Borsada, satan sattı

Hayri ÇETİNKAYA

Geçen hafta piyasalar felaketlerden başını kaldıramadı. Önce El Nino ile sel felaketi yaşandı. Selin yolaçtığı hasarın 350-400 trilyonu bulacağı konuşuluyor. Bu, Hazine'ye ek yük getiriyor.

Doğal afetin gölgesinde açılan piyasalar, hafta ortasında Rusya'dan gelen mali krizle sarsıldı. Rusya'daki kriz, uzak yakın, gelişmiş veya azgelişmiş bütün borsaları sarstı. Asya ve Avrupa borsalarında, hafta ortasından itibaren Rusya'daki kriz nedeniyle şok düşüşler yaşandı. New York Borsası da, şok dalgadan nasibini aldı.

Keza Rusya'daki mali deprem, geçen kasım ayında patlak veren ve hala sancıları devam eden Asya krizinin devamı niteliğinde algılandı. Bu yüzden de çöküş hızlı oldu.

Asya krizinde büyük darbe yiyen uluslararası fonlar, tehlike kokusu almakta da oldukça deneyimli sayılırlar. IMF'nin Rusya'ya kredi ödemelerini durdurması krize davetiyeydi. Ardından rublede devalüasyon söylentileri kriz alevlendirdi. Bunlar yetmiyormuş gibi hafta sonuna doğru uluslararası derecelendirme şirketi Moody's de, ülkenin kredi notunu düşürüverdi.

Bu gelişmeler yabancıların Moskova Borsası'ndan ‘acil’ çıkış yapmaları için yeterliydi. Öyle de yaptılar. Fakat yabancı fonların, satışlarını sadece Moskova Borsası ile sınırlandırmadı. Keza Rusya için alınan ‘‘sell’’ (satış) kararı emerging market (gelişmekte olan piyasa) kapsamına giren bütün borsalarda geçerliydi.

Türkiye'nin global gelişmelerden etkilenmesi de doğaldır. Bu yüzden yabancıların emerging market listesinde yeralan İMKB de yabancıların kapsama alanına giriverdi. Hafta ortasındaki ilk şokta Moskova Borsası yüzde 12 düşerken İMKB'de de aynı gün yüzde 8'lik çöküş yaşandı. Her iki borsadaki çöküşe yolaçan adres, yabancılardı.

YABANCILAR DÖVİZDE

İMKB'de çarşamba günkü çöküşte gerçekleşen 117 trilyon liralık işlem hacminin de büyük bölümü yabancılara aitti. Bizim borsada en büyük satışı yapan yabancılardan birinin J.P.Morgan olduğu konuşuluyor. Gelişmekte olan borsalarda da aktif olan J.P. Morgan'ın, Rusya felaketi üzerine Türkiye portföyünü de boşalttığı belirtiliyor.

J.P.Morgan'ın İMKB'de yaklaşık 4 milyar dolarlık (10.2 trilyon lira) satış yaptığı öne sürülüyor. J.P.Morgan gibi uluslararası büyük birkaç yabancı fonun da gelişmekte olan borsalara dönük ‘sell’ kararı doğrultusunda geçen hafta İMKB'de yüklü miktarda satış yaptığı konuşuluyor. Fakat bu fonların Türkiye'yi terketmek yerine, dövizde beklemeye geçtiği bize gelen bilgiler arasında.

Evet peş peşe gelen felaketler nedeniyle borsada geçen hafta satan sattı. Aslında hâlâ yarısı yabancıların kontrolünde olan İMKB'de geçen haftaki satışlarla, fiyatlardaki şişkinlik de zorunlu olarak ortadan kalkmış oldu.

Mayıs enflasyonun düşük çıkması bekleniyor. Rusya'daki kriz nedeniyle biraz hareketlenen faizlerin yönünde yarın yapılacak altı aylık bono ihalesi belirleyici olacak. Fakat çok büyük sıçrama beklenmiyor.

Rusya'daki krizin İMKB'ye etkileri önümüzdeki günlerde giderek azalacaktır. Altı aylık bilanço dönemi yaklaşıyor. Şirketlerin temettü ödemeleri de tamamlandı. Özelleştirmede önümüzdeki günlerde yeni sayfalar açılacak. Siyasi cephede büyük bir olumsuzluk yaşanmazsa borsada yeniden alımlar gelmeye başlayabilir.

---