Boğaz’ın istilacı denizanaları kinetik heykelde

İklim değişikliklerine, doğal felaketlere neden olan bu ritm bozukluğundan bütün canlılarla birlikte kendisi de etkileniyor. Kısa süre önce Libya’da binlerce kişinin sel felaketinde hayatını kaybetmesi gibi.

Güncel sanatın önemli isimlerinden Mat Collishaw’un Borusan Contemporaray’de açılan solo sergisi ‘Aritmi’ insan ve doğa ilişkisi düşünüp ürettiği, doğanın bozulmakta olan ritmini görselleştirdiği çarpıcı eserleri bir araya getiriyor.

Bunların en önemlisi Borusan Contemporaray’nin siparişi üzerine ürettiği ‘Pandora’ ve ‘Çınlayan Sirenler’ adlı eserleri.

Pandora’da İstanbul Boğazı’ndan ilham alan Collishaw bu eserleri yaratırken Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi’ndeki uzmanların da bilgisine başvurmuş.

Sanat ve bilim alanından iki önemli isim olan Albrecht Dürer ve Ernst Haeckel’ın çalışmalarını referans alıyor Collishaw. Sanatçı Haeckel’ın deniz yaratıkları illüstrasyonlarıyla Albrecht Dürer’in Mahşerin Dört Atlısı adlı ahşap baskısını yapay zekâ yardımıyla dönüştürerek özgün bir eser üretmiş.

Serginin en çarpıcı işi olan zoetrop formatında kurguladığı çarpıcı enstalasyonu Çınlayan Sirenler ise denizanası türlerinin doğal ritimleri dışındaki aşırı çoğalmalarını vurguluyor. Boğaziçi’nin istilacı denizanalarından ilhamla yarattığı bu eserde doğanın zekâsını sembolize eden kapana kısılmış ahtapot ile onların mücadelesini ele alıyor.

LONDRA ULUSAL GALERİSİ’Nİ ELE GEÇİREN DOĞA

Sergide gösterilen ‘Sonuna Dek’ başlıklı video çalışması, 19. yüzyılın kolonyal dünyasında bitkilerin denizaşırı taşınmasını sağlayan ve bir terraryum formu olan Wardian Kutuları’ndan yola çıkıyor. Samel Becker’ın Adagio For Strings eseri eşliğinde akan videoda doğanın yıkımı ve yeniden canlanışı dramatik bir biçimde birbirini izliyor. Doğaya yakılmış bir ağıt niteliğindeki müziği Borusan Filarmoni Orkestrası sanatçılarından canlı dinlemek açılış gecesinin sürprizlerinden biriydi.

Çevre felaketine dikkat çekmek için ünlü sanatçıların tablolarına boya atıp kendilerini yapıştıran iklim aktivistlerinin eylemleriyle vermek istedikleri mesajı distopik bir şekilde anlatıyor sergideki ‘Melez Gücü’ adlı animasyon. 

Sanatçının doğa/kültür ikiliğini ele alan videosu, vahşi yaşamın Londra Ulusal Galerisi’ni, dolayısıyla insanın doğaya alternatif olarak ürettiği ‘kültürü’ ele geçirişini çarpıcı bir biçimde görselleştiriyor. 

Mat Collishaw’un Alice Sharp küratörlüğündeki Aritmi sergisi felsefe ve bilim tarihini katederek doğayla bağ kurmak için kuramların yanı sıra duyuların ve hayal gücünün gerekliliğini vurguluyor.

Perili Köşk’te geçici sergi Aritmi dışında, Necmi Sönmez küratörlüğünde, Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu’ndan bir seçki de Dijital Mitolojiler adıyla sergileniyor. Sergiler 18 Ağustos 2024 tarihine kadar görülebilir.

RAHATSIZ EDİCİ KAYITSIZLIĞA KARŞI MÜNFERİT BİR SES

Çağdaş Britanya sanatının en önemli ve ilginç isimlerinden biri olan Mat Collishaw, 30 yıllık kariyeri boyunca insan bilinçaltının doğası üzerine kafa yordu ve onu çeşitli ifade araçlarıyla etkilemenin yollarını aradı. Sanatçı son sergisi için şunları söylüyor:

“İklim değişikliğinin gezegenin çehresini ve ekolojisini dramatik bir şekilde dönüştürdüğüne dair belirgin emareleri ve Borusan Contemporary’nin İstanbul Boğazı’nın kıyısındaki istisnai konumunu dikkate alan bir sergi oluşturmaya çalıştım. Dünyanın içine düştüğü vahamete ilişkin bilgi eksikliği bulunmuyor, ancak çözüm kısmında bir sorun olduğu aşikâr. Aritmi’deki çalışmalarımda çözülmemiş bilmeceleri çağrıştıran bir dizi nakış sunuyorum: rahatsız edici kayıtsızlığa karşı münferit ses, dijital/genetik kodun akıl almaz karmaşıklığı, dünyanın ekolojisini dengelemenin Sisifosvari külfeti ve nihayetinde insanın Herkül’ü andıran kibri. Bu sergide, içinde bulunduğumuz zor duruma ne yazık ki bir çözüm sunulmayacak, sadece içinde beceriksizce yönümüzü bulmaya çalıştığımız bilmecelerin yansıması parıldayacak.”