COVID-19’a baÄŸlı felç, nasıl ortaya çıkıyor?

Salgın sürecinin en başında COVID-19’un temel olarak akciğerleri etkilediği düşünülüyordu ve kayıtlara göre öksürük, ateş ve solunum zorluğuna sebep oluyordu. Ancak biliminsanları daha çok veriyi analiz ettikçe, virüsün kalp ve böbrek dahil vücuttaki neredeyse her organ sistemini etkileyebileceğini ortaya çıkardılar. Virüsün bu sistemleri tam olarak nasıl etkilediğine dair çalışmalar sürüyor, ancak hemen her gün yeni örnekler çıkıyor. Örneğin, virüs bazı genç insanlarda felce sebep olabiliyor.

Virüs zorlayıcı etkilerini yaşayan hasta sayısı az

Daha önce Çin’in Wuhan bölgesinden gelen bir rapor, COVID-19 ile felç arasında baÄŸlantı olduÄŸunu gösteriyordu ancak daha çok ‘önsezi’ gibiydi. ABD’de beÅŸ COVID-19 vakası üzerinde yapılan yeni bir çalışmaya göre, felç geçiren hastaların tamamı 50 yaşın altında ve/veya hiç COVID-19 belirtisi göstermedi ya da çok hafif belirtiler gösterdi. Bu hastaların çoÄŸunun herhangi bir saÄŸlık geçmiÅŸi yoktu ve COVID-19’u çok hafif belirtilerle (vakaların ikisinde hiç belirti olmadan) evde geçiriyorlardı.Â

Felç, beyne giden kan akışında kesilmeyle ortaya çıkar. Buna da bir kan pıhtısı veya beyin kanaması sebep olur.  COVID-19 sebebiyle yaşanan felç vakalarının çoğu, beyne giden damarlarda oluşan kan pıhtılarından dolayı ortaya çıktı.

Eğer pıhtıya acilen müdahale edilmezse beyinde meydana gelecek hasar, kalıcı olabilir.

Araştırmacılar COVID-19’a bağlı pıhtı sebepli felç vakalarının, virüsün vücudun tüm bölümlerinde pıhtı oluşturmasının sonucu olarak ortaya çıktığından şüpheleniyor. COVID-19 ile ilgili bu bilgilerin bazıları kulağa korkutucu gelse de virüsün bu zorlayıcı etkilerini yaşayan hasta sayısının düşük olduğunu hatırlamakta fayda var. Ancak ne zaman sağlık desteği almanız gerektiğini bilmeniz için bilgi sahibi olmalısınız.

Eğer zamanında ortaya çıkarılırsa felç vakaları tedavi edilebilir.

Önemli olan, felcin herhangi bir belirtisini ya da işaretini yaşar yaşamaz bir sağlık kuruluşuna başvurmaktır.

İKİ ÖRNEK DE POZİTİF AMA BELİRTİ GÖSTERMİYORDU
‘New England Journal of Medicine’e göre felç için hiçbir risk faktörü olmayan 37 yaşındaki bir erkek hasta, yutma ve konuşmada zorluk, hafif bilinç kaybı ve sağ tarafında zayıflık şikâyetleriyle hastaneye gitmeden önce 16 saat bekledi. Hastaneye vardığında testleri, beyne kan taşıyan ana arterlerden birinde pıhtı olduğunu gösterdi. Bu erkek hasta COVID-19’un herhangi bir belirtisini yaşamıyordu ancak aile üyelerinden birinin testi pozitif çıkmıştı. Hastanede kendi COVID-19 testi de pozitif çıktı. 33 yaşında başka bir kadın hasta öksürük, terleme ve yaklaşık bir hafta süren baş ağrısı şikâyeti yaşıyordu. Aradan geçen 28 saatin sonunda konuşmasında kayma ve sol tarafında uyuşmayla zayıflık hissetmeye başladı. Ancak salgın korkusuyla herhangi bir sağlık kuruluşuna başvurmaktan çekindi. Hastaneye vardığında beyninde iki adet pıhtı tespit edildi ve COVID-19 testi pozitif çıktı. Şanslılar ki bu iki vakada da tedavi işe yaradı ve ikisi de taburcu edildi.

HANGÄ° BELÄ°RTÄ°, NE ANLAMA GELÄ°YOR?

• Yüz: Gülümsemesini isteyin. Yüzünün tek tarafında sarkma var mı?
• Kollar: Her iki kolunu da kaldırmasını söyleyin. Kollarından birini kaldıramama ya da aÅŸağı düşme var mı?
• KonuÅŸma: Basit bir cümle söyleyin, tekrar etsin. KonuÅŸmasında kayma ya da herhangi bir gariplik var mı?
• Zaman: Bu belirtilerden herhangi biri varsa acilen 112’yi arayın.

COVID-19 ile ilgili tüm gelişmelere ve güncel bilgilere Dr. Öz ve Ekibi YouTube kanalından ulaşabilirsiniz