‘‘Eyvahh! yine başa dönüyoruz galiba...’’

Kurthan FİŞEK

(II. Abdülhamit'in, oğluna ‘‘Ertuğrul'' adını koymasından sonra, Şair Eşref'in tepkisi)

Cumhuriyet'in ilk yıllarında ‘‘sertlik'' vardı. Devletin yeniden yapılanmasına direnen, ayak sürüyenlere kükremişti Atatürk... ‘‘Efendiler, ben Erzurum'dan İzmir'e sağ elimde tabanca, sol elimde sehpa geldim...''

İsmet İnönü'nün çıkışları da az-buz sert değildi.

‘‘Bu memleketin kaderine karışma arzusunu hangi halife zihninden bile geçirirse, bilmiş olun, o halifenin kafasını mutlaka koparırız...''

Yetmiş dört yıl geçti aradan... Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti çizgisinin devamından yükselen en cesur, en saldırgan ses Erdal İnönü'nküydü.

‘‘Ben Özal'la hava raporunu bile tartışmam...''

Pek gür değildi bu ‘‘ses''...

Ama, olacak o kadar... Zaman bazı şeyleri unutturuyor.

Bazı şeyleri de unutturamıyor.

Nasıl meselâ?

* * *

1‘‘Padişah düşmanımızdır. Yedi düvel düşmanımızdır. Bana bakın, kimse işitmesin, millet düşmanımızdır...'' Kim dedi?

a. Çerkez Ethem

b. M. Kemal Atatürk

c. Kazım Karabekir

d. İsmet İnönü

2İnönü tek şefti, dediği dedikti, öfkeliydi. Haykırdı: ‘‘Batakçı toprak ağasının kökünü kazıyacağım. Toprak işleyenin malı olmalıdır...'' (29 Aralık 1937). İlgili kanunu kaç yıl sonra meclise getirdi?

a. Hemen ertesi gün

b. 3 yıl

c. 8 yıl

d. 10 yıl

3CHP'nin sosyal adaletçi çizgisi hiç değişmedi, aynı kaldı. Mayıs 1939'da, Kütahya milletvekili Besim Atalay, meclis kürsüsünden, köylü ve fakir halk için ne istedi?

a. Askerlik hizmetinin kısaltılması

b. İkinci sınıf ekmek çıkarılması

c. Ucuz satış mağazalarının kurulması

d. Askerlik hizmetinin uzatılması

4Ortanın solu tartışmalarının iyice kızıştığı, CHP'nin ihtiyarlarına karşı Ecevit'in gençlerinin yükselişe geçtiği 1966 yılında, biri kalktı, ‘‘İnönü, İnönü, İnönü, keramet mi yani?'' dedi. Kim?

a. Turan Güneş

b. Ahmet Üstün

c. Orhan Birgit

d. Kamil Kırıkoğlu

5CHP'nin 29 Haziran 1976'daki ortak grup toplantısında Ecevit patladı: ‘‘CHP'de neyin kavgasının yapıldığını yurtta herkes anlamak istiyor, ancak anlayamıyor. Buraya hep dedikodularla geliyorsunuz. Bu partiye vurmayın, acıyın...'' O tarihte CHP'de kaç güçlü, kökleşmiş hizip vardı?

a. 3

b. 4

c. 5

d. 6

CEVAPLAR: 1) d, 2) c, 3) b, 4) b, 5) d.