Hayri Çetinkaya: Hayaller gerçek olmaya başladı

Hayri ÇETİNKAYA

Rekorlarla dolu bir haftayı geride bıraktık. Ne haftaydı ama.. Bir taraftan Merkez Bankası'nın 2000-2002 yılları arasındaki üç yıllık dönemde uygulayacağı para ve kur programı açıklamaları, diğer tarafta Türkiye'nin AB'ye aday üyeliğinin resmen ilan edildiği Helsinki zirvesiyle ilgili gelişmeler, geçen hafta piyasalara damgasını vurdu.

Her iki cephede de yaşananlar, Türkiye'nin 2000'li yılları için yeni oluşumları müjdeliyordu. Piyasalar da, yeni yüzyılda hayata geçirilmesi hedeflenen bu gelişmelerle ilgili beklentiler önceden satın alınmaya başladı.

Merkez Bankası'nın IMF'ye verilen niyet mektubunun bir parçası olan ve önümüzdeki üç yıl içinde uygulanması öngörülen para ve kur programını açıklaması, piyasalarda tam bir bayram havası oluşmasına yolaçtı.

Merkez Bankası'nın kur programı, piyasaların önünü orta vadede daha net görülebilir kılması, herkes için hesapların yeniden yapılmasını gündeme getirirken, paranın adresinin de değişeceğinin açık göstergesiydi.

Merkez Bankası'nın açıklamaların hemen ertesinde piyasalarda oluşan oranlar, çok değil 3-5 ay önce dile getirildiğinde hayal olarak nitelendiriliyordu. Ancak çok uzak görünen hedeflerin pek çoğuna geçen hafta imza atıldı. AB'ye aday üyelikle ilgili gelişmelerin de etkisiyle geçen hafta piyasalarda hayal gibi görülen hedefler, rekorlara dönüşüp birer birer gerçekleşmeye başladı.

Geçen hafta, faiz ve borsada ilkler gerçekleşti. Yüzde 50'nin altına inmez denilen yıllık net bono faizleri, yüzde 46'ya kadar düştü. Bunun ardından bankalar, peş peşe, özellikle bir yıllık mevduata uyguladıkları faizi 20-25 puan birden indirerek, yüzde 40-45'e indiriverdiler.

Bankaların, nakit sıkıntısının devam edeceğini hesaba kattıkları için kısa vadeli oranlarda bir kaç puanlık indirimle yetindikleri ayrıntısını belirtmekte fayda var.

Borsa endeksi, 11 bin 467 puanlık yeni zirvesiyle birlikte, tarihinde ilk kez 2.20 dolara ulaşırken, işlem miitarında da rekor kırıldı ve bir günde 78 milyon lottan fazla hisse yine geçen hafta içinde el değiştirdi.

1 milyar 175 milyon dolarlık günlük toplam işlem hacmiyle yeni bir rekora imza atıldı. Çok değil 3-4 ay öncesinde İMKB'de haftalık düzeyde, bırakın bir milyar dolarlık hacimleri, 300-400 milyon dolarlık işlem hacimler bile arasıra gerçekleşen rakamlardı.

Geçen hafta toplamında da işlem hacmi, 2.1 katrilyon lirayı, döviz bazında ise 4.1 milyar doları aştı.

ARTUN'UN HAYALİYDİ

Bir günde bir milyar dolarlık işlem hacmi, yaklaşık iki yıl önce aramızdan ayrılan İMKB Başkanı Tuncay Artun'un en büyük hayallerinden biriydi.

Artun, o günlerde, İMKB'nin uluslararası bir piyasa haline dönüşmesi üzerine yaptığımız bir sohbette, az sıfırlı milyon dolarlarla ifade edilen günlük işlem hacminin mutlaka bir milyar doları aşacağına inandığını söylüyordu.

‘‘İnşaallah, o günleri hep birlikte görürüz’’ diyen Artun'un bu hayali, vefatından sadece yaklaşık iki yıl sonra gerçekleşti.

Borsa'da son gelişmelerin ardından önümüzdeki aylara dönük olarak, çok daha büyük hedefler konuşuluyor. Günlük İşlem hacmi için 2-3 milyar dolar ve İMKB Endeksi için 20 binli rakamları bile telaffuz edenler var.

Bu iyimserlikle borsada önümüzdeki günlerde yeni zirveler, kaçınılmaz. Ancak faizlerin bulunduğu seviyeleredne çok daha aşağılara gideceğini söylemek zor. Piyasalarda yeni bir hareket için ise Stand-by anlaşmasının imzalanmasını ve kredi notumuzdaki olası artırımları görmek gerekir.