Hazine acil 500 trilyon arıyor

Hayri ÇETİNKAYA

Faizler düşüş trendinde. Gecelik repo ve faizlerin yanısıra, bono oranları da geçen hafta içinde geriledi. Enflasyonda bu aydan itibaren düşüş beklentisi hakim. Önümüzdeki aylarda sezonluk gelişmelerin de etkisiyle bu düşüşün süreceği tahmin ediliyor.

Ayrıca artacak vergi gelirleri nedeniyle Hazine'nin borçlanma ihtiyacının azalması da önümzdeki dönemde faizde düşüşü hızlandırabilir.

Bu düşünceyle geçen hafta başında yapılan 238 günlük bono ihalesine yabancıların da ilgisi yoğundu. Bir süredir döviz bozdurarak Türk Lirası'na geçen yabancılar, geçen haftadan itibaren doğrudan bono ihalelerinde de tekrar boy göstermeye başladılar.

Bu yabancıların vergiden kaçmak için uzaktan kumandalı yerliler olduğu iddiaları da olsa, yine faiz ve enflasyondaki düşüş beklentisine bağlı olarak Hazine'nin bono ve tahvil ihalelerinde yabancı işlemlerinin arttığını görürseniz şaşırmayın.

Çünkü döviz bozduran yabancılar, mevcut oranlardan girdikleri bono ihalelerinde gecelik fonlama maliyetlerinin biraz altında kazançlı çıkabiliyorlar. Yabancıların önümüzdeki dönemde enflasyon ve faizlerdeki düşüşle fonlama maliyetlerinin de azalacağı ve kazançlarının artacağı hesabıyla hareket ediyorlar.

EN YÜKLÜ İHALE

Aslında her tür (!) yabancının bu hesapları, Hazine'nin de işini kolaylaştırıyor. Hazine, yarın bu ayın en yüklü ihalesini düzenliyor. Yarınki ihalenin vadesi 91 gün, yani üç ay. Süre çok cazip olduğu için her kesimden yoğun talep gelebilir.

Çarşamba günü 585 trilyon liralık iç borç geri ödemesi bulunan Hazine, bu ihaleden yaklaşık 500 trilyon lira toplamayı hedefliyor. Piyasadaki olumlu havanın devamı halinde, ihalede oranlar biraz düşük gerçekleşebilir.

Körfez krizinin tatlıya bağlanmasının ardından yatışan döviz cephesinde de durgunluk hakim. Dış borsalarda doların, 1.83 mark seviyesinden 1.81 marka kadar gerilemesi içeriye de yansıdı. Köfrez krizinin de etkisiyle önceki haftalardaki artış hızı kesilen dolar, geçen hafta serbest piyasada sadece binde 7 prim yaptı. Dolar karşısında güçlenen mark ise yüzde 1.5 oranında arttı. Doların halen bulunuğu zirveden bu yıl içinde inişe geçeceğini düşünenler çoğunlukta.

BORSADA KİM OYNAR?

Faizde ve dövizde geçen hafta yaşanan olumlu hava borsaya yansımadı. Hükümetin tütün baş fiyatını popülist davranmadan düşük açıklaması ve hafta içindeki ÖYK toplantısının etkisiyle borsa geçen haftayı yükselerek açtı.

Fakat daha öncekilerin tekrarı niteliğindeki ÖYK toplantısının ardından borsadaki iyimser hava birden dağıldı. ÖİB yetkililerinin özelleştirme kapsamındaki İş Bankası hisselerinin iskontolu satılacağı yolundaki sözleri, yön belirlemekte zorlanan borsanın haftayı yüzde 2.3'lük zararla kapatmasında belirleyici oldu.

PİYASA DÜZENLEYİCİLİĞİ

Halen görüşülmekte olan vergi tasarısının yanısıra ÖİB'in ‘‘piyasa düzenleyiciliği’’ görevini üstlenmesi de borsada rahatsızlık yarattı.

Verilen yetki gereği ÖİB, borsada 100 trilyon liraya kadar gerekirse satış da yapabilecekmiş. Devlet memurlarının borsada işlem yapması mevzuat gereği yasaktır. Dahası patronların borsada işlem yapması SPK'nın 47'nci maddesine göre özel bildirimlere bağlıdır.

İşin uzmanı durumundaki ÖİB yetkilileri, böyle bir şey yapmayacaktır. En son 1994 krizinde destek amacıyla borsaya girdiği, fakat etkili olamadığı biliniyor. ÖİB, bu konuda piyasayı rahatlatacak bir açıklama yapabilir.

---