İşte Trakya’nın ilk şarap imalathanesi

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Kocaeli Üniversitesi Arkeoloji Bölümü tarafından yürütülen kazılarda yeni bulgulara ulaşıldı. Bunlardan en önemlisi antik kent yapısının içinde M.S 9. ve 11. yüzyıllara tarihlenen şarap ya da zeytinyağı üretimi yapılan bölüm. Mermerden yapılmış havuzu, üzüm ezme bölümü, arıtma çukurları ve çok sayıdaki amfora kalıntısı ile Trakya’nın bilinen en eski üretim tesisi gün yüzüne çıkmış oldu. Burada üretilen şarap yapılan ticaretle Ege ve Akdeniz’e kadar olan bölgelere gönderilmiş.

Bathonea Antik Kenti kazıları 2022 yılından itibaren Mercedes-Benz Türk desteğiyle sürdürülüyor. Bu yıl yapılan kazılarda elde edilen sonuçları yerinde görmek için Kazı Başkanı Prof. Dr. Şengül Aydıngün ve alan sorumlusu arkeolog Ayberk Enez’le birlikte Bathonea’dayız.

Etrafı uzaktan görünen toplu konutlarla çevrilmiş bir arkeoloji vahası burası. Yeni konut projelerinin de tehdidi altında. Alandan görülen inşaat vinçleri dünyayı istila eden uzaylıların dev makinelerini andırıyor. Oysa Bathonea iki antik limanı ve yerleşim yerleriyle insanoğlunun binlerce yıllık tarihini günümüze kadar korumuş ve korumaya da devam ediyor.  

Bathonea Antik Kenti kazıları sırasında şimdiye kadar iki adet antik liman ve göl içinde kalmış bir antik deniz fenerinin izleri tespit edilmişti.

DÜNYANIN EN ÖNEMLİ ARKEOLOJİK KEŞİFLERİNDEN

2011-2012 yılında gerçek anlamda başlayan kazılarda liman yapılarının yanı sıra İmparator Büyük Konstantin (M.S.330) tarafından yaptırıldığı tespit edilen dev bir açık sarnıç kale kalıntısı ve tabanları mozaik kaplı büyük bir yapı, üretim merkezi, liman binası, yer altı su kanalları ile antik yollar ortaya çıkarıldı.

2009 yılındaki araştırma sonuçları üzerine Amerikan Arkeoloji Enstitüsü Dergisi, İngiliz Independent Gazetesi ile Heritage Key adlı yayın organları kazı alanını ‘Dünyanın En Önemli Arkeolojik Keşiflerinin İlk On Listesi’ne aldı.

Antik kale yapısı içinde üç alanda yürütülüyor kazı çalışmaları. Şarap ya da zeytin yağı üretiminin yapıldığı ana mekanda aynı zamanda iki bine yakın topraktan yapılma ilaç şişesi bulundu. Bu da yapının farklı dönemlerde bir sağlık merkezi olarak da kullanıldığını gösteriyor. Üç ayrı döneme tarihlenen yapı ilk olarak dini bir mekan olarak yapılmış. Daha sonra sağlık merkezi, cam ve değerli taş üretim merkezi, en üstte ise şarap imalathanesi olarak kullanılmış.  Bu yapıların içlerinde ele geçen küçük objeler, seramikler, amforalar M.Ö. 6. Yüzyıldan- M.S. 6 yüzyıla kadar Akdeniz’in Batısından- Doğusuna kadar pek çok antik merkezle (İspanya, İtalya, Sicilya, Fas, Mısır, Lübnan, Fenike, Suriye, Ege Adaları), Karadeniz arasında yapılan yoğun bir deniz ticaretinin varlığını ortaya koyuyor.

İSTANBUL’UN EN ÖNEMLİ AKTARMA MERKEZİ

Prof. Dr. Şengül Aydıngün, Bathonea’nın önemli bir liman yerleşimi olduğunu Karadeniz’den Ege ve Akdeniz’e aktarma yapılan merkez olduğunu söylüyor.

İstanbul’un tarihsel kronolojisinde büyük boşluklar bulunduğunu belirten Aydingün bölgede yaptıkları araştırmalarda bu boşluğu dolduracak çok daha eskiye tarihlenen verilere de ulaştıklarının altını çiziyor: “Uygarlık tarihi açısından kıtalararası önemli bir geçiş noktası olan İstanbul’un tarihi, yakın zamana kadar bir efsaneye dayandırılarak Megara, Argos ve Korint’den gelenler tarafından MÖ 667’de başlamış olarak kabul edilirdi. Son 25 yıllık çalışmalar bu tarihi çok daha eskilere götürmüştür.

Ancak, İstanbul ve çevresinde yapılan arkeolojik çalışmalarda M.Ö. 5500 ile M.Ö. 667 yılları arasındaki 4000 yıllık bir zaman dilimini dolduracak veriler ele geçmemiştir. Özellikle M.Ö. 2. bin de Anadolu ve çevresinde Asur, Hitit, Arzawa, Aka-Miken, Mısır gibi Akdeniz ve Ege’de büyük devletlerin ve imparatorlukların ortaya çıkıp, çıkar bölgelerini genişletmeye çalıştığı bir dönemde ne İstanbul ne de yakın çevresinde herhangi bir yaşam izi bulunmamıştır. Bu durumun açıklanması oldukça zordu.

İstanbul’un eski çağ tarihine katkı sağlamak amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Kocaeli Üniversitesi adına 2009 yılında başlayan Küçükçekmece Göl Havzası (Bathonea) kazıları Projesinin amacı, arkeolojik açıdan açıklanması zor olan bu durumun üzerine gitmek ve daha önce yapılan çalışmaların eksik bıraktığı verileri tamamlamaktır.”