Pop müzik video klibi üzerinden teknoloji analizi

Kısa sürede çok hızla popülerleşen bazı şeylerin peşinden hayalkırıklığı yaşanması son derece muhtemeldir anlamına gelir bu. Bitcoin gibi kripto-paralar son dönemdeki güzel örneklerinden biri herhalde. Hemen her varlık balonu için düşünülen bu mantık aslında teknoloji için de geçerli. Bazı yeni teknolojiler öyle hızlı yıldızlaştırılıyor ki, kısa dönemde bu beklentilere cevap vermesi doğal olarak imkansız hale geliyor. 1990’ların sonunda internetin yarattığı heyecan kısa sürede kurulan binlerce girişim, bunlara yapılan milyarlarca dolar yatırım ve nihayetinde ekonomik gerçeklerden kopuk olarak oluşan iş modelleri sonucu batan şirketlerle (ve bu şirketlere yatırım yapıp birikimlerini kaybeden küçük yatırımcılarla) sonuçlandı. Tabii sonrasında zaman içerisinde oluşan daha rasyonel bir bakış açısı ve alınan derslerle internetin hayatımızın her alanında yarattığı dönüşüme tanık olduk.

Amerika’nın popüler şarkıcılarından Justin Timberlake’in son video klibi yapay zeka konusunda bu açıdan geldiğimiz noktayı iyi gösteriyor sanırım. Video klip Steve Jobs’a benzetilmiş sanatçının 2028 yılında Malezya’daki bir derin öğrenme konferansında sunduğu robotlu performansı içeriyor. Hatırlatma açısından derin öğrenme son birkaç yıldır yapay zeka uygulamalarının en önemli yöntemlerinden biri haline geldi. Örneğin Facebook’un fotoğraflarınızda arkadaşlarınızı bulup otomatik olarak etiketlemesini sağlayan uygulama gibi görüntü tanıma çalışmaları derin öğrenme ile yapılıyor. Sürücüsüz araba teknolojisinde de derin öğrenme kritik bir yer tutuyor. Peki son derece yeni, karmaşık ve hala gelişme sürecinin başlarında olan bir teknolojinin bir pop müzik şarkıcısının video klibinde yer alması derin öğrenme ile ilgili yaşanacak hayal kırıklığının erken bir uyarısı olabilir mi? Bunun cevabı için araştırma firması Gartner’ın düzenli olarak yayınladığı teknoloji ilerleme eğrisine bakabiliriz. Aşağıda 2017 için oluşturulan grafiği görebilirsiniz. Grafik şu aşamaları gösteriyor:

- Yeni bir teknoloji ile ilgili algının ilk başta gittikçe artan bir ivme ve büyük beklentilerle gelişmesi, sürü psikolojisi ile çok detayına bakılmadan herkesin ondan konuşmaya başlaması, yatırımın artması

- Bu beklentilerin zirve noktaya ulaşması, taksi şoförünüzün robotlardan (ya da bitcoin aldığından) bahsetmesi, gazete manşetleri atılması

- Bu beklentilerin tam olarak karşılanamayabileceğinin anlaşılması üzerine aşağı inişin başlaması, hızla trene atlayanların aynı hızda trenden inmeleri sonucu düşüşün derinleşmesi

- Dibe vurduktan sonra gerçekten faydalı iş uygulamalarının gelişmeye başlaması, sabırlı ve inançlı girişimler sonucu teknolojinin faydasının görülmeye başlanması

- Daha sürdürülebilir bir hızla teknolojinin yaygınlaşmaya başlaması

2017 grafiğinde en tepede ne yer alıyor? Derin öğrenme! Demek ki teknolojide balon beklentiyi anlamanın bir yolu da video kliplere düşmesine bakmak olabilir! Grafikte ayrıca daha yolun başında olan genel yapay zeka (insan gibi düşünme), biraz ileride de kuantum bilgisayarları (normal bilgisayarlara göre 100 milyon kat daha hızlı çalışabilen) görebiliriz. Sağlıklı bir büyüme rotasında ise sanal gerçeklik var. Bakalım birkaç sene sonra bu eğri nasıl değişmiş olacak.