Piyasalar Körfez'e endeksli

Hayri ÇETİNKAYA

Piyasalar geçen haftayı da Körfez krizinin gölgesinde geçirdi. Fakat piyasalarda önceki hafta daha belirgin izler bırakan krizin etkilerinin geçen hafta biraz daha azaldığı gözlendi.

Önceki hafta yüzde 20'nin üzerinde düşüş kaydeden borsa geçen hafta, biraz toparlandı ve yüzde bire yakın prim yaptı. Fakat İMKB şimdilik spekülatörler sırtlıyor. Bırakın kurumsalı, yerli ve yabancı bireysel yatırımcı da şimdilik borsadan uzak duruyor.

Asya krizi ile birlikte geçen ekim ayında İMKB'den çıkmaya başlayan yabancı yatırımcı, ocak ayında da borsada satıştaydı. Borsada geçen yıl sonu itibariyle yaklaşık 400 milyon dolarlık satış yapan yabancılar, ocak ayında da 95 milyon dolarlık satış gerçekleştirdi. Böylece yabancılar son dört ay içinde 500 milyon dolar civarında satış yaptı. Mevcut koşullarda yabancıların borsaya girip alım yapmasını ise beklemek hayalcilik olur. Biraz da ÖİB'nin zamansız açıklaması ile başlayan şok düşüşten korktuğu için borsadan çıkan küçük yatırımcının da geri dönüşü zaman alabilir.

Casinoların kapanmasından sonra borsaya bir miktar taze para girişi olabileceğini düşünen borsacılar var. Bugünlerde açıklanmaya başlayan yıllık bilançolarda Körfez krizi nedeniyle güme gidebilir.

Dövizde ise Körfez'deki gerginliğe bağlı spekülatif işlemlerin geçen hafta biraz dana azaldığı gözlendi. Dış borsalarda bile ABD Doları'nın, mark başta olmak üzere diğer para birimleri karşısında, kriz nedeniyle artışı hız kesti. Uluslararası borsalarda dolar, hafta boyunca 1.81-1.82 mark aralığında seyretti.

Döviz içerde dış piyasalara göre daha hareketliydi. Bu hareketlilik, Körfez krizinden çok, faiz gelirlerinin vergilendirilmesi için Maliye Bakanlığı'nın tebliği yayımlayarak düğmeye basmış olmasına bağlanıyor. Bu tebliğ ile tasarruf sahipleri, son günlerde ne yapabilecekleri arayışına girdi.

Bazı tasarruf sahipleri doğrudan bizi arayarak görüş isterken, büyük bölümü de çözüm bulabilmek için günlerini banka şubelerinde geçiriyor. Amaçları, vergisiz çıkış yolu bulabilmek.

Görüştüğümüz bankacılar bazı rantiyelerin faiz vergisinden kurtulmak için parasını bankadan çekip, dövize yatırmaya başladığını aktardı. Dövize çevrilen paranın da bankada hesap olarak tutulmadığına, bunun bir kısmının yurtdışına, bir bölümünün de yastık altına indiğine dikkat çekiyorlar. Önümüzdeki günlerde faiz beyannamesinin veriliş tarihi ve vergi oranlarının kesinleşmesine bağlı olarak dövize yönelişin artabileceği tahmin ediliyor.

Fakat Merkez Bankası yetkilileri, başta Körfez krizi olmak üzere dövizde doğabilecek tüm spekülatif gelişmelere hazırlıklı olduklarının altını çiziyorlar. Bu yüzden dövizde kontrol dışı anormallik beklenmiyor.

Geçen hafta 98 günlük ihaleyle yüzde 130'a yükselen bono oranları bu hafta biraz daha artabilir. Keza Hazine, bu hafta cuma günü vadeyi biraz daha uzatarak, TÜFE'ye endeksli bir yıl vadeli (364 gün) tahvil ihalesi düzenliyor. Vade nedeniyle bu ihaleye fazla talep olmayabilir. Bu ise faizlerin biraz daha yükselmesine yolaçabilir.

Bu hafta piyasaların genel seyrine gelince... Irak'ı vurmak için gün sayan ABD, Kış Olimpiyatları'nın bitmesini bekliyor. Diplomasi de sürpriz bir gelişme olmazsa Körfez'in bir iki hafta içinde karışacağına kesin gözle bakılıyor. Böyle bir durumda ise piyasaların ateşinin biraz daha yükselmesi kaçınılmaz. Köfrez'de ilk patlamaya kadar geçecek sürede ise piyasalarda belirsizlik hakim olacaktır.

---