Donanı karla ovuşturmayın

Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi, Acil Tıp Anabilim Dalı öğretim Üyesi ve Herkes İçin Acil Sağlık Derneği Genel Sekreteri Doç. Dr. Gürkan Ersoy, donmaya başlayanın bunu hissedebileceğini söylüyor. Beden önce tüyleri dikleştirerek soğuğun vücuda işlemesini engellemeye çalışıyor. Gerginlik artıyor, ajite oluyor. Nabzı yavaşlıyor. En çok ve erken dönemde ise uç bölgeler (burun, eller, parmaklar, erkeklerde penis ve testis, ayaklar) donuyor. Arkasından da uyku ve uykuda ölüm meydana geliyor. Ersoy, çocuklar, yaşlılar, yorgun, aç, uykusuz kişiler, alkol kullananlar ve zayıfların donma açısından daha büyük risk altında olduklarını söylüyor. “Kadınlar ve kilolular donmaya karşı daha korunaklı. Çünkü kalın cilt altı yağ dokusu onları koruyor” diyor.

Alkol vücudu ısıtmıyor

Donmadan korunmak için bazı önlemler almanız yeterli. Örneğin bilmediğiniz, yüksek ve soğuk bölgelere gitmeyin. Kuralları, tabelaları ciddiye alın ve uyun (zincir takın, daha ileri gitmeyin, çığ tehlikesine karşı dikkatli olun). Soğuk bölgelere giderken çok katlı giyinin. Yanınızda mutlaka kuru ve yedek giysi bulundurun. Böyle yerlere giderken yüksek kalorili besinler alın (reçel pekmez vs.).
Belki de filmlerin etkisiyle pekçok kimse alkolün ısıtacağını sanıyor. Halbuki Doç. Dr. Ersoy alkol alınmamasını öneriyor. “Örneğin kanyağın insanı ısıttığı söylenir. Ama kanyak aynı zamanda uyku verir. İçindeki alkol nedeniyle kişi sarhoş olup veya uykuya dalıp orada soğukta ölebilir” diyor. Ve önemli bir kural daha: Böyle riskli yerlere giderken mutlaka iki veya daha fazla kişi birlikte gidin ki biriniz donacak olursanız diğeri onu kurtarsın veya ilgililere haber versin.

Karla ovalamayın

Donan kişiye ilk yardım uygularken, önce kendinizi kuruyun. Sonra:
112 no’lu telefonu arayarak ambulans ve eğer dağlık bir bölgedeyseniz 156 nolu telefondan aynı zamanda jandarmayı da arayın.
Kişiyi hemen rüzgarsız, kapalı ve sıcak bir ortama alın.
Rüzgârda soğuk daha çok hissedilir.
Üstü ıslaksa giysilerini çıkarın.
Bilinci yerindeyse ağızdan ılık sıvı gıdalar verin (su, çorba, meyve suyu vs).
Yine filmlerde gördüğünüz gibi donan bölgeleri asla karla ovalamayın. Bu kişiye zarar verir. Tedavisi güç ve uzun sürecek yaraların açılmasına neden olur.
Kişiyi yavaş yavaş ısıtın. Asla kalorifer veya yanan sobanın yanına getirmeyelim. Çünkü bunlar kişinin vücut ısısının birden yükselmesi ve damarların aniden genişlemesine yol açar. Bu genişleme sıvı kaybına bağlı şoka girmesine neden olacaktır. Mesela şartlar uygunsa kişi ılık su dolu küvetin içine sokulabilir.
Cep telefonumuzu çok az kullanın ki şarjınız bitmesin. Ulaşmaya çalışan profesyoneller yerinizi bulabilrsin.
Kişilerin birbirlerine sarılarak ısıtması önerilen bir yöntem.
Donmaya bağlı baloncuklar oluştuysa bunlara dokunmayın. Asla patlatmayın.
Donma nedeniyle kişinin cildi incelmiş ve yaralanmaya son derece müsait bir duruma gelmiştir. O yüzden kişiyi oynatırken çok dikkat edin ki yaralar açılmasın.