Avrupa Birliği ile durum muhasebesi

11 yıl aradan sonra Kasım 2015’te Brüksel’de yapılan AB zirvesine Türkiye’nin Başbakanı Ahmet Davutoğlu’nun davet edilmesinin ardından, 30 Kasım ve 2 Aralık’ta iki ayrı yazı yazarak bu soruya cevap aramıştım.

O yazılarda dile getirdiğim teori şuydu: 2004-05’te AB içindeki tartışmayı ‘Türkiye’yi üye alırsak Ortadoğu’daki sorunları AB’nin içine taşımış oluruz’ diyenler kazanmış, ‘Türkiye’yi alırsak Ortadoğu için AB’nin de söyleyeceği bir şey olabilir’ diyenler kaybetmişti.
Bugün Suriye ve Irak yüzünden, daha çok da mülteci sorunu yüzünden, 2004-05’teki tartışmada kaybeden görüş yeniden ağırlık kazanmaya başlamıştı, AB o yüzden Türkiye’yi hatırlamıştı.
Bu yazıyı, Türkiye’nin Avrupa Birliği Başmüzakerecisi ve AB Bakanı Volkan Bozkır’la beraber geldiğim Paris’ten trenle Brüksel’e doğru geçerken yazıyorum. Benim bu teorime karşı AB Bakanı Bozkır’ın da başka bir teorisi var.
Ona göre Türkiye-AB ilişkilerinin yeniden ivmelenmesinin arkasında üç temel sebep var.

İLK SEBEP EKONOMİ

Bunlardan birincisi ekonomi.
‘Yıllardır, Avrupa’nın yaşadığı krizden çıkabilmesi için Türkiye’de yatırım yapması ve Türkiye’yi bir basamak olarak kullanıp yeniden ekonomik büyümesini yakalaması gerektiğini söylüyoruz, şimdi onlar da bu fikre geldiler’ diyor Volkan Bozkır.
Bakan, bu yılın sonuna kadar AB ile gümrük birliğinin tarım, hizmetler ve kamu alımları sektörleri için de geçerli olmasını sağlayacak yeni müzakerelerin başlamasını bekliyor. ‘Bu gerçekleştiğinde Türkiye ile AB arasında 150 milyar dolar olan toplam ticaret hacmi 300 milyar dolara çıkacak’ diyor ve AB ülkelerinden Türkiye’ye bir yatırım atağı beklediğini de ekliyor.

MÜLTECİ KRİZİ

Bakan Volkan Bozkır’a göre ikinci önemli sebep, mülteci krizi. ‘Başından beri, mektuplar yazarak, yüz yüze konuşmalarla uyardık, bakın bizim belli bir kapasitemiz var, sonra sizin kapınıza dayanır bunlar, dedik. Ve öyle de oldu’ diyor Volkan Bozkır. ‘Türkiye ile ortaklık anlayışıyla işbirliği yapmaları gerekiyordu, bunu söyledik. Mesele para değil, bu Avrupa ile Türkiye’nin ortak bir sorunu, çözümü de ortaklaşa bulmak lazım. Bunu anladılar nihayet.’

VE TERÖRLE MÜCADELE

AB Bakanı’nın deyişiyle üçüncü önemli sebep, aslında ikinciyle bağlantılı, terör ve terörle mücadele. Bozkır şöyle anlatıyor: ‘AB ile vizelerin kaldırılması bağlamında geri kabul anlaşması 2013 sonunda imzalandı. Şimdi bu hızlanıyor, çünkü aradaki dönemde AB ülkelerinden kendi vatandaşları DAEŞ’e katılmak üzere Türkiye üzerinden Suriye’ye gitti. Biz dedik ki bildirin bize isimlerini. Nihayet bildirildi, bugün 38 binden fazla AB vatandaşının Türkiye’ye giriş yasağı var. 5 binden fazlasını yakalayıp geri gönderdik. Aynı şekilde, ortaklık anlayışıyla hareket edilmesi lazım.’
Aslında benim iki ay önce yazdıklarımla aynı kapıya çıkıyor AB açısından mesele: Türkiye’yi dışarıda tutmanın maliyeti içeriye almaktan daha yüksek olmaya başladı, o yüzden Avrupa fikir değiştirdi.

AVRUPA’NIN SORULARI VAR SORACAK

Avrupa fikir değiştirdi ama Türkiye de oturduğu yerde armudun pişmesini ve önüne düşmesini beklemiyor. İşte bakın Volkan Bozkır neredeyse nefes almadan yurtiçinde ve yurtdışında Türkiye’nin AB üyeliğinin peşinde koşuyor. Geçen hafta Roma, bu hafta Paris ve Brüksel, önümüzdeki hafta Amsterdam ve Bükreş... Sürekli temas halinde, sürekli Türkiye’yi anlatıyor.
Önceki gün Fransız parlamentosunda saatlerce milletvekillerinin sorularını yanıtladı Bozkır; geçen hafta aynı şeyi Roma’da yapmıştı.
Kürt sorunundan mülteci meselesine, ifade özgürlüğünden Suriye’nin geleceğine, İran-Suudi Arabistan gerginliğinden enerji nakil hatlarına kadar çok geniş kapsamda sorularla karşılaştığını anlatıyor Bozkır, “Çok da iyi oluyor, inanılmaz kalabalık katılımlar oldu Roma ve Paris’te, demek sorma ve cevap alma ihtiyacındalar” diyor.