SSK ve Bağ-Kur’a aynı anda prim ödeyenlerin çilesi

Olay özetle şu şekilde gelişiyor: Kişi, 1990-1992 devresinde SSK sigortalısı olarak çalışıyor, 1994 yılında ise bir limited şirkete ortak oluyor (hatır uğruna ortak olması sonucu değiştirmez) ve ortaklık 2008 yılı başına kadar devam ediyor. Bu arada bu kişi, 1996 yılından bu yana kesintisiz olarak SSK sigortalısı olarak da başka bir işyerinde çalışıyor. Devamla SGK, şirket ortaklığından ötürü Bağ-Kur sigortalısı saydığı bu kişiye 30.000 TL’ye yakın borç çıkarıyor. Kargaşa da burada başlıyor. 1996-2008 devresindeki çakışan SSK ve Bağ-Kur sigortalılıklarından ötürü nasıl işlem yapılacak? Her iki statü için ödenen primlerden bir kısmı iade edilmeyecek mi? Sonuç olarak SGK uygulaması nasıl olmalı? Bu durumda olanlar ne yapmalı?
Hangi statüde sigortalı sayılacak
Olay geçmiş dönemin mevzuatı ile ilgili. Buna göre, “önce başlayan sigortalılık ilişkisi geçerli olur” ilkesi ile sorun çözülecek. Bu durumda kişi, 1990-1992 devresinde SSK sigortalısı olmuş ve ara vermiş. Sonra şirket ortaklığı sebebiyle 1994’de Bağ-Kur sigortalılığı başlamış. Şirket ortaklığı devam ederken de bir başka işyerinde SSK sigortalısı olarak 1996’da çalışmaya başlamış.
Her ne kadar, şirket ortaklığı hatır uğruna olsa da ve baskın çalışma biçimi işçi olarak çalışma şeklinde olsa da kişi bağ-Kur sigortalısı sayılmak durumundadır. Esasen, Bağ-Kur sigortalısıyken de bir işyerinde işçi olarak çalıştığında SSK primi ödenmemesi gerekiyordu. Ama yanlışlıkla da olsa yatırılmış…
O halde bu noktadan sonra ne yapılacak?

Sorunun çözümü var

Sorunun çözümü, halen yürürlükte olan 22.02.2006 tarihli ve 5458 sayılı Kanunun 16. maddesinde...
Madde hükmü aynen şöyle: “5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu ile 506, 1479, 2925 ve 2926 sayılı kanunlardan birine tâbi sigortalı iken, aynı sürede bir diğer sosyal güvenlik kurumuna, adına prim ödendiği anlaşılan sigortalılardan yersiz tahsil edilen prim asılları, sigortalı ya da hak sahiplerinin talebi, T.C. Emekli Sandığı bakımından ayrıca kurumların da talebi halinde işsizlik sigortası primi hariç olmak üzere hizmetlerin çakıştığı sürede prim borcu aslına mahsup edilmek üzere en geç 6 ay içinde tâbi olması gereken sosyal güvenlik kurumuna devredilir. Çakışan hizmet süresine ilişkin devredilen miktarın prim borcu aslını karşılamaması halinde, bakiye prim borcu ilgili kanun hükümlerine göre sigortalıdan veya 5434 sayılı Kanuna tâbi kurumdan tahsil edilir.”

İşlemler nasıl yürütülecek

5458 sayılı Kanunun uygulanması ile ilgili olarak T.C. Emekli Sandığı, SSK ve Bağ-Kur yetkilileri ile ortaklaşa hazırlanan tutanak ile açıklığa kavuşturulmuş ve SSK’nın 12-156 Ek sayılı Genelgesi ile de duyurulmuştur.

Her iki kuruma da prim ödenmiş ise

Çakışan hizmet süreleri için her iki kuruma da prim ödendiğinin tespiti halinde, prim veya kesenek aktarımı yapılmayacak, sigortalı ya da hak sahiplerinin talebi halinde her kurumun kendi mevzuatına göre ilgililere iade edecektir.

Çakışan primlerin devri

Çakışan sürelere ait prim asıllarının sigortalı ya da hak sahiplerinin mutlaka talebi alındıktan sonra, ilgili sosyal güvenlik kurumuna devredilecek, gecikme zamları ile diğer alınan ödemeler ise aktarılmayacak ve Emekli Sandığı bakımından ayrıca ilgili kamu kurumların da talebi alınacaktır. Dahası, ilgili sosyal güvenlik kurumuna aktarılması gereken primin diğer kurumda geçen sürelere ait prim asıllarını karşılayıp karşılamadığına ya da fazla olup olmadığına bakılmaksızın devredilecektir. Kurumlar arası hizmet çakışmalarının olduğu sürelerde sigortalı adına ödenen prim asıllarının tamamı ilgili kuruma devredilecek, ancak devredilen miktarın prim borcu aslını karşılamaması halinde, bakiye prim borcu ilgili kanun hükümlerine göre sigortalıdan veya 5434 sayılı Kanuna tabi kurumdan tahsil edilecektir. Çakışan hizmetlerden primi ödenmemiş süreler ile sigortalının çakışmayan süreler dışındaki borcu için hiçbir şekilde prim aktarımı yapılmayacaktır.

İşsizlik primleri devredilmeyecek

İşsizlik sigortası primleri Sosyal Sigortalar Kurumunca Türkiye İş Kurumuna aktarıldığından, çakışma sürelerinde ödenen işsizlik sigortası primleri ilgili kurumlara devredilmeyecektir. Birden fazla sosyal güvenlik kurumuna tabi hizmetlerin çakıştığının anlaşılmasından sonra, çakışan sürelere ait prim asıllarının, çakışan sürelerdeki prim borcu aslına mahsup edilmek üzere en geç 6 ay içinde sigortalının bağlı olması gereken diğer sosyal güvenlik kurumuna devredilecektir. 6 aylık süre ise primlerin transfer aşamasına geldiği tarihten itibaren başlatılacaktır.