Körfez’in yeni kültür merkezi

Katar, bölgenin kültür merkezi haline geliyor.

Ünlü müzayede evi Christie’s, geçtiğimiz haftalarda Dubai’de düzenlediği müzayedede 14 milyon dolarlık satış yaptı. Bu geçtiğimiz yılki çağdaş Orta Doğu sanat satışında yüzde 117’lik bir artış.
Hem müzayede hem de Katar’daki sanat merakı üzerine geçtiğimiz hafta Hürriyet Daily News’da bir yazı yazmıştım. Bu yazının büyük bölümünü şimdi siz Türk okurlarla da paylaşmak istiyorum.
?u günlerde Arap dünyası Arap Baharı nedeniyle sürekli gündemde. Sanatsal açıdan bakacak olursak da, bu bölgede biz Türkler’i kıskandıracak olup biten o kadar çok şey var ki... Batı dünyasındaki insanların çoğu farkında bile değil. İnsanlar Dubai’de bir sanat fuarı olduğunu biliyor, Sharjah Bienali’nden haberdar, ama bölgeye daha yakından baktığınızda değişimi görmek enteresan. Orta Doğu ülkeleri de aynen bizim gibi Doğu kültürünün bir parçası ama aynı zamanda Batılı eğilimlere maruz kalıyorlar.
Kendini “kurum yaratıcı” diye nitelendiren Emin Mahir Balcıoğlu, Zanzibar ya da Kazakistan gibi dünyanın “tuhaf” yerlerinde kurumlar yaratmayı seviyor. Her ne kadar kendini bir müze emirliği statüsüne yükselten Katar bu “tuhaf yerler” klasmanına girmese de, Balcıoğlu bir süredir çalışmalarını burada yürütüyor.
Balcıoğlu şöyle diyor: “Arap toplumları, dini normlar vs. nedeniyle hâlâ politik anlamda kapalı olmalarına rağmen, buralarda Batı’ya göre çok daha heyecan verici sanat yapıldığına şahit oluyoruz. Baskın rejimi ve sosyal düzeni sorgulayan türde...”�
Doha’ya gittiğinizde zengin bir çağdaş Arap koleksiyonu bulabiliyor, Lübnan, Suriye, Irak ve daha birçok yerden farklı akımlara rastlayabiliyorsunuz. Kültür çatışmaları gibi zor konuları işleyen farklı tarzlar...
Balcıoğlu, Katar’ın dönüşen bir toplum olduğunu, Katarlılar’ın şimdiye dek pek müzeye gitmediklerini belirtiyor. ?imdilerde ise tablo değişmekte. İslam Sanatları Müzesi’ni 500 bin kişi ziyaret etmiş mesela. Katar’ın nüfusunun 1 milyon 700 bin olduğu düşünüldüğünde bu etkileyici bir rakam.
Katarlılar için ülkelerinde kültürel kurumlar olması aynı zamanda bir gurur vesilesi. Çünkü bu onlara haritada yer açıyor.
Katar’ı kültürel bir destinasyon yapma yolunda büyük bir hareket var. İnsanlar Katar’a sadece sanat ve sergiler için değil, aynı zamanda ünlü mimarlar tarafından yapılan binaları görmek için de gidecek.
Balcıoğlu “Bence Katar’ın bir diğer başarısı, sürekli dünyanın gündeminde olmayı becermesi. Burada hep bir şeyler oluyor ve Katar’ın adı duyuluyor” diyor.
Belki de bu yüzden Katar, Christie’s’i satın almaya hevesli olduğunu yaydı. Ama müzayede evi satmayacağını açıkladı. Financial Times gazetesinde, Katar Emiri’nin Katar’ı Körfez’in kültür merkezi yapma yolunda Christie’s’e göz diktiği yazılmıştı.

Müze zengini

Katar’da yapımı süren müzelerden biri ünlü mimar Jean Nouvel tarafından tasarlanan Katar Ulusal Müzesi.
Henüz proje aşamasında olan diğer bir müze, Jacques Herzog’un imzasını taşıyacak olan yeni Oryantalist Müze.
2008’de ziyaretçilere kapılarını açan İslam Sanatları Müzesi, mimar I.M. Pei’nin imzasını taşıyordu.
Ünlü mimarlar Katar’ın müzelerini inşa etse de, koleksiyonlar Katarlılar tarafından oluşturuluyor.
Dışarıdan getirmiyor, sanatta kendi kimliklerini ortaya koyuyor, kartlarını doğru oynuyorlar.