Her yüz kişiden 30’unda hareket hastalığı var

Seyahat edenlerin yüzde 30’unu etkileyen bu sorun, tüm yolculuğu zehir etmeye yetiyor, artıyor bile. Amerikan Hastanesi Kulak Burun Boğaz Kliniği’nden Dr. Erkhan Genç, aslında bunun duyu organlarının oynadığı bir oyundan ibaret olduğunu söylüyor. Temelinde, merkezi sinir sistemine iletilen bilgilerin her zamanki uyumunun bozulması yatıyor.

Hastalığın seyri kişiden kişiye değişiyor. Kimi hafif bir bulantı yaşarken kimi de bulantı ve kusmanın şiddetiyle gözlerini dahi açamıyor. Taşıt tutması gemi, uçak veya araba yolculukları sırasında görülüyor. Uzaya sehayat amaçlı gidenlerin de hareket hastalığı yaşadığı biliniyor. Yerçekimsiz veya yerçekimi az olan uzay seyahatleri bittikten sonra, bu rahatsızlık günlerce devam edebiliyor.

Kişi, seyahat esnasında olmayan bir hareketi algılayarak, dengesizlikten yakınıyor. "Taşıt tutması"nın niçin gerçekleştiği ve insanlar arasındaki hassasiyet farkının kaynağı henüz net değil. Ancak önceden kestirilemeyen bazı düşük frekanslı hareketlerin tetikleyici rol oynadığı tahmin ediliyor. İstem dışı hareketler, gözlerin sağladığı bilgilere uyum sağlamadığı için rahatsızlık duyuluyor.

İlacı bir saat önce için

Bazı ilaçlarla da bu sorunun önüne geçmek mümkün. Basit antihistaminikler veya anksiyolitik gibi ilaçlar, bu amaçla kullanılabilir. İlaçların yolculuk başlamadan bir saat önce alınması gerekiyor. Eğer yolculuk başladıktan sonra ilaç alınırsa ilaçlar, mide-bağırsak sisteminden emilecek zaman bulamadan, bulantı ve kusma neticesinde vücuttan atılabilir. Bu durumda ilaç damar içerisine enjekte edilerek vücuda alınabilir. Ayrıca deriye yapıştırılarak kullanılabilen skopolamin bantları da taşıt tutmasında oldukça etkilidir. Bu bantlar kişiyi, ilaç almaya bağlı oluşabilecek olumsuzluklardan da koruyor.

Otomobilde ön koltuk taşıt tutmasına iyi gelir

Taşıt tutması sorunu varsa:

Öncelikle hareketin gözler ile rahatça algılanması sağlayacak bir yerde oturun. Otomobilin ön koltuğu gibi yolun ve manzaranın rahatça takip edilebileceği bir yer, "taşıt tutması" riskini azaltır.

Gemi veya teknelerde güvertede olmak, iç kısımlara göre kişiyi daha rahat ettirir.

Uçaklarda hemen kanat önündeki koltukta oturmak hareketin daha az hissedilmesine yardımcı olacaktır.

Beslenmede az miktarda ve mideyi rahatsız etmeyen yiyeceklerin seçilmesi önemlidir.

Kafanın sabit tutulması, alkol alınmaması, sigara içilmemesi ve yolculuk sırasında ufuk çizgisine bakılması yararlı önlemler arasında.

Yolculuk sırasında midenin yatışması için kraker benzeri yiyecekler ve karbonlu içecekler tüketilebilir.