Çocuklarınıza empati kurmayı öğretin

Anne ve babaları tarafından daha sevecen, daha adil yetiştirilmek istenen çocukların şiddete alışmamaları için empati yetilerinin geliştirilmesi öneriliyor.

l Empati nedir?

Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecidir.

l Çocuklar empati kurabilir mi?

Yapılan araştırmalar sonucunda birçok uzman, çocukların çok küçük yaştan itibaren empati kurabildiğini söylüyor. Bu durum çocuklarda içgüdüsel olarak ortaya çıkıyor. Bebeğin, diğer bir bebeği ağlarken duyması ve kendisinin de ağlamaya başlaması, en erken görülen empati kurma örneği olarak adlandırılıyor. İki-üç yaşına gelen bir çocuğun, üzgün ya da mutsuz birine kendi sevdiği bir eşyasını vererek onu mutlu etme çabası da yine erken çocukluk döneminde görülen bir empati örneği.

l Nasıl empatik olunur?

Anne-babaları ve çevrelerindeki yetişkinler tarafından duyguları anlaşılan, ifade edilen çocuklar empatiyi daha kolay öğrenirler. Çünkü empati becerisinin gelişimi için öncelikle kişinin kendi duygularının farkında olması, duygular arasındaki farkları hissedebilmesi önemli.

l Bebeklikten itibaren öğretilebilir mi?

Anne babaların bebek doğduğu andan itibaren bebeğin duygularına odaklanmaları önemli. 2-3 aydan itibaren bebekler sosyal gülümsemeye başlarlar. Yüzüne gülerek baktığınızda bebek de size gülerek tepki verir. Bu kendi duygularınızı ona aktarmanın ve karşılıklı sıcak ve şefkatli bir iletişim kurabilmenin mümkün olduğu bir dönemdir. Güldüğünde gülmek, ağlayarak bir ihtiyacını dile getirdiğinde yumuşak bir ses tonu eşliğinde ihtiyacını gidermek, aslında bebeğin de kendi duygularını iletişim içinde kullanmayı öğrenmesine yardımcı olur.

l Çocukların empati yetileri nasıl geliştirilebilir?

8 Çocuğunuz size bir şeyler anlatırken ya da kendi duygularını sizinle paylaşırken onu mutlaka dinleyin. Bu davranışınız ona, sizin de karşınızdaki kişilerin düşünce ve duygularına önem verdiğinizi anlatacaktır.

8 Çocuğunuza kitap okuyun (masal anlatın) ve okuma bittikten sonra kitaptaki karakterlerin duygu ve düşünceleri hakkında çocuğunuzla konuşun. Televizyon izlerken de aynı aktiviteyi yapabilirsiniz.

8 Ona kendi duygularınızı, çocuğunuzun sevdiği bir şeyle durum arasında ilişki kurarak anlatmaya çalışın. Örneğin çocuğunuz sizin çok uğraşarak hazırladığınız bir yemeği yemek istemedi ve siz de bu duruma çok üzüldünüz. Bu durumda çocuğunuza "Sen legolarla araba yaparken ne kadar çok uğraşıyorsun değil mi? Ben de aynı şekilde yemek yaparken çok uğraşıyorum. Ben senin yaptığın arabayı bozsam üzülürsün, ben de senin yaptığım yemeği yememene çok üzülüyorum" diyerek durumu açıklayabilirsiniz.

8 Çocuğunuzun kardeşiyle yaptığı kavgalarda sorunu çözmek için birbirlerine duygularını anlattırma yöntemini kullanabilirsiniz. Otoritenizle bu konuşmayı istediğiniz şekilde yönlendirebilme şansınız da var. Bu konuşma sonrasında kavganın ikisi için de anlamsız ve sonuç vermeyen bir aktivite olduğunu anlatın.