Kurthan Fişek: Koalisyon çıkaran meclis cumhurbaşkanı da çıkarır

Kurthan FİŞEK

Altmış yıla yaklaşan hayatımda hep bir şeye inanmışımdır. Tek bir insanın şeytani dehá ve zekásına güveneceğine, kitlelerin kollektif zekásına güven!

Bireysel düzeyde baktığında, adam ebleh olabilir.

Olsun... Sandık başına gittiğinde değişir. Dáhileşir.

Türkiye'nin tarihine bakıyorum...

Zaman zaman el konulan, vaziyet edilen, ince ayara uğrayan demokrasiyi hep seçmen kitleleri iade etti.

‘‘Tek Kişi’’ler değil...

‘‘Olmaz, yürümez’’ sanılan koalisyonlar kuruldu, hırlaşıldı, birleşildi.

Ama, her keresinde ‘‘demokrasi’’ (kollektif zeká) kazandı.

Biz kazandık...

Sen, ben, o...

Sokaktaki vatandaş... Ortalama insan...

* * *

Cumhurbaşkanlığı seçimi ve onun gerektirdiği anayasa değişikliği yaklaşırken, mevcut koalisyon hükümetinde pürüzler, marazalar çıktı.

Çıkabilir.

Latince coalescere (‘‘beraber büyümek’’) kökünden gelen koalisyon kavramının özünde itişme, kakışma, sürtüşme, dalaşma elbette vardır. Mutlaka olacaktır.

Aklın yolu bir olursa, hepsi geçer. Beraberce büyürler.

Akıl yolları yol ayrımına gelirse, beraberce küçülürler.

Neyse, şimdilik tarihe bakalım... Yürürlükteki koalisyonun yargılanmasını başka zamana bırakalım...

* * *

1 Yıl 1295... Bir yandan kralın, beri yandan feodalitenin baskılarından sıtkı sıyrıldı insanların... Papazından terzisine, kunduracısından badanacasına kadar, bir sürü adama çağrı çıkarıp, ‘‘örnek parlamento’’ adıyla, tarihin ilk koalisyonunu oluşturdular. Nerede?

a. İngiltere b. Fransa

c. Yugoslavya d. Çin

2Demokrasi tarihine ‘‘bakkal-çakkal koalisyonu’’ olarak geçen 1295 tarihli bu ilk ortaklık girişimi ne kadar devam etti?

a. 17 gün b. 41 gün

c. 500 gün d. İlelebet

323 Ekim 1918, Macaristan... Başlayan ‘‘sosyalist ihtilal’’ provasının bastırılamayacağının anlaşılmasından sonra istifa etti hükümet... ‘‘Aykırı görünüşlü’’ üç parti, bağımsızlar, radikaller ve sosyal demokratlar bir araya geldi, ortaya Macar Ulusal Konseyi çıktı. Sembolleri neydi?

a. Orak-çekiç b. Gül

c. Papatya d. Karanfil

4İkinci Dünya Savaşı sonrası ikinci bir ‘‘koalisyon cenneti’’ de Fransa'ydı. 1946 yılındaki ilk koalisyonun ilk kararı ne oldu?

a. Sokak isimlerinin değiştirilmesinin durdurulması

b. İhanet-i Vataniyye kanununun bir an önce işletilmesi

c. Homoseksüelliğin serbest bırakılması

d. Ruhsatsız içki satılabilmesi

5Gelelim azıcık bizimkilere... 1973 seçimlerinden tastamam 100 gün sonra kurulabildi CHP-MSP koalisyonu... Ecevit bir ara sinirlendi, ‘‘Ya biter, ya biter!’’ dedi. Uzlaşmayı iki partiden hangi ikili sağladı?

a. Baykal-Asiltürk

b. Özal-Topuz

c. Kotil-Adak

d. Eco-Neco

CEVAPLAR: 1) a, 2) a, 3) c, 4) a, 5) a.