Hayri Çetinkaya: Yabancılar riski azaltmaya çalışıyor

Hayri ÇETİNKAYA

Piyasalarda hükümet ortaklarının üzerinde anlaştığı 2000 yılı bütçesi cesur bulundu. Haftanın ilk yarısında durgun ve hacimsiz seyreden piyasalar, haftanın ikinci yarısında hükümet ortağı siyasi liderlerin milenyum bütçesi üzerinde anlaştığı haberleriyle hareketlendi.

Piyasalarda asıl canlanma ise 2000 yılı bütçesi üzerinde, haftanın son günü Bakanlar Kurulu'nda da anlaşma sağlandığı haberleri ile yaşandı. Öngörülen bütçe hedeflerinin IMF ile bir stand-by anlaşması yapmaya uyumlu olduğu inancıyla haftanın son günü borsa ve bono da büyük bir alım dalgası yaşandı.

Borsada yaşanan alımlar, endeksi 6 bin puan sınırına taşıdı. Cuma günü, 2000 yılı bütçesine ilişkin alımlar sayesinde borsa, haftayı yüzde 2.3 oranında primle tamamladı. Endeksteki artışla birlikte, borsaya taze para girişi de gözlendi. Önceki hafta 346 trilyon lira düzeyine gerileyen toplam işlem hacmi, geçen hafta yüzde 32'lik bir artışla yaklaşık 459 trilyon liraya çıktı.

Bonodaki alımlar da bir süredir yüzde 95-97 düzeyinde seyreden faizleri, hızla düşürerek, yüzde 90 seviyesine indirdi. Faizler, IMF'nin bütçe rakamlarıyla ilgili tavrına bağlı olarak önümüzdeki dönemde yüzde 80'leri de görebilir.

Faizlerin yüzde 80'lere inmesi, Hazine'nin işini kolaylaştıracaktır. Hazine'nin yıl sonuna kadar yaklaşık 3 katrilyon liralık borçlanma yapması bekleniyor. Faizlerin yüzde 80'lere gerilemesi halinde iç borçlanma ihalelerinde sağlanacak 10 puanlık kazanç, Hazine'ye yaklaşık 300 trilyon liralık avantaj sağlayabilir.

Faizlerdeki gerileme devam ederse, bono ve repodan çıkacak paranın alternatif olarak borsaya yönelebileceği de konuşuluyor.

Aslında hisse senedi fiyatları, orta ve uzun vadeli bir portföy oluşturmak için oldukça cazip bulunuyor. Para girişinin devam etmesi halinde, borsa 6 bin puanın üzerine de çıkabilir. Fakat mevcut koşullarda taze para girişinin büyük miktarlara ulaşması beklenmiyor.

Özellikle yabancı yatırımcıların 2000 yılı sorunu nedeniyle, Türkiye gibi gelişmekte olan piyasalara yeni kaynak aktarması beklenmiyor. Aksine yabancıların bir bölümünün, 2000 yılı riskini azaltmak için önümüzdeki haftalarda, bir miktar satış yaparak piyasadan para çekmesi bekleniyor.

Yabancıların risk azaltma operasyonuna geçtiğimiz günlerden itibaren başladığı haberleri geliyor. Bu operasyonu, İMKB'de yabancılarla yoğun olarak çalıştığı bilinen bir aracı kurum yöneticisi de doğruluyor.

Aracı kurum olarak bir kaç ay öncesine kadar yabancılarla günlük 8-10 milyon dolarlık işlem yaptıklarını ve bunun çoğunun alış ağırlıklı olduğunu belirten bu yönetici, ‘‘Son günlerde yabancılarla yaptığımız günlük işlem hacmi 2-3 milyon dolara kadar geriledi ve bu işlemler de satış ağırlıklı’’ diyor.

Piyasalarda geçen hafta sonunda esmeye başlayan iyimserliğin devamında, IMF'nin 2000 yılı bütçe hedeflerine ilişkin tavrı da büyük önem taşıyor. IMF'nin bütçe doğrultusunda stand-by'a ‘‘evet’’ demesiyle, beklenen dış kaynağın sağlanması durumunda, 2000 yılının ilk aylarında yabancı alımlarının da tekrar gelmesine kesin gözle bakılıyor.