Ne senden rükû ne benden kıyâm

Zafer Yıldırım’ın aile koleksiyonu ve sanatçının Çemberlitaş’taki Barın Han arşivinden seçilen 230 eser yer alıyor sergide. Feshane’nin ferah salonlarına dağılmış bu geniş koleksiyonda hat sanatının geleneksel ve çağdaş yorumlarını görmek mümkün.

1913 yılında Bolu’da dünyaya gelen Emin Barın, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde Kamil Akdik’ten hat, Necmeddin Okyay’dan ciltçilik dersleri aldı, bir yandan da Maarif Neşriyatı’na bağlı Güzel Sanatlar Matbaası’nda çalıştı.

1937 yılında gittiği Almanya’da aldığı eğitimlerin ardından yurda dönen Emin Barın, 1940’lı yıllarda Latin harfli yazılar üzerine çalışmalar yürüttü.

Anıtkabir’de mozole girişinin her iki yanındaki kitabelere Atatürk’ün gençliğe hitabı ile 10’uncu Yıl Nutkunun yazılarını hazırladı. Devletin gerçekleştirdiği pek çok anıt ve kitabe projesinin yazılarını yazdı.

1960’ların başlarında, uzun süredir ilgi duyduğu hat sanatı ve Arap alfabesi üzerine çalışmalar yapmaya başlayan Barın’ın Arap harfli eserleri, Celî Divanî yazıları, Kûfi yazıları ve kendisinin ‘Serbest Yorumlar’ olarak adlandırdığı modern kaligrafiler olarak üçe ayrılıyor.

Usta sanatçının bu üç alanda icra ettiği, hem klasik hat estetiğini gelenekten fazla uzaklaştırmadan ürettiği hem de bahsedilen estetiğin dışına çıkarak geometrik formların evrimiyle grafik bir anlam kazandırdığı eserlerinden oluşan geniş bir seçki yer alıyor sergide.

Çalışmalarına 1987’deki vefatına dek Çemberlitaş’taki Barın Han’da devam eden sanatçının Barın Cilt ve Yazı Atölyesi 2022’deki İstanbul Bienali’nin mekanlarından biri olarak açılmış ve eserlerinden örneklerle çalışma masası sergilenmişti.

MEN DAKKA DUKKA 

Emin Barın’ın Arapça harflerle hazırladığı besmele ve tevhid levhalarının yanı sıra atasözleri ve özlü sözleri çalıştığı levhalar estetik olarak da dikkat çekiyor.

Sergiye adını veren ‘Ne senden rükû ne benden kıyâm - Selâmün aleyküm aleyküm selâm’ bunlardan biri.

Bundan sonra ne sen beni görünce eğil ne de ben seni görünce ayağa kalkarım. Birbirimizi görünce selam veririz, selam alırız sadece. Aramızdaki her şey bitti anlamında geliyor.

Çok sık kullanılan ‘Men dakka dukka’ da Arapça bir atasözü.

‘Kapı çalanın kapısı çalınır’ anlamına gelen söz ‘Çalma kapımı, çalarlar kapını’, ‘Ne edersen onu bulursun’ demek.

Sanat tarihçisi Ali Kayaalp’in küratörlüğünü üstlendiği, İBB Kültür ve İBB Miras’ın katkılarıyla düzenlenen sergi 29 Mart’a kadar Artİstanbul Feshane’de görülebilir.