1 EKİM 2008’de bir bütün olarak yürürlüğe girecek olan "Sosyal Güvenlik Reform Yasası" beraberinde bazı sürprizleri de getiriyor. Son yıllarda kamuoyunda çokça tartışılmasına rağmen yine de bazı "sürprizler" var.
Bu sürprizlerden bir kısmı da kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili. Geçmişte olmayan ama önümüzdeki aydan itibaren gündeme gelecek olan bu sürprizler oldukça maliyetli olacağa benziyor.
1 Ekim 2008’den itibaren, hem yeni işe alınacak memurlar ile ilgili olarak hem de öteden beri çalışmakta olanlarla ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarına önemli yükümlülükler ve yaptırımlar geliyor.
İşyeri bildirgesinden dolayı ceza uygulaması
Kamu idareleri artık çalıştırdıkları memurlardan dolayı da SGK’ye işyeri bildirgesi verecekler ve işyerlerini tüzel kişiliği olsun ya da olmasın tüm kamu kurum ve kuruluşları bildireceklerdir. Bu bildirimi en geç sigortalı (memur) çalıştırmaya başlattığı tarihte yapacaklardır. Yine, bu bildirim işyeri bildirgesi dışında bir başka belge ile yapılamayacaktır.
Söz konusu yükümlülüğü kamu idareleri yerine getirmezler ise haklarında 3 asgari ücret idari para cezası uygulanacaktır.
İşe giriş bildirgelerinde cezalar
Baştan söyleyelim, kamu kurumlarının (örneğin; orman müdürlüğünün, X devlet hastanesinin vb.) memur olarak çalıştırdıklarını süresinde işe giriş bildirgesi ile SGK’ye bildirmemesinin cezası yok. Ancak, eskiden olduğu gibi işçi olarak çalıştırdıklarını işe başlamadan önce bildirmezler ise aylık asgari ücret tutarında ceza ödemeye devam edecekler.
Yenilik, bağımsız olarak çalışan esnaf ve şirket ortkaklarının bildirim yükümlülüğünün verildiği kamu kurumlarına ceza verilmesinde.
Şöyle, ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanları vergi daireleri; gelir vergisinden muaf olanları esnaf ve sanatkár sicil müdürlükleri; kollektif şirket, adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları ile donatma iştiraki ortaklarını yine vergi daireleri; limited şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarını ticaret sicil memurlukları, köy ve mahalle muhtarlarının sigortalılıklarını da il veya ilçe mülki amirlikleri 15 gün içinde SGK’ye bildirecekler. Bu yükümlülüğü yerine getirmediklerinde ise aylık asgari ücret (638.70 YTL) tutarında idari para cezası ödeyeceklerdir.
Prim ve hizmet belgesinden dolayı ceza
1 Ekim 2008’den sonra istisnasız tüm kamu kurum ve kuruluşları çalıştırdıkları memurlar için de aylık prim belgesi düzenleyecek ve Kuruma vereceklerdir. Kurumca belirlenecek sürenin sonuna kadar bu bildirim yapılmaz ise para cezası uygulanacaktır. Ceza miktarı ise belgenin asıl ya da ek olmasına göre değişecek ve asgari ücretin 2 katını geçmeyecektir.
Kamu idareleri ile bankalara belge ve bilgi vermeme cezası
Kamu idareleri ile bankalar, Kurumca sağlanacak elektronik altyapıdan yararlanmak suretiyle, Kurumca belirlenecek işlemlerde, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescilli olup olmadığını kontrol etmek ve sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri, Kuruma bildirmekle yükümlü tutulmuşlardır. Belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen kamu idareleri ile bankalara da sigortalı başına aylık asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Sosyal güvenlikle ilgili istenen her türlü belge ve bilgiyi vermezler ise;
Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar(bankalar ve özel finans kuruluşları), döner sermayeli kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler doğrudan, münferit olarak bilgi ve belge istenmesi hariç olmak üzere kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ise Kurumla yapılacak protokoller çerçevesinde, kişilerin sosyal güvenliğinin sağlanması, 6183 sayılı Kanuna göre; kurum alacaklarının takip ve tahsili ile ilgili istenecek her türlü bilgi ve belgeyi sürekli ve/veya belli aralıklarla Kuruma vermeye zorunlu tutulmuşlardır.
İstenen bilgi ve belgeleri belirlenen süre içinde mücbir sebep olmaksızın vermeyen kamu idareleri, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler hakkında, aylık asgari ücretin beş katı tutarında, geç verilmesi halinde ise aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Asgari işçilik uygulamasında bilgi ve belge verilmez ise;
Kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar, asgari işçilik uygulanmasıyla ilgili Kurumca istenilecek bilgileri ve belgeleri yazılı olarak en geç bir ay içinde vermeye mecbur tutulmuşlardır. Sözkonusu yükümlülüğü belirtilen sürede yerine getirmeyenlere ise, aylık asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
İhaleli işlerde bilgi ve belge verilmez ise;
Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar ve Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üstlenenleri ve bunların adreslerini onbeş gün içinde Kuruma bildirmekle yükümlü tutulmuşlardır. Sözkonusu yükümlülüğü belirtilen sürede yerine getirmeyenlere de, aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
İndirimli ceza uygulaması
Belirtelim ki, Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi ile İşyeri Bildirgesi yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliklerinden verilir ise, belirtilen cezalar 2/3’si oranında uygulanacaktır. Ancak, sigortalı çalışması mahkeme kararı ya da denetim elemanı raporu ile olmuşsa bu imkandan yararlanılamayacaktır.