Birçok işletme asgari ücretin altında ücret ödüyor

Çoğunlukla marjinal nitelikte geçici işlerde çalışan işçiler bu sorunla karşı karşıyalar. Bir de bilmeden yanlış yapılan, kimsenin de ses çıkarmadığı yaygın bir uygulama var...
Özellikle 31 gün çeken aylarda da işçilere 30 günlük asgari ücret ödenmektedir! Bu yanlışlık ise, asgari ücretin aylık belirlendiği düşüncesine dayanmaktadır. Ama öyle değil!

İş Kanununa göre asgari ücret

4857 sayılı İş Kanununun 39. maddesi birinci fıkrasına göre, “iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile ücretlerin asgari sınırları en geç iki yılda bir belirlenir” denilmektedir. Asgari ücret, bilindiği gibi ödenmesi zorunlu olan en az ücrettir. Asgari ücretin belirlenmesini düzenleyen Asgari Ücret Yönetmeliği uyarınca, asgari ücret, pazarlık ücreti değildir.

2012 yılı ne kadar
30 Aralık 2011 tarih ve 28158 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 29.12.2011 tarih ve 2011/1 sayılı kararına göre;

16 yaşını doldurmuş işçilerin bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücretlerinin;
a) 1/1/2012-30/6/2012 tarihleri arasında 29,55 TL olarak,
b) 1/7/2012-31/12/2012 tarihleri arasında ise 31,35 TL olarak tespitine,
? 16 yaşını doldurmamış işçilerin bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücretlerinin;
a) 1/1/2012-30/6/2012 tarihleri arasında 25,35 TL olarak,
b) 1/7/2012-31/12/2012 tarihleri arasında ise 26,85 TL olarak tespitine,
karar verilmiştir.

Günlük belirlenir
Asgari Ücret Yönetmeliği’ne göre, Asgari Ücret Tespit Komisyonu, asgari ücreti bütün işkollarını kapsayacak şekilde belirler. Asgari ücretin, bir günlük olarak belirlenmesi esastır. Aylık, haftalık, saat başına, parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen durumlarda gerekli ayarlamalar buna göre yapılır. Gerçekten de Asgari Ücret Tespit Komisyonu her yıl günlük asgari ücret tutarlarını belirlemektedir.

Günlük belirlemenin sonuçları

Görüldüğü üzere asgari ücret günlük belirlenmektedir. Bu durum öteden beri böyledir. Asgari ücretin aylık değil de günlük belirlenmesinin uygulamada çok önemli sonuçları bulunmaktadır. Bu sonuçlar özellikle işçi bordroları hazırlanırken etkisini göstermektedir. Asgari ücretin günlük belirlenmiş olması hem işçilerin çalıştıkları aylardaki hak ettikleri ücretlerin tespiti hem de sigorta matrahlarının belirlenmesinde önemli sonuçlar doğurmaktadır. Şüphesiz bu durum asgari
ücretle çalışması kararlaştırılmış işçiler açısından geçerlidir.

Çalışan işçinin hak ettiği

Buna göre; 2012 Ocak ayında asgari ücretle çalışan 16 yaşından büyük bir içinin hak ettiği ücret 31 günlük asgari ücret olacaktır (31x29,55=916,05 TL). Aynı işçinin 2012 Şubat ayı ücreti ise 29 günlük asgari ücret olacaktır (29x29,55=856,95 TL). 2012 Nisan ayı ücreti ise 30 günlük asgari ücrettir (30x29,55=886,50 TL). Dolayısıyla bu aylarda eksiksiz olarak ve asgari ücretle çalışan bir işçinin hak ettiği ücreti yukarıdaki şekilde olacaktır. Diyelim, ocak ayında da şubat ayında da 30 günlük ücret değil de sırasıyla 31 ve 29 günlük asgari ücret ödenecektir.

Düşük ödemenin cezası ağır

Uygulamadaki bu yanlış anlaşılmadan ötürü işverenler para cezası ile karşı karşıya kalabilirler. Diyelim 31 gün çeken aylarda işçiye yine de 30 günlük asgari ücret ödenir ise, bu durumda olan her işçi ve her ay için 2012 yılında 125 TL para cezası uygulanacaktır.Bu ceza SGK uygulamasında da ortaya çıkacaktır. 31 gün çeken aylarda 30 günlük asgari ücret üzerinden SGK’ya bildirge verilir ise, eksik bildirilen bir günlük ücret tutarından dolayı, incelemeler sonucunda SGK bir işverene bir yıl için 12.400 TL ceza salabilir.

İşçiler açısından durum farklıdır

Yapılan iş sözleşmesinde işçinin maktu aylıkla çalışacağı kararlaştırılmış ise bu durumda çalışılan ayın kaç gün çektiği önemli olmamaktadır. Örneğin; taraflar arasında kararlaştırılan maktu aylık ücret tutarı 1.500 TL/brüt ise, o işçi için hak edilen ücret de sigorta matrahı da 1.500 TL olacaktır. 2012 Ocak ayında da 2012 Şubat ayında da aynı şekilde işlem yapılacaktır.
Belirtelim ki, aylık ücretin asgari ücret olarak belirlenmiş olması, 31 gün çeken aylarda 30 günlük asgari ücret ödenmesine olanak vermez.