Erdoğan-Trump görüşmesinin perde arkası

- ABD Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu ise 10 Mayıs’ta sunulan ve Türkiye’nin Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi alması halinde F-35 programından çıkarılması çağrısı yapan karar tasarısını kabul etti. Türkiye’ye S-400 silah sistemi alımını iptal etmesi çağrısı yapıldı. Benzer bir girişim bir sonraki hafta Senato tarafından da yapıldı.

- Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, “Türkiye’nin ulusal güvenliğini sağlamaya yönelik olarak attığı adımların gerisindeki haklı nedenler göz ardı edilerek alınan bu tür kararlar, müttefiklik ilişkileriyle bağdaşmamaktadır” tepkisini verdi.

- Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, “S-400’ler haziran ayına yetişmeyebilir ama önümüzdeki aylarda gelecek” dedi.

- Reuters, ABD’li kaynaklara dayanarak yaptığı haberde “Washington Türk pilotların F-35 savaş uçakları eğitimini ciddi bir şekilde askıya almayı düşünüyor” tespitini yaptı.

- Rusya Devlet Başkanlığı Sözcüsü Dmitri Peskov, “S-400’lerin Türkiye’ye teslimatı zamanında yapılacak, bir gecikme yok” dedi.

-Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD Başkanı Trump ile görüştü.

- ABD-Türkiye arasında soruna neden olan ABD vatandaşı FETÖ tutuklusu Serkan Gölge serbest bırakıldı.

BAŞ DÖNDÜREN TRAFİK

Size iki haftadır yaşanan baş döndürücü trafiği ve gelişmeleri alt alta özetlemeye çalıştım.

Peş peşe yaşanan bu gelişmeler, “Neler oluyor?” sorusunu da beraberinde getirdi. S-400’ler konusunda konunun aktörlerinden yapılan resmi açıklamalara ya da yaptırılan haberlere baktığımızda Ankara bir anlamda Moskova ve Washington tarafından ayrı ayrı kıskaca alınmış durumda. Washington’ın “S-400’leri alma” ısrarına karşı, Moskova’nın “Gecikme yok, gönderiyoruz” açıklaması aradaki çekişmeyi net gösteriyor. Şimdi sıra ile gidelim.

- Ankara’daki kaynaklarıma sordum: “Amerika yeniden bir süre tanımlaması mı yaptı?” Kaynaklarım, yeni bir durum olmadığını belirttiler. Daha önce iletilen ve verilen sürenin geçerli olduğunu söylediler. Daha evvel de Hürriyet gazetesindeki köşemde yer vermiştim. ABD, Patriot ile ilgili revize teklifine yanıt verilmesi için haziran ayının ortasına kadar süre verdi. Ankara şu ana kadar ABD’ye yazılı bir yanıt vermiş değil. Ancak çeşitli düzeylerde görüşmeler devam ediyor. Amerikalılara bu görüşmelerde “Önşartı kaldırın, konuşalım” yanıtı birçok kez ifade edildi. Amerikalıların önşartı değişmiş değil. Yani Amerika Türkiye’den öncelikle S-400’ü almayacağını açıklamasını istiyor.

- Kaynaklarıma göre tarih yaklaştıkça ABD, basında çıkan haberler ya da Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nda karar tasarısının kabul edilmesi gibi adımlarla Ankara’ya baskı yapıyor ve bu konuda ciddi olduğunun açık mesajını veriyor.

YENİ TARİH YOK

- S-400’lerin gelişi konusunda yeni bir tarih şimdilik yok. Yani haziranda ilk malzemenin, haziran sonu temmuz başı gibi bataryaların gelmesi bekleniyor. Bu çerçevede Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın açıklaması “temenni” olarak adlandırılıyor.

- Erdoğan-Trump görüşmesinde S-400’ler ve F-35’lerle ilgili teknik komite kurulması yeniden gündeme geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin teklifini tekrarladı. Konuşmadaki fark şu: Bu kez NATO yok. Yani teknik komitenin sadece ABD ve Türkiye yetkilileri arasında kurulması konuşuldu. Amerikalılar zaten başından beri “Konu siyasallaşır” gerekçesiyle NATO’yu istemiyor. Diğer önemli nokta, görüşmede Trump teknik komite kurulmasına “Tamam” dedi. Ancak Trump’ın “Tamam” demesi yetmiyor. Amerika’nın Pentagon gibi diğer aktörleri teknik komitenin kurulmasına yanaşmıyor. Yine de önümüzdeki günlerde iki ülkenin savunma bakanları bu konuda görüşme yapacaklar.

- Erdoğan-Trump görüşmesinde Serkan Gölge’nin tahliyesi de gündemdeydi. Trump tahliye haberini Erdoğan’dan aldı ve teşekkür etti.

- Görüşmede iki lider 28-29 Haziran’da Japonya’da yapılacak G-20 zirvesinde bir araya gelmeye karar verdiler. Trump’ın temmuz ayındaki olası Türkiye ziyaretinden bahsedildi. İbrahim Kalın ve John Bolton’ın bu konuda yakın bir zamanda telefon görüşmesi yapmaları bekleniyor.

S-400’ler ve iki ülke arasındaki ilişkiler açısından son durumu maddeler halinde özetledik. Bitirirken bir not daha aktaralım: ABD-Türkiye arasındaki diğer önemli mesele Güvenli Bölge çalışması. Bu konuda İbrahim Kalın ile James Jeffrey görüştü. Ankara Jeffrey’ye “Çalışmalar ağır gidiyor, süreç hızlansın” mesajını verdi. Diğer yandan Suriye ile ilgili diğer kritik başlık İdlib. Ankara-Washington hattında bu konu da masada. Amerikalılar Ruslarla temasa geçti ve “Ateşkes mutabakatı önemli, korunsun” mesajını iletti.