Yine bir talan tehlikesi

Bu kez konumuz Ayvalık Adaları Tabiat Parkı.
18 bin hektarlık bir alan 1995’te tabiat parkı ilan edildi. Hakkıbey Yarımadası, Pateriça, Cunda ve adaları içine alan Türkiye’deki en büyük tabiat parklarından biri bu.
2004’te parkın plan kararları, yani bir anlamda anayasası hazırlandı. Önemli bir bölümü “Mutlak Koruma Alanı” olarak belirlendi.

*

2007 sonrasında bazı zenginler buradan arazi ve mülk almaya başladılar.
Koruma alanı olduğu için burada inşaat vs. yapabilmek birçok izne tabi. Bir takım yerler alındıktan sonra rahat onarım yapmak, çalışabilmek ya da kullanım alanını genişletmek için bir revizyon planına ihtiyaç duyuldu.
2009’da dönemin Çevre ve Orman Bakanlığı, belediyelerden görüş isterken buradaki STK’lar durumdan haberdar oldu.
Birçok yer yeni planla ‘Sınırlı Kullanım Alanı’na çevrilmek isteniyordu. Mesela, eskiden hayvan damı olan bir yere fonksiyon yüklenerek kullanıma, oturma alanına çevrildi. Adalarda denizden nakliye yapılması gerekirken inşaat için karayolu dozerlerle genişletildi.
Yani, rahat çalışabilmek için ne gerekiyorsa revizyon planında yeni kararlarla yazılmış oldu.

*

Halk ve STK’lar revizyon planına karşı dört dava açtı. Sonra bunlar tek dava olarak birleştirildi. Dava için gerekli olan 10 bin liralık harcı Ayvalık halkı elbirliğiyle topladı.
Danıştay, revizyon planının yürütmesini durdurdu ve bilirkişi ataması yaptı.
Bilirkişi davacıların lehine karar verdi, 2012’de Danıştay revizyon planını kesin olarak iptal etti.
Ne var ki Orman Bakanlığı davayı temyiz etti. Şu anda sonuç bekleniyor.

*

İşe bakın ki, halk temyiz sonucunu beklerken bakanlığın yeni bir revizyon planı hazırladığından haberdar oldu. Bakanlık, taslak metnini konuyla ilgili yaklaşık 14 kuruma gönderdi, parkın mücadele alanı sınırları içinde kalan Ayvalık ve Küçükköy belediyelerine göndermedi, STK’ların görüşüne başvurmadı.

*

Parkın normalde yüzde 75-80’i mutlak koruma alanı iken bu taslak plana göre en fazla yüzde 2’si mutlak koruma dahilinde. Yeni bir alan kodlaması yapılmış; mutlak koruma alanı sadece Badavut Kayalıkları ve Tuzla ile sınırlandırılırken birçok yer sürdürülebilir alan diye ifade edilerek eski yasakları delen koruması çok düşük bir statüye alınmış.
Bunun dışında taslak plan, korunması gereken 750 türde otsu bitki, endemik türler barındıran, ilkel tohumların hâlâ varlığını sürdürdüğü, 1. Derecede sit alanı olan bir yerin yerel, botanik ve ekolojik özelliklerine bakmadan buraya ‘Rüzgâr Elektrik Santralları’na (RES) ilişkin hükümler koyuyor. Halk RES’e karşı değil, RES’in burada yapılmasına karşı.
Taslak plan ayrıca park içinde kamuya ait arazilere “satış ve kiralama” maddeleri koyarak yeni kullanım biçimlerinin, özelleştirmenin önünü açıyor.
Halkın yürüyüş yolları kısıtlanıp güzergâhlar değiştiriliyor, bazı yürüyüş yolları ortadan kaldırılıyor.
Tavuk Adası tabiat parkı sınırları dışına çekilerek adaya turistik tesis yapılmasının önü açılıyor.
Park içinde 3. derece sit alanları genişletilerek yeni konut alanları açılıyor.

*

Buradaki garabet şu...
Aynı içerikteki bir dava henüz sonuçlanma aşamasındayken 2009’un iptal edilen planlarıyla benzer içerikte bir revizyon planı yapılması hukuka aykırı. Davanın sonucunun beklenmesi gerekiyor.
Halk 2004’ün planlarının geçerli olmasını istiyor. Çünkü o, parkın koruma duvarlarını gerçekten sağlayan bir plandı. Mahkeme de zaten bu yönde karar vermişti.