Tesco gidiyor Kipalar Migros oluyor

İZMİRLİNİN hayatında iki market markası çok önemlidir: Tansaş ve Kipa. İzmir, yıllar boyunca bu iki yerel markasından vazgeçmemiştir. Bu iki markanın ortak noktası nedir derseniz? İzmir’in efsanevi Belediye Başkanı Ahmet Piriştina çıkar arkasından... Piriştina’yı önce İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait market zinciri Tansaş’ın (Tanzim Satış Mağazaları) genel müdürü olarak tanıdım. Daha sonra da Kipa’nın kurucusu olarak... Tansaş’tan 1992’de  ayrılan Piriştina, bu birikimini yeni bir hipermarket zinciri kurarak kullanmak istedi. Sermayeyi toplamak için de ilginç bir proje gündeme geldi.

100 İŞADAMI

Şinasi Ertan, Muharrem Kayhan, Gürel Ailesi gibi ünlü işadamlarını, yakın arkadaşı Metin Akpınar dahil 100 işadamını ikna eden Piriştina, hem ilk kez kolay kolay bir araya gelemeyen İzmirlileri çok ortaklı bir modelde buluşturdu, hem de hayalini gerçekleştirdi.10 bin dolar veren 100 işadamından 10 milyon dolar toplandı. Bu sermayeyle yatırım gerçekleşti. İlk mağaza 1994’de Bornova’da açıldı. Yeni zincirin adını da Ahmet Piriştina koydu: “Kitle Pazarlama AŞ” yani Kipa.

SON AŞAMADA

Sektörde artan rekabetin de etkisiyle, Kipa’nın ortakları 2003’te hisselerini satmaya karar verdiler. İngiliz perakende devi Tesco ile anlaştılar. 2013’ten itibaren ise İngiliz Tesco’nun başarılı olamadığı ve Türkiye’den çıkmak istediği gündemdeydi hep. İlk adımları da bölgelerdeki mağazaları satmaya başlayarak attı. En son Beğendik Grubu ile 10 mağaza için görüşen Tesco Kipa, anlaşma sağlanamayınca görüşmeleri bitirdi.20 ilde 168 mağazası, 21 noktada 31 AVM’si bulunan Tesco’nun bir süredir Anadolu Grubu ile görüştüğü belirtiliyordu.

Geçen yıl Migros’u satın alarak perakende sektörüne giren Anadolu Grubu, sektörde büyüme kararlılığındaydı. Öğrendiğime göre Anadolu Grubu ile Tesco’nun görüşmeleri son aşamaya gelmiş. Avukatların anlaşma üzerinde son rötuşları yaptığı ve kısa süre içinde açıklamanın yapılacağı belirtiliyor.Bu arada Anadolu Grubu’nun Kipa markasını tamamen kaldırarak, mağazaları Migros yapacağı da söyleniyor.Tansaş’lar Migros’a satıldı ve marka yok oldu. Şimdi Kipa’nın akıbeti de aynı olacak gibi. Kipa’nın İzmirlilerde nostaljik bir izi var. Anadolu Grubu hiç olmazsa Ege’de bazı mağazalarını Kipa olarak bırakamaz mı?

HEM YENİ HEM ESKİ TÜRKİYE’NİN PATRONUYDU

İBRAHİM Bodur, Anadolu’da eşek sırtında çiftçilik yaptı. Robert Kolej’i zorluklarla bitirdi. ABD’de Eisenhower Fellowships bursuyla okudu. Ne Anadolu’dan koptu, ne de yüceltti. Kendisi merkez sağa yakınlığıyla bilinirdi ama çok yakın bazı arkadaşları sosyal demokrattı. Bodur, Cumhuriyet döneminin farklı bir işadamı portresiydi.Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kuşak sanayicilerinden sayılırdı İbrahim Bodur. Yıllardır gizli süren, son yıllarda ise iyice açığa çıkan Anadolu-İstanbul çekişmesinde farklı bir noktada dururdu.

Hem patronlar kulübü TÜSİAD’ın kurucusuydu hem İstanbul Sanayi Odası’nın hem de Çanakkale Sanayi Odası’nın. Sanayiinin Anadolu’ya yayılması gerektiği fikrini Bülent Ecevit’e, Süleyman Demirel’e özellikle de Turgut Özal’a ısrarla anlatan işadamıydı. Çanakkale’nin Çan kazasında ilkokulu eşek sırtında gidip gelerek okudu. Daha sonra Robert Kolej’i bitirdi, ABD’de okudu. Gelgelelim aldığı Batılı eğitime karşılık Anadolu’dan, köklerinden  hiç kopmadı. Kendisi muhafazakardı ama çok yakın arkadaşları sosyal demokrattı. Bodur, kişiliğiyle özlediğimiz ayrıştırıcı değil birleştirici fikirlerin sembolüydü. Sadece Türkiye’nin sanayileşmesine yaptığı katkılar, bıraktığı eserlerle değil, kişiliğinin temsil ettiği birleştirici çizgiyle de değerli bir miras bıraktı. Allah rahmet eylesin.

SAHİLADA TORUNLAR’A MI GEÇTİ?

Eray Kapıcıoğlu kökeni inşaat olan Kapıcıoğlu Grubu’nun kurucusu. Ancak onu 30 yıldır tematik sağlık grubu olan Dünya Göz Hastanesi zinciri ile tanıyoruz.Ancak geçen yıl uzun bir aradan sonra ilk kez Maltepe Sahilada projesi ile doğduğu sektöre dönüş yapmıştı Kapıcıoğlu. Projeye son derece iddialı başlamış, projeyi anlatırken sağlık sektöründen vazgeçmediğini ancak yıllar önce yatırım yaptıkları arsalar olunca yeniden gayrimenkul sektörüne ilgi gösterdiklerini söylemişti.Kapıcıoğlu grubu, Dünya Göz Hastaneleri’nin inşaatını da yaparak aslında sektörle ilişkilerini gevşek de olsa sürdürmüştü.Sahilada projesi, arsası dahil 100 milyon dolarlık bir yatırımla gerçekleşecekti. Maltepe’de oluşturulan sahil ve park alanına çok yakın mesafede olacak proje 10 dönüm üzerine 2 blok olarak 290 lüks rezidans inşaat edilecekti.Kapıcıoğlu butik projelerle gayrimenkul yatırımlarına devam etmeyi hedefliyordu. Ancak gruba yakın kaynaklardan aldığım bilgilere göre Kapıcıoğlu, iddialı projesini Torunlar Gayrimenkul’e devretmiş. Gayrimenkul sektöründen de şimdilik çekilmiş.

KREDİ BULAMAYAN FAKTORİNGE GİDİYOR

TÜRKİYE’de ekonomi iyi mi, krizde mi? Rusya ile kriz, güneyde iç ve dış savaş ortamı, Avrupa ile giderek sertleşen mülteci krizi... Bu sorunların yaşandığı bir ortamda ekonomi iyi demek pek doğru olmaz. Yorum yapmak için rakamlara bakmak istedim.  Kısa süre önce şirketlere gönderilen bir rapora rastladım. Bilgiler ilk dört aya ilişkin. Üstelik ekonominin temelini oluşturan küçük ve orta ölçekli şirketlerin (KOBİ) yaşadığı ciddi sıkıntının rakamlara çıplak olarak yansıması bu. Raporda yer alan bilgiler şöyle: “Türkiye’de işletmelerin yüzde 99’u istihdamın yüzde 78’i, ihracatın yüzde 58’i KOBİ’ler tarafından sürdürülüyor. KOBİ’erin finans sisteminde kredi payı yüzde 24’e düşmüş durumda. Kredi bulamayan şirketler faizi yüksek, riski fazla olan faktoringe yöneliyor. Bu da faktoringin cirosunu arttırıyor. Nisan ayı itibariyle cirodaki artış yüzde 20 civarında. Aynı raporda yer alan bilgide iflas erteleme başvurularının da giderek arttığı belirtiliyor. 2013’de 654, 2014’te 720, 2015’te ise 1150’ye ulaşmış durumda. Bu firmalar arasında da Türkiye’nin önemli firmaları Atalar Giyim, Yazgan Şarapçılık, Sezon Pirinç, Gold Bilgisayar, Akat Kozmetik, Leke Jeans, Aktes Akrilik, Genpower, Mintay Tekstil gibi markalar yer alıyor.

YABANCI SERMAYE DURDU

Geçen yılın ilk dört ayına göre Türkiye’ye doğrudan yabancı sermaye girişi neredeyse durdu. Sadece doğrudan değil şirket satın alma ve birleşmelerinde de rakamlar olumsuz ilerliyor. 3 Seas Partners bu alanda çalışmalar yapan bir şirket. 10 yılda 100 işleme imza atmış şirketin yönetici ortağı Şevket Başev, 2016’nın çok yavaş başladığını söylüyor. 4 ayda tek işlem Mars Sinemaları’nın satışı olmuş. 2016’nın ikinci yarısından sonra bir hareketlenme bekliyor. 2014’te 18 milyar dolar, geçen yıl ise 15 milyar dolar olan rakamlara ulaşılmasını ise zor görüyor.“2015 çok kötüydü. İki genel seçim, terör olayları, Ukrayna, Rusya, Suriye krizleri düşünülecek olursa, 15 milyar dolar bir başarıdır. Bu yıl da bu rakama ulaşılsa büyük başarıdır” diyor.Rakamlar hiç de olumlu değil. Siyaseti bırakıp ekonomiye bakma zamanı gelmedi mi?