Görünmez goril

Görüp de yokmuş gibi davranmak anlamında bir sendrom! Harvard Üniversitesi Psikoloji Bölümü araştırmacıları Christopher Chabris ve Daniel Simons yıllar önce yaptıkları deneyle çevremizde olup bitenlere çoğu zaman kendimizi nasıl kapattığımızı ispatladı. Deneyin amacı insanın çoğu zaman apaçık ortada duran gerçekleri nasıl görmezden geldiğini kanıtlamaktı. Deneyle hayatımızı yönetenin çoğu zaman aklımız ve sağduyumuz olmadığı anlaşıldı. Nasıl mı?

* Üçü beyaz, üçü siyah tişört giymiş altı kişi bir araya getirilmiş ve bir dakika boyunca ellerindeki topu birbirlerine atmıştı.

* Bunu izleyenlerden de sadece beyaz tişört giyenlerin attığı pasları saymaları istenmişti.

* Beyaz tişörtlülerin 15 pas attığını herkes sayabilmişti.

* Peki, görüntüye giren gorili gören olmuş muydu? Gorili yüzde 92’si görmemişti.

DÜNYA İÇİN GÖRÜNMEZ GORİL

Gazze, yaklaşık bir haftadır milyarlarca insanın gözü önünde vahşeti yaşıyor. Cami, okul, hastane derken en son üniversite binasını vurdu İsrail. Hamas militanı, sivil ayrımı yapmadan tonlarca bomba yağdırıyor... Kim nasıl dur diyecek bilmiyorum ama Gazze’ye saldırıları TV’den seyrederken insanlığımdan utanıyorum.

* Dünya kamuoyu da ikiye bölünmüş durumda.

* Bazıları “Görünmez Goril” sendromu yaşıyor. Oysa her şey ortada.

* Her insanın kendisini Gazze’deki suçsuz insanın yerine koyması gerek.

SENDROMU YAŞAMAYAN TÜRKİYE

Görünmez Goril sendromunu yaşamayan ülke hep Türkiye oldu. Şimdi bir kere daha yaşanan katliamın durması için başta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan olmak üzere tüm yönetim ayakta. Temel hedef savaş seviyesinden vazgeçilmesi, çatışmaların yoğunluğunun önce düşürülüp, sonra da tamamen sonlandırılması. Türkiye’nin işi zor. Bu yüzden de bir yandan bu yöndeki çabalarını sürdürürken, diğer yandan ilk adım olarak esir takası ve sivillerin tahliyesi üzerine çalışılıyor, yoğun bir diplomasi trafiği yürütülüyor.

HAMAS İLE KONUŞULDU

* Türkiye tıpkı Rusya ve Ukrayna’da olduğu gibi taraflarla konuşabilen tek ülke.

* Hamas’ın elinde tabloda göreceğiniz gibi birçok ülkenin vatandaşı var. Hayatta olanların Gazze’de tünellerde tutulduğu düşünülüyor.

* Başta batılı ülkeler olmak üzere, birçok devlet Ankara ile temasa geçerek vatandaşları için devreye girmesini istedi.

* Bu kapsamda Türkiye çeşitli seviyelerde Hamas ile de temasa geçerek, önce tıpkı İsrail’e yaptığı gibi uyarılarda bulundu.

BASKININ İSTİHBARATI NASIL ELDE EDİLEMEDİ?

Herkes bir suçlu arıyor İsrail’de. Lakin Netehyahu Gazze’ye tam taarruzla eleştirileri görmezden geliyor. Bir taraftan Hamas’ın bu kadar silahı nasıl temin ettiği de araştırma konusu.

* Tahran ile Gazze Şeridi’ni kontrol eden Hamas arasında güçlü ilişkiler olduğu bilinse de İran’ın, Hamas’ın İsrail saldırılarının arkasında olduğuna dair henüz bir kanıt bulunamadı.

* Sürpriz saldırı tüm dikkatleri İran’a çekti. Hatta ABD iki uçak gemisini İran’a gözdağı vermek amacıyla Gazze açıklarına gönderme kararı aldı.

ABD- İRAN İMZASININ MÜREKKEBİ KURUMADI

* Ancak beş ABD vatandaşının serbest bırakılması karşılığında İran’ın 6 milyar dolarının serbest bırakılması takas anlaşmasının imzası daha kurumadı.

* Geçen ay yapılan anlaşma, Tahran tarafından hapiste tutulan beş ABD vatandaşının, İran’ın Güney Kore’de dondurulan 6 milyar doları üzerindeki blokajın kaldırılması karşılığında serbest bırakılmasını ve aynı zamanda ABD’de tutuklu beş İranlının ülkeden ayrılmalarını öngörüyordu.

* İşte ABD hükümetine yönelik eleştirilerin odağında, anlaşma sonucu 6 milyar doları alan İran’ın, Hamas’a destek verdiği iddiası bulunuyor. Bu iddiaları ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 8 Ekim Pazar günü yaptığı açıklamayla yalanladı. ABD’nin, İsrail’e yönelik son saldırının arkasında İran’ın olduğuna dair henüz bir kanıta rastlamadığını da ifade eden Blinken, buna karşın İran ile Gazze Şeridi’ni yöneten Hamas hareketi arasındaki derin ilişkilere dikkat çekti.

BLOKAJI KALKAN PARA KULLANILDI MI?

Yabancı basında yer alan haberlere göre para, İran’a gönderilmedi. Güney Kore’nin başkenti Seul’den Katar’ın başkenti Doha’ya aktarılan fonlar Katar Merkez Bankası’nın kontrolüne verildi. İran’la yapılan mahkûm takası anlaşmasının şartları uyarınca, paranın yalnızca insani amaçlarla kullanılabileceğini belirten Blinken, buna İran dışından ithal edilen gıda ürünleri ve başka malların satın alınmasının da dâhil olabileceğini söyledi. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bir sözcü de, “İran bu fonları sadece İran halkına gıda, ilaç, tıbbi cihaz ve tarım ürünleri satın almak için kullanılabilir” açıklamasında bulundu. Kısacası Hamas’ın arkasında kim var ya da gerçekten biri var mı sorusu henüz yanıtsız.

ESİR TAKASININ PERDE ARKASI

* Ankara’nın amacı öncelikle farklı ülkelerin vatandaşlarını ve sivilleri kurtarabilmek.

* Ancak esir takası kolay değil. Edindiğim bilgiler Hamas’ın bazı şartları ortaya koyduğunu gösteriyor. Bu şartları şöyle sıralamak mümkün:

1. Hamas İsrail hapishanelerinde uzun yıllardır tutulan tutuklu ve mahkumları gündeme getirdi.

2. “Dünya kamuoyu Hamas’ın elindeki çeşitli ülkelerden kadın esirlerden bahsediyor ama İsrail hapishanelerinde suçları belli olmayan, Hamas militanı olmayan kadınlar bulunuyor” mesajı ile kadınların serbest bırakılmasını istiyor.

3. Hamas’ın ilk etapta kadın-erkek esir takası için gündeme getirdiği esir sayısı 5 bin civarında.

4. Bir diğer talepleri ise İsrail’in bir an önce operasyonu durdurması. En azından esir takası süreci boyunca ateşkes ilan edilmesi.

* İsrail ise şu an için operasyonunu durdurma niyetinde değil.

KAMUOYU BASKISI İLE KADEMELİ ESİR TAKASI GÜNDEME GELEBİLİR

* Başta Batı ve diğer ülkelerin de bastırması sonucu İsrail Gazze’yi bombalamayı durdurur, Hamas saldırılarına son verirse en azından esir takasını konuşabilecek bir ortam geçici de olsa sağlanabilir.

* Ankara çabalarını sürdürecek. Ancak dünya kamuoyunun da taraflara ve onların arkasındakilere mutlaka baskı yapması gerekiyor. 

* Ankara’ya göre kademeli bir esir takası hayata geçebilir. Önce kadınlarla başlayacak bir sürecin, kademe kademe hayata geçirilmesi gündemde.

DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜNDE KAÇ ÇOCUK ÖLDÜ?

Dünya kız çocukları günü nedeniyle sosyal medya çocukları paylaşanlarla doluydu. Benim elim gitmedi. Adını bilmediğim Gazze’deki küçük bir kız çocuğu nedeniyle... Küçücük kız çocuğu yakınlarına düşen bombayı ya şoktan ya da zaten ölüme alışarak büyümekte olduğundan hiç duraksamadan anlatıyordu; “Yatıyorduk, ben hemen çıktım ama kardeşim öldü...” diyordu. O’nun kardeşi, dünyanın ise insanlığı öldü zaten. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan da bu büyük trajedinin altını çizdi, “Bugün dünya sahnesinde gözyaşları içerisinde tanıklık ettiğimiz Filistin-İsrail savaşında, insanlığın ortak emaneti çocuklarımız kopartılıyor” dedi. Savaşın kazananı olmaz, savaşın ölü çocukları olur. Aynı saatlerde bir kere daha Türkiye’nin birlik ve beraberliğinin ve bu zorlu coğrafyada güçlü olmanın ve kalmanın önemini bir kere daha anladım. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki Hatay’da Çocuk Evleri Sitesi’nin temelini atıyorlardı. Özdemir şunları söyledi:

* “Deprem bölgesinde hem ailelerine teslim edilen hem de anne-babası vefat ettiği için yakınları tarafından koruma altına alınan tüm çocuklarımızın takibine halen devam ediyoruz.

* Deprem bölgesinde çocuklarımızın ve gençlerimizin daha fazla sosyal, akademik, sanatsal ve sportif aktivitelere katılmalarını teşvik ediyoruz.

* 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü vesilesiyle Sayın Emine Erdoğan’ın da dile getirdiği gibi çocuklarımızın mutlu ve huzurlu bireyler, kendileriyle barışık, vatanlarını seven insanlar olarak hayata atılmaları, bizim en büyük hedefimizdir.

* Amacımız çocuklarımızın huzur ve güven içinde büyüyüp, yetişmeleridir.”

Umarım savaş bölgelerindeki tüm çocuklar için dünya ayağa kalkar, o çocuklar da huzur ve güven içinde büyüyebilirler.