine enjeksiyon yoluyla ilacın alınmasında alerji riski artar.

Nasıl korunulabilir?

- Daha önceden alerjisi olanlar, ilaç yazılacağı zaman mutlaka doktoruna bu konuda bilgi vermeli. Bazen ilaçlar arasında "çapraz" alerjiler olabilir. Buna ilaçların kimyasal yapılarının benzemesi neden olur. Örneğin penisilin alerjisi olan birinde, penisilin grubundan olmayan bazı antibiyotikler alerji yapabilir. İlaç alması gerektiğinde mutlaka hekime danışmalı. Gerektiğinde, alerji yapan ilacı varsa alternatifi kullanılabilir ya da mutlaka uygulanması gereken durumlarda ilaç öncesi alerji önleyici destek tedavi verilebilir.

Hangi belirtiler ilaç alerjisini düşündürür?

- Deri döküntüsü, nefes darlığı ve hırıltı, gırtlakta şişme, burun tıkanıklığı, hapşırık, güneş ışığına karşı duyarlılık ve lenf bezlerinde şişme gibi belirtiler ilaç alerjisine bağlı olabilir. Kan tablosunda bozukluk görülebilir. İlaç alerjisinin en ağır formu "anafilaksi" adını verdiğimiz ciddi reaksiyondur. Nefes darlığı, gırtlakta şişme, tansiyon düşmesi ve baygınlık hissi gibi belirtiler görülüyorsa, vakit geçirmeden tam teşekküllü bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

İlaç alerjisi tanısı nasıl konur?

- Tanı öncelikle belirtilere ve muayene bulgularına dayanır. Penisilin gibi bazı ilaçlara karşı alerjinin araştırılmasında deri ya da kan testlerinden yararlanılabilir. Ancak unutulmamalıdır ki eğer kişinin o ilaca alerjisi varsa, deri testi sırasında bile ciddi alerjik reaksiyon ortaya çıkabilir. Bu nedenle test mutlaka tam teşekküllü bir sağlık biriminde yapılmalı.