75 yıllık Cumhuriyet'imizde ekonomik vaziyet-i umûmiye

Kurthan FİŞEK

Ne zaman ‘‘Cumhuriyet Bayramı’’ olsa, Prof.Dr. Bilsay Kuruç'un Bilgi Yayınları'ndan çıkan ‘‘Mustafa Kemal Döneminde Ekonomi’’ kitabını açarım önüme... Baskısı tükenen bu kitabı bulabilirseniz, okuyun...

Kendi kendinize sorun, cevap verin... ‘‘Neredeydik, nereye geldik?’’

Ben hep öyle yaparım... Spor yazarlarıyla politik muharrirlerin sevilen deyimiyle, ‘‘moral depolamak’’ için...

Hayret! Soruların doğru cevabıyla benim dediklerim arasında uyuşmazlık var.

* * *

1 ‘‘Bugün memleketimizde pek muhtelif ölçüler kullanılmaktadır. Kantar, batman, çeki, okka, kilo, kadem, metre, mimar arşını, çarşı arşını, endaze, yarda, kulaç, kadem, metre murabbaı, ambar, litre, kile bir vilayetten öbürüne değişiktir...’’ Kim dedi?

a. Fırıncılar Derneği

b. Archimedes

c. TESK

d. 1931 Ölçü ve Ayarlar Kanunu

2 ‘‘Vergi tahsilâtı keyfi olamaz... Keyfi vergi salanlar, İhanet-i Vataniyye Kanunu'na göre yargılanacaktır...’’ Kim dedi?

a. M.Kemal Atatürk

b. İsmet İnönü

c. Karl Marx

d. 1924 Bütçe Kanunu

3 Cumhuriyetimizin en büyük tutkusu, bütçeyi denkleştirmekti. Vergiler salındı. Bir tek ne ‘‘es’’ geçildi?

a. Tütün b. Tuz

c. Şeker d. Petrol

e. Kibrit f. İçki

g. PTT h. Gelir vergisi

4 ‘‘Güvenilecek tek para yalnızca Türk parasıdır...’’ Kim dedi?

a. Turgut Özal b. Tansu Çiller

c. Kenan Evren d. İsmet İnönü

5 ‘‘Madem ki vergi memleketin hayati meselesidir, yalnız çalışanlar değil, azıcık da patronlar versinler...’’ Kim, ne zaman dedi?

a. Karl Marx (1848)

b. Friedrich Engels (1883)

c. Mustafa Kemal (19 Mayıs 1919)

d. Denizli mebusu Mazhar Müfit (1931)

6 ‘‘Amele meselesi bugün bütün dünya devletleri için en mühim meselelerden biri halini almıştır...’’ Kim, ne zaman dedi?

a. Halil Menteşe (1935)

b. Celal Bayar (1937)

c. Adnan Menderes

d. Kenan Evren (12 Eylül 1980)

7 1939'da önemli bir kitap çıktı. ‘‘Mustafa Şeref Özkan ve Eserleri’’... Şöyle başlar: ‘‘1938 senesi Eylül ayının 10'uncu Cumartesi günü akşam saat 6'yı 45 geçe büyük bir Türk, çok sevdiği kitapları arasında ve inziva içerisinde, nurlu gözlerini hayata ebedi olarak kapadı. Bu büyük Türk'ün adı Mustafa Şeref Özkan'dır, yaşı 53'tür. Onu anlamanın şeref, anlatmanın mazhariyet olduğuna inanıyorum.’’ Bahsi geçen kişi, ‘‘devletçi ekonomi’’nin mimarıydı. Devlet görevinden kovuldu. Niye?

a. Bankalara usûlsüz kredi vermediği için

b. Bankalara usûlsüz kredi vermek istediği için

c. Bütün bunlara rüşvet istediği için

d. Devletin alacaklarını tahsil amacıyla araya mafyayı soktuğu için.

CEVAPLAR: 1) d, 2) d, 3) h, 4) d, 5) d, 6) a, 7) a.