Annenin iyot eksikliği bebeğin IQ'sunu düşürüyor

Yaşları 16-50 arasında değişen gebelerin idrarlarındaki iyot düzeylerine bakılarak yürütülen araştırmanın koordinatörlüğünü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi öğretim üyesi kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Prof. Dr. Engin Oral ile Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Murat Erdoğan üstlendi. İstanbul’da toplanan idrar örnekleri, Ankara’daki laboratuvarda çalışıldı. Araştırmaya göre kadınların yüzde 70’i iyotlu tuz kulandığını söyledi. Yüzde 14’ü iyotlu tuz kullanmıyor, yüzde 16’sı ise tükettiği tuzun iyotlo olup olmadığının farkında değil.

Testler hamilelerdeki iyot ortalamasının 75 mikrogram. Hamilelerin yüzde 36’sında iyot oranı 50 mikrogramın altında yani ‘ağır eksik’. Yüzde 70’inde ise 100 mikrogramın altında. Yüzde 90’ında ise Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği 150 mikrogramın altında.

İYOT EMZİRİRKEN DE ALINMALI

Antalya’daki 12’inci Ulusal Jinekoloji ve Obstetrik Kongresi’nde çalışmanın sonuçlarını açıklayan Prof. Dr. Oral iyodun hamilelik henüz gerçekleşmeden alınmaya başlanması ve emzirme süreci bitene kadar kullanılması gerektiğini söyledi. İyot, büyüme, gelişme ve metabolizma için hayati öneme sahip tiroid hormonlarının ‘hammaddesi’ olduğunu belirten Prof. Dr. Oral, “Yetişkin bir insanın vücudunda 15-20 mg iyot bulunuyor. Bunun yüzde 80’i tiroid bezinde” dedi. İyot eksikliğinin önlenebilir zeka geriliğinin en önemli nedeni olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Oral şunları söyledi:

“Gebelik ve emzirme sürecinde iyot ihtiyacı artar. Özellikle ilk üç ayda tiroid bezi fonksiyon göstermediği için fetüs için gerekli tiroid hormonlarının ana kaynağı anne. İyot, doğumdan sonra da süt bezlerinden anneden bebeğe geçmeye devam eder. İyot depoları yeterli olan gebeler bu fizyolojik değişiklikleri sorunsuz atlatır. Ancak iyot depoları yetersiz olanlarda, hamilelik ilerledikçe azalacağı için bebekte nörolojik gelişim kusurları, kretenizm (fiziksel, ruhsal ve duygusal gelişimin duraklamasıyla beliren hastalık), fetal-yenidoğan guatrı olmak üzere geri dönüşümsüz hasarlara neden olur.”

ORTA KUŞAKTAYIZ

Dünyada 2 milyondan fazla insan iyot eksikliği riski altında. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre Türkiye orta iyot eksikliği bölgesinde yer alıyor. Gebelik dışındaki dönemlerde günde diyetle alınan 100-150 µg iyot, tiroid bezinin hormon yapımı için gerekli ihtiyacı karşılıyor. Gebelikte ise artan iyot ihtiyacını karşılamak için ilave olarak günlük 100-150 µg iyot alınması gerekiyor.

İYOT EKSİKLİĞİ BÖLGEDEN BÖLGEYE DEĞİŞİR

İyotun temel alım yolu besinler ve su. İyot deniz suyunda yoğun olarak bulunuyor. Buharlaşma ve yağmur döngüsüyle toprağa karışıyor. Toprakta yetişen bitki ve hayvanlara iyot bu şekilde geçebildiği için ülkelerin iyot eksiklikleri ve besinlerdeki iyot oranları bölgeden bölgeye değişiyor.

SIK YENEN BAZI GIDALAR İYOT YETERSİZLİĞİ YAPIYOR

Bazı yiyecekler iyot yetersizliğine sebep olabilir. Yiyeceklerde bulunan guatrojenler denen antitroid bileşiklerinin tiroid bezinde iyot taşınmasını engelleyerek iyot yetersizliğinin oluşmasında rolü olduğu biliniyor. Antitiroid bileşiklerinin en önemlileri, lahana, karnıbahar, brüksel lahanası, şalgam, turp vb. sebzelerde bulunan guatrojen maddeler.

BU ÜLKELERDE SORUN OLMAKTAN ÇIKTI

Bazı ülkeler iyot sorununu çoktan halletti. Örneğin İsviçre, iyotlu tuz kullanmaya 1922’de başladı. 1952’de tüm ülke halkına yaygınlaştırıldı ve iyot yetersizliğine bağlı guatr ve zekâ geriliği tamamen ortadan kaldırıldı. Örneğin İran 1994 yılında tüm tuzları iyotladı. Bsit bir spreyle 60 fabrikada iyotlama başlattı. 1996’dan beri iyotsuz tuz satışı yasak. Makedonya, Türkmenistan, Bulgaristan, Hırvatistan, Ermenistan, Bosna-Hersek sorunu halleden ülkelerden.