Trump'ın tarzı

ABD Başkanı Trump’tan bahsediyorum. Yönetim tarzı, görüşmeleri ve “sosyal medya mesajları” ile tam anlamıyla “değişik” bir başkan. Değişikliği, esprileri ve verdiği pozlarla da G-20 toplantısında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da aralarında bulunduğu ikili görüşmelerine yansıdı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmenin en önemli sonucu S-400’ler konusunda Trump’ın Türkiye’ye hak vermesi ve bunu kamuoyuna açık şekilde anlatması oldu.

TARZI BÖYLE

Trump’ın sözleri hızlanan S-400 takviminde “Yaptırımlar uygulanmayacak mı?”, “Suriye’de iki ülke anlaşmaya yakın mı?” ve “Temmuz ayında Trump Türkiye’ye mi geliyor?” sorularını gündeme getirdi. Bu soruların yanıtlarını “pembe bir tablo” yerine “temkinli ve soğukkanlı bir çerçevede” yanıtlamakta fayda var. Üst düzey bir kaynağım, “Görüşme iyi geçti ama netice ne olur?” sorusunu gündeme getirdi. Neden mi? Daha önceki görüşmeleri hatırlamakta fayda var. Sürece baktığımızda “Trump ile görüşmeler iyi geçiyor” ama “netice” çıkmıyor. Hatta bazen tam tersi yönde sonuçlar yaşanabiliyor. S-400’lerle ilgili ayrıntılara geçmeden önce “Görüşme var ama netice yok” başlığına güncel diğer örneği ekleyelim: Suriye’de güvenli bölge kurulması konusunda derinlik konusu dahi aşılmış değil. Haftalar, aylar geçiyor ama neticeye ulaşılamıyor.

S-400’LER GELİYOR

Gelelim S-400’lere... Erdoğan, Saraybosna’ya hareketinden önce “S-400’lerin yolculuk hazırlığı devam ediyor” dedi. Kısa bir sürede Türkiye’ye gelmeleri bekleniyor. Ancak kurulumu hemen olmayacak, olamayacak. S-400’lerin altyapısının kurulması gerekiyor. Sözleşmede zaten çalışması için gerekli altyapı, eğitim ve konuşlandırma da var. Çalışır duruma gelmesi zaman alacak.

Bu süreçte gözler ABD’de olacak. Yaptırımlar konusunda harekete geçecekler mi, nasıl bir çerçeve çizecekler? Elimizdeki verileri alt alta koyalım. Trump-Erdoğan görüşmesinin ardından ABD’den gelen tepkilere bakacak olursak...

Senatör Lindsay Graham, “S-400’ler aktive edildiği an yaptırımlar gelecek” dedi.

ABD Kongre Dış İlişkiler Komite Başkanı Elliott, “Yaptırımlar gelecek” dedi.

Pentagon Sözcüsü Andrews, “Hiçbir şey değişmedi. F-35 ve S-400 beraber olamaz” açıklamasını yaptı.

Amerika’dan gelen bilgiler senatör ve kongre üyelerinin Trump’ın şahsi karar veremeyeceği görüşünü savunduklarını gösteriyor. Bu arada kongre ve senatoda Türkiye aleyhine farklı başlıklarda 11 tasarı bulunuyor. Yani tüm bunları bir baskı, ellerinde bir koz olarak tutuyorlar. Asıl mevzu ise CAATSA, yani artık hepimizin ezbere öğrendiği ABD’nin Düşmanlarına Yaptırımlarla Karşı Koyma ve Mücadele Etme Yasası... Washington yönetimine göre Türkiye’nin Rusya ile yaptığı S-400 anlaşması Kongre’nin 2017 yılında çıkardığı CAATSA yasasının 231. maddesini ihlal ediyor. Türkiye’ye yaptırım için düğmeye basılırsa, Trump’ın son açıklamalarından hareketle en hafif beş yaptırım seçilebileceği ve başkanın da yaptırımları 180 gün rafa kaldırabileceği belirtiliyor. Böyle mi olacak, yoksa Trump Türkiye’ye ağır yaptırım uygulanmasında ısrar eden bazı kurum ve senatörlerin etkisinde mi kalacak göreceğiz. Yaz ayları Türk-ABD ilişkileri açısından da sıcak geçecek.