Global krizde samba korkusu

Hayri ÇETİNKAYA

Doğudan Batı'ya dünyanın yarısında ya ekonomik kriz ya da krize uğrayanların yolaçtığı nedenler yüzünden ekonomik durgunluk yaşanıyor. IMF, Dünya Bankası ve sanayileşmiş ülkelerin dahil olduğu G-7'ler grubu, global krizin çözümü için her gün yeni öneriler ortaya atıyor.

Global krizin, önümüzdeki kısa dönemde Latin Amerika'nın da eklenmesiyle biraz daha genişlemesi bekleniyor. Brezilya'da sancılı günlerin yaşanmaya başladığını gören başta ABD olmak üzere sanayileşmiş ülkeler, yapılacak mali yardımlarla kriz tam patlamadan bu ülkede işlerin yoluna konulmasını istiyorlar. Bunu isteyenlerin başında ABD geliyor. Çünkü Brezilya'daki en büyük yabancı sermaye ABD'li fon ve kurumlara ait. Brezilya'daki çöküşün de New York'ta çok daha büyük depreme yolaçacağı kesin.

Geçen hafta bizim borsamız dahil dünya piyasalarında global krize paralel seyir izlendi. Uluslararası piyasalarda faiz oranlarını beklenen düzeyde düşürmeyen ABD Merkez Bankası FED'in yol açtığı hayal kırıklığı yaşandı. FED Başkanı Alan Greenspan'ın, özellikle gelişmekte olan piyasalara fon akışını sağlayarak, krizden çıkışı sağlamak için faiz oranlarını düşüreceğini açıklamasıyla borsalarda büyük bir beklenti oluşmuştu. Fakat FED faiz oranını sadece yüzde 0.25 puanla sınırlı tutunca, Asya'dan Avrupa ve Amerika'ya kadar bütün borsalarda çöküşler yaşandı.

Her zaman olduğu gibi geçen hafta da, Asya ve Avrupa'daki düşüşler, bizim borsada çok daha abartılı bir şekilde yaşandı. İMKB'de hisse senetleri ortalama yüzde 11 oranında değer kaybederken, borsa endeksi de tekrar 2 bin puan sınırının altına kadar geriledi.

Haftanın son günü kapanışa doğru gelen alımlarla borsa haftanın 2000 puanın üzerinde, 2 bin 79 puandan tamamladı. Hafftanın son gününde ilk seanstaki şok düşüşten sonra gelen alımlar, bu hafta için yükseliş beklentisini biraz artırmıştı.

IMF ve Dünya Bankası öncülüğünde Brezilya'ya 30 milyar dolarlık bir kurtarma paketi üzerinde durulması, ayrıca ekonomisini düzlüğe çıkararak yeni bir istikrar programını benimseyen Japonya'nın Asya'daki ülkelere 30 milyar dolarlık yardım yapacağını açıklaması, İMKB dahil tüm borsaları umutlandıran gelişmeler. Global krize bağlı olarak geçen hafta uluslararası döviz piyasalarında yaşanan gelişmede dikkat çekiciydi. ABD Doları, geçen hafta 1.68 marktan açtığı haftayı 1.63 marktan kapattı. Doların dışarıda değer kaybı Türk Lirası'na yansıdı. Serbest piyasada Türk Lirası karşısında dolar, binde 5 oranında gerilerken Alman Markı yüzde 1.3 oranında prim yaptı. Dışarıda dolardaki düşüşün sürmesi bekleniyor. Buradan hareketle dövizi tercih eden tasarruf sahiplerinin Alman Markı'nı seçmelerinde fayda var.

Global krize Brezilya gibi yeni bir halkanın daha eklenmesi ihtimali dikkate alındığında, borsaya dönük kısa vadede beklentiden söz etmek zor. Orta vadede portföy oluşturacaklar için cazip fiyatlardan alım yapanlar kazançlı çıkabilir. Fakat kısa vade için bugünlerde en kazançlı tasarruf aracı, repo gözüküyor.