Radyoloji çalışanlarının yıpranma payı

Devlette çalışanlar yıpranma payı alırdı, özelde çalışanlar ise alamazdı... 1 Kasım 2008’den itibaren artık özel hastanelerde radyoloji uzmanı veya teknisyeni olarak doğrudan radyasyona muhatap iş görenler için de yıpranma payı uygulaması geldi.

İşverenler daha fazla prim yatıracak

Özel hastanelerde veya diğer özel sağlık merkezlerinde radyasyona muhatap çalışanlar için işverenlerin daha yüksek emeklilik primi ödemesi gerekmektedir. Gerçekten de normalde emeklilik primi olarak işveren %20 oranında kesinti yapıp öderken, radyasyona muhatap işlerde çalışanlar için bu oran %21,5 olarak uygulanacaktır.
Dolayısıyla işverenler, bu şekilde çalışan işçilerini diğerlerinden ayırıp hesaplama yaparak SGK’ya bildirecektir.

Radyasyona muhataplar nasıl bildirilecek

İşveren bu şekilde çalışan personelini, bir başka belge türü kullanıp SGK’ya bildirecek. Aksi halde yıpranma payından yararlanamazlar. İşveren bu işçilerini aylık prim belgesi ile SGK ya bildirirken “32” numaralı belge türünü kullanmak zorundadır. Diyelim böyle yapılmamış, kişi diğer işçiler ile “1” belge türünde SGK’ya bildirilmiş ise, sonradan gerekli düzeltmelerin yapılması da mümkündür.

Yıpranma payı dikkate alınmayan işçi tazminat alabilir

Radyasyona muhatap çalışan işçinin yıpranma payını dikkate alınmaz ise, işçi haklı sebeple iş sözleşmesini feshedip kıdem tazminatını talep edebilir. Bu durumda ihbar tazminatı alamaz. Ama, şua izninden kaynaklanan fazla çalışma paralarını da isteyebilir.

YIPRANMA PAYI

Ne kazandırır
Günlük kullanımda yıpranma payı denilen olgunun sosyal güvenlik uygulamasında karşılığı “fiili hizmet süresi zammı”dır. Radyasyona muhatap işlerde çalışanların prim ödeme gün sayılarına, bu işyerlerinde ve işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için 90 gün, fiilî hizmet süresi zammı olarak eklenir. 360 günden eksik sürelere ait fiilî hizmet süresi zammı, 360 gün için eklenen fiilî hizmet süresi ile orantılı olarak belirlenir. Belirtilen kimselerin bu işlerde fiilen çalışması asıldır.

Ne işe yarar
Fiilî hizmet süresi zammı (yıpranma payı), radyasyona muhatap işlerde çalışan sigortalılar için beş yılı geçmemek üzere uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına eklenir. Bu sürelerin, üç yılı geçmemek üzere yarısı emeklilik yaş hadlerinden indirilir. Ancak, yaş haddi indiriminden yararlanabilmek için, ölüm ve maluliyet halleri hariç, radyasyona muhatap işlerde çalışan sigortalıların en az 3600 gün belirtilen işyeri ve işlerde fiilen çalışmış olmaları şarttır.Görüldüğü üzere yıpranma payı emeklilik için hem gün sayısını hem de yılı etkilemektedir.