RAKAM çok büyük. 2007 yılında sosyal güvenlik açığı 24 milyar YTL’yi geçti...Delik ki; ne delik! Yara ki; ne yara!
"Sosyal güvenlik reformu" içindeki çabalar da...
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu da...
Derde derman olmadı, olamadı...
Zaten bu yüzden kanun uygulanamadı, ertelendi.
Peki çözüm ne? Sancı nasıl giderilebilir?
Sosyal güvenlikte esas reform; kayıt dışı çalışanların sisteme dahil edilmesinden geçmekte. Böylece hem sistem toplanan fonlar ile sürdürülebilir bir yapıya kavuşur, hem de yurttaşlarımız sosyal güvenlikli bir geleceğe koşar...
Çözüm bu da; zor.
Ama... Yapılacak şeyler de var... Sistemi işletici, rahatlatıcı ve geliştirici...
Örneğin; eski bir yasa... 1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanunu ve Kimlik Bildirme Kanununun Uygulanması İle İlgili Yönetmelik...
Kayıtdışı istihdamı kayda almamız için bize ciddi bir dayanak.
Nasıl olur?
Sigortasız işçilerden / çalıştırılanlardan Kurumun haberdar olmasının mekanizmasını kurmayı tasarladığımız önerimizde, teftiş ve denetim faaliyetlerinden bağımsız bir biçimde, devlette belge kaybolmaz prensibine uygun olarak başka bir kamu kuruluşundaki / resmi kuruluştaki sigortalı tesciline uygun bilgi ve belgelerin belirli periyotlarla Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) gönderilmesi sağlanabilir...
Çapraz kontrolle otokontrol tesis edilebilir... Zor gibi görülse de kolay...
Kolay gibi görülse de emek işi... Sosyal güvenlik de öyle bir şey zaten.
Kimlik Bildirme Kanunu ve İlgili Yönetmelik hükümleri çerçevesince işverenin; işyerlerinde çalıştırdıkları işçilere ait kimlik bildirme belgeleri kolluk kuvvetlerince belirli periyotlarla ilgili SGK İl Müdürlüğü’ne gönderilirse...
Ciddi bir adım atılmış olur...
Bu bilgilere dayalı olarak Kurum gerekli kontrolleri yapar ve sigortasız çalıştırılanları kayda alabilir.
Bu konuda hazırlanan raporlar; yaklaşık 7 milyon kişinin kayıt altına alınması halinde; asgari ücret üzerinden bile, vergi, sigorta primi ve işsizlik sigortası primi olarak devletin (Maliye, SGK, İŞKUR’un) brüt, yıllık asgari 20 - 21 milyar YTL gelir elde edebileceğini ortaya koyuyor.
Az değil bu. Sistemi rahatlatır, iyileştirir, hatta...
Sigorta primlerinde indirime gitme yönlü bir politika seçeneği dahi gündeme gelebilir.
Neden olmasın?
Çağdaş ülkelerde, işleyen sistemlerde bu var. Bizde ise, verenden daha çok al...
Yüklen, işini bitir! Artık sosyal güvenlik sisteminde "iyileştirici" yaklaşımları gündeme alma zamanı.