Bir yıl daha geride kaldı Maziye bak, ne kadar şendik

Kurhan FİŞEK

Geriye dönük yazılar yazmaktan hoşlanmam... Ama, usûldendir, her yılbaşında popomuza bakarız, başımıza gelenlerin, geride bıraktıklarımızın muhasebesini yaparız...

Tatsız bir siyasi yıl geçirdik.

Emir-komuta zincirinin alt halkalarını tepemize çıkardık.

Neyse, beterin beteri var. 1997'de başımıza gelenleri, daha önce başımıza gelmişleri tekrar yaşamayalım 1998'de...

Hafıza tazeleyelim...

* * *

1 Tarihçi Peçevi'ye göre, ‘‘insaflı rüşvetçi’’ olan bir vezir-i âzam vardı. Erzurum beylerbeyinin gönderdiği 5 bin altından 3 binini, ‘‘Erzurum halkı bunu ödeyemez’’ diye geri çevirmişti. Kim?

a. Lütfi Paşa

b. Fazıl Paşa

c. Rüstem Paşa

d. Turgut Paşa

2 On yedinci yüzyıl Fransız tüccarlarından biri Osmanlı'ya el atmış, o zamanın Budin paşası, kendisinden adam başı 200 düka rüşvet istemişti. Fransız kralını aracı koydu, kelle hesabı 50 dükaya inildi. Şikayetçi kim?

a. Baron de Tott

b. Tavernier

c. Olivier

d. La Fontaine

3 Resmi bir göreve tayin edileceksen parayı bastırırsın! Osmanlı devletinde kural buydu. Kamu görevi almak için ödenen rüşvete ne denilirdi?

a. Hediye

b. Caize

c. Bahşiş

d. Harç

4 Memurlarına maaş vermeye ilk defa İkinci Mahmut döneminde (1809-1839) başladı Osmanlı... Peki, memurların ‘‘medar-ı maişet motoru’’ olan rüşvet ne zaman yasaklandı?

a. III. Selim döneminde

b. II. Abdülhamit döneminde

c. Tanzimat Fermanı'yla beraber

d. Pehlivan Abdülaziz zamanında

5 1607 yılında İstanbul'a gelmişti Lello... Dönüşünde, ‘‘Osmanlı devletinin bütün işlerine rüşvet hâkimdir!’’ dedi. Hangi devletin büyükelçisiydi?

a. İngiltere

b. Fransa

c. Avusturya

d. Pötürge

6 Osmanlı'dan ders olsun, kurulu devlet yapısı bozulunca rüşvet artar. Başka ne olur?

a. Rüşvet yasallaşır.

b. Rüşvete ağır ceza gelir.

c. Rüşvet almayana keriz gözüyle bakılır.

d. Kapıkulu askerleri dışındaki devlet memurlarına maaş vermekten vazgeçilir. ‘‘Başınızın çaresine bakın!’’ denir.

CEVAPLAR: 1) a, 2) b, 3) b, 4) c, 5) a, 6) d.