Borcu olan esnafın eş ve çocuklarının sağlık hakkı

ÜLKEMİZDE genel eğilim esnafın prim borcunu düzenli ödememesi yönündedir. Çıkarılan af yasaları/yapılandırmalar biriken borçları eritse de bu eğilim nedense değişmemektedir. Çoğunlukla da emeklilik yaşı gelince, esnaf prim borçlarını kapatmaktadır. Ama prim borcunun ödenmemesi başka bir sorunu da beraberinde getirmektedir: Borcu olan esnaf ile birlikte bakmakla yükümlü olduğu eşi ve çocuklarının sağlık giderleri SGK tarafından karşılanmamaktadır!

Eş ve çocukların ödeyecekleri GSS primleri

Yukarıdaki başvuru süreci sonrası borcu olan esnafın eş ve çocuklarının ödeyecekleri GSS primleri aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Eğer yapılan gelir testi sonucu yeşil kart verilmez ise, 2011 yılının ilk atlı aylık döneminde;
? Aile içinde kişi başına düşen aylık gelir 265,33 TL’nin altında ise, 26,55x1/3x30x%12 = 31,86 TL.
? Aile içinde kişi başına düşen aylık gelir 265,33 TL ile 796,50 TL arasında ise, 26,55*30*%12 = 95,58 TL,
? Aile içinde kişi başına düşen aylık gelir  796,50 TL ile 1.593 TL arasında ise, 26.55*2*30*%12 = 191,16 TL.
GSS primi ödenmesi suretiyle sağlık hizmeti alınabilecektir.
Bu durumda olanlar daha başında, gelir testi istemezler ise her ay için 191,16 TL ödeyerek sağlık hizmeti alabileceklerdir.

Esnafın sağlık hizmetlerinden yararlanma şartları

Esasen, aylık ve gelir alanlar ile primsiz ödemelerden yararlananlar hariç, genel sağlık sigortalıları ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, SGK tarafından finanse edilen sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için, sağlık hizmet sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının bulunması gerekmektedir. Bu şartın yerine getirilmesi çoğunlukla yeterlidir.
Ancak, bağımsız çalışanların/esnafın ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin 30 gün şartıyla birlikte, -sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç- 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması şartının da yerine getirilmiş olması gerekmektedir.
Eğer bu şart sağlanamamışsa, tecil ve taksitlendirmeler hariç, esnafın 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcu var ise ne kendisi ne de bakmakla yükümlü olduğu kimseler sağlık hizmetlerinden yararlanamayacaktır.

Borçlu esnaf bakmakla yükümlü olunan kimse sayılır mı

SGK uygulamasına göre, 60 günden fazla prim borcu olması nedeniyle sağlık hizmetlerinden yararlanamayan esnaf sigortalı, yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda tescil işlemi yapılan genel sağlık sigortalısının(eş ve çocuklarının) bakmakla yükümlü olduğu kişisi olarak ayrıca tescil edilemeyecektir.
Bir başka deyişle, 60 günden fazla prim borcu olup borçlarını da tecil ve taksitlendirmemiş olan esnaf sigortalı, yukarıdaki şekilde genel sağlık sigortalılığı tescili yapılan eşi üzerinden “sağlık hak sahibi” olarak sağlık hizmeti alamayacaktır.

Eş ve çocuklar için başka bir yol

Esnaf prim borcu olunca, sadece kendisi değil eşi ve çocukları da sağlık yardımı alamayacaktır. Bu durumda, esnaf değil ama eş ve çocuklar için başka bir yol bulunmaktadır.
Eş ve 18 yaşından büyük çocukları ile anne-babası, sadece genel sağlık sigortası primi ödemek suretiyle genel sağlık sigortalısı olup sağlık hizmeti alabilirler.
Başvuru süreçleri
Borcu olan esnafın eş ve çocukları, evvela, SGK’ye müracaat tarihi itibariyle tescili yapılarak ödeyecekleri prim miktarının belirlenmesi için mahalli mülki idare amirliklerinin il ve ilçe idare kurullarına gelir testi yapılmak üzere yönlendirileceklerdir.
Mahalli mülki idare amirliklerinin il ve ilçe idare kurulları tarafından 3816 sayılı Kanun hükümlerine göre yeşil kart verilmesi uygun görülmeyen kişilerden, tespit edilen aile içindeki kişi başına düşen gelir payının aylık tutarı;
? Asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilenler, 5510 sayılı Kanunun 82. maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının üçte biri,
? Asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilenler, 5510 sayılı Kanunun 82. maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı,
? Asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilenler, 5510 sayılı Kanunun 82. maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının iki katı, prime esas kazanç tutarı olarak esas alınıp bu bent kapsamında genel sağlık sigortalılığı tescil işlemi yapılacaktır.
Öte yandan, borcu olan esnafın bakmakla yükümlü olduğu kişinin; gelir testi için yeşil kart birimine sevk edilmesi sonucunda, il ve ilçe idare kurullarına müracaat etmemesi ya da gelir testi yaptırmak istememesi halinde prime esas kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının iki katı üzerinden bu bent kapsamında genel sağlık sigortalılığı tescil işlemi yapılacaktır.