Tunamayanlar’ın İngilizce macerası

Bugün Türk edebiyatı içinde özel bir yere sahip olan ‘Tutunamayanlar’ romanının da alnına kazınmış bir kader çizgisi gibi duruyor sanki bu cümlesi.

İlk romanı ‘Tutunamayanlar’ 1970 yılında TRT Roman Ödülü’nü almış ve 1971 yılında basılmıştı.

Ancak ne aydın çevresinden ne de okurdan yeterli ilgiyi gördü.

Atay 1977’de beyninde oluşan tümöre bağlı olarak 43 yaşındaki vefatından hemen önce yazmıştı bu cümleyi yapılan vefasızlığa isyan edercesine.

Ancak ‘Tutunamayanlar’ özellikle kitabın yayın hakları İletişim Yayınevi’ne geçtikten sonra okurun ilgisini çekti ve ikonik bir eser halini aldı.

Günümüze kadar 90’a yakın baskısı çıkan roman üzerine pek çok akademik çalışma yapıldı, kitaplar yazıldı.

Oğuz Atay’ın romanı diğer kitapları gibi aralarında Almancanın da olduğu yabancı dillere çevrildi ve yayımlandı.

Ancak İngilizce çevirisi ve yayını gündeme gelince o kader çizgisi yine belirdi ve hükmünün geçerli olduğunu bir kez daha hatırlattı.

Bugünlerde yayın dünyasında ‘Tutunamayanlar’ın İngilizce çevirisi tartışılıyor. Daha doğrusu hangi çevirisinin yayınlanması gerektiği.

EN YETKİN İSİM ÇEVİRDİ

‘Tutunamayanlar’ın şu anda elde tek çevirisi var. O da Oğuz Atay’ın hem ‘Tutunamayanlar’ı hem de ‘Tehlikeli Oyunlar’ı ithaf ettiği Sevin Seydi’nin yaptığı çeviri.

Sevin Seydi o dönem Atay’ın birlikte yaşadığı sevgilisi, hayat arkadaşı. Kitapların yazılışının bire bir tanığı, ilham kaynağı ve günü gününe daktilo sayfalarından kitabı çevirmeye başlayan kişi.

Atay’ın Londra’daki tedavisinin son aşamalarından ve vefatından sonra İngiltere’ye yerleşen Sevin Seydi bütün çabalarına rağmen ‘Tutunamayanlar’ çevirisini yayınlatmayı başaramamıştı.

Nihayet çevirisini kendi olanaklarıyla 2017 yılında Olric Press etiketiyle ve ‘The Disconnected’ adıyla yayımladı. Kitap, İngilizce yayın haklarını elinde bulunduran AnatoliaLit Ajans’ın özel izniyle sadece 200 kopya olarak çıktı ve yaygın bir okur kitlesine yine ulaşamadı.

Son zamanlarda ‘Tutunamayanlar’ın nihayet İngilizce yayın haklarını satın alan Oneworld Yayınevi tarafından basılacağı açıklandı ancak bu kez kimin çevirisinin basılacağı anlaşmazlığı ortaya çıktı. Yayınevine Atay’ın varislerinin, Sevin Seydi çevirisini tercih ettikleri iletilince işler karıştı. Yeniden çeviriyi üslenen çevirmen ikilisi sosyal medyada Seydi’nin yaptığı çeviriyi kötüleyen ve yetersizlikle suçlayan paylaşımlar yapınca işin uzmanlarının tepkileriyle karşılaştılar.

Yazar ve çevirmen Armağan Ekici dijital bir platformda online olarak katıldığı çeviri sempozyumunda örneklerle Sevin Seydi çevirisinin neden daha yetkin olduğunun gerekçelerini sundu.

İngilizler şimdi de bu tartışmanın bitmesini bekleyecek sanırım ‘Tutunamayanlar’ı okuyabilmek için.

Türkiye’deki kaderinin bir benzeri yaşıyor sanki ‘Tutunamayanlar.’

İngiliz okuru tarafından da geç keşfedilerek çok sevilir ve dünya edebiyatının vazgeçilmezleri arasına girer mi dersiniz roman?