Hani ılımlıydılar? Onlar hiç değişmedi
“Onlar değişmedi. Onlar aşırı ve köktenci bir grup. İnsan haklarına inanmıyorlar. Kadın haklarını koruyana kadar Taliban uluslararası toplum tarafından bir hükümet olarak tanınmamalı.”
Bu sözler BBC tarafından 2022 yılında dünyanın en ilham veren ve etkili 100 kadınından birine, Afgan gazeteci Zahra Joya’ya ait. Angelina Jolie’ye verdiği röportajda bu sözleri söyledi.
OKUMAK İÇİN ERKEK GİBİ GİYİNDİ
Zahra Joya, Taliban yönetimi altında okula gidebilmek için altı yıl boyunca “Muhammed” adını kullandı. Erkek gibi giyindi. 2001’de Taliban devrildiğinde kendi adıyla okula geri dönebildi. 2011’de ise gazeteci olarak çalışmaya başladı. Afganistan’ın ilk feminist haber ajansı olan ‘Rukhshana’yı kurdu. Bu adı neden seçtiğini şöyle anlatıyor:
“- Rukhshana kırsal kesimde 2015 yılında Taliban tarafından öldürülen 19 yaşında bir kızdı.
- Onu unutmamak için bu haber ajansını kurdum.”
2021’de Afganistan’dan ayrılarak İngiltere’ye yerleşen Joya, Trump yönetimini de Afgan kadınlar olmadan müzakere yürüttüğü için şu sözlerle suçluyor: “Çok geçmeden Afgan kadınların taleplerinin ABD ve müttefikleri için çok da önemli olmadığı anlaşıldı.”
HEP BİRLİKTE KANDIRDILAR
Çok acı değil mi? Önce ılımlı numarası yaptılar, hatta “ılımlı” olduklarına da başta ABD olmak üzere o güçler bizi inandırmaya çalıştı. Oysa Taliban’ı ve zihniyetini dünya tanıyordu, tanıyor. Değişmeyeceklerini ve bir süre sonra yine aynı olacaklarını bilmek gerekiyordu. Afganistan’da kadın olmak, kız çocuğu olmak, hatta çağdaş kafalı insan olmak çok zor. Haklarını, umutlarını, özgürlüklerini kaybeden başta Afganistan olmak üzere dünya üzerindeki tüm kadınların bir an önce özgürleşmesini diliyorum. Taliban vb zihniyetindekilerin de yönetimlerden uzaklaşmalarını istiyorum.
MEMUR VE EMEKLİLER HAKLI BİR BEKLEYİŞ İÇİNDE
İŞÇİ temsilcileri yeterli bulmasa da asgari ücret 8 bin 506 lira oldu. Zam oranı yüksek, ancak haklı olarak vatandaş enflasyon ve yeni yıl zamlarıyla bu rakamın kısa sürede erime olasılığından endişeli.
Diğer yandan memurlar ama özellikle de emekliler beklenti içinde. Özellikle en düşük emekli maaşı yeni belirlenen asgari ücretin çok altında.
- Memur ve memur emeklisi maaşlarının belirlenmesinde enflasyon oranları temel faktör.
- Haziran ayından bu yana 5 aylık enflasyon yüzde 14.04.
- Toplu sözleşme gereği memur ve memur emeklileri ocakta yüzde 8 zam alacak. 5 aylık enflasyon farkıyla birlikte rakam yüzde 15’e çıkıyor. Buna 3 Ocak’ta açıklanacak olan aralık enflasyon oranı da eklenecek. Bununla birlikte yüzde 17-18 arası bir zam hesaplanıyor.
- Bir de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın inisiyatifiyle ek zam yapılması bekleniyor. Geçen yıl enflasyon farkı artı toplu sözleşme zammının üzerine yüzde 2.5 eklenmişti.
- İşçi ve Bağ-Kur emeklilerine ise enflasyon farkı doğrudan veriliyor. Yukarıdaki hesaptan yola çıkarak, bu oran yüzde 17-18 olabilir.
- En düşük emekli aylıkları 3 bin 500 TL’ye tamamlanarak ödeniyor.
YENİ BİR DÜZENLEME GEREKLİ
Günümüz koşullarında 3 bin 500 lira ile geçinmek imkânsız. Bu nedenle yapılan açıklamaları da dikkate alarak en düşük emekli aylığıyla ilgili yeni bir düzenleme yapılması şart görünüyor. Hem memura hem emekliye refah payı da koşullara göre belirlenmeli. Devlet açısından kolay olmadığını tahmin edebiliyorum ancak özellikle dar gelirli vatandaş için bu koşullarda yaşamak zor. Burada enflasyonla mücadelenin önemi bir kez daha öne çıkıyor. Umarım 2023 ekonominin düzlüğe çıkmaya başladığı yıl olur. Umarım dar gelirli vatandaşlarımız yeni yılda rahat bir soluk alabilirler.
