Babam artık evin yolunu bulamıyor

Sevgili Güzin Hanım, babam 74 yaşında. Annemi üç yıl önce kaybettikten sonra, babamı yanımıza aldık.
Ancak babam son 7-8 aydır zihinsel olarak çok kötüye gidiyor. Bunadığını düşündüren bazı belirtiler var ya da daha kötüsü Alzheimer mi oldu?
Her şeyi unutuyor. Birkaç gün önce evin yolunu bulamamış, Allah’tan kapıcımız ona yolda rastlamış da eve getirmiş. Çok endişe içindeyim, ne yapmam gerektiğini bilmiyorum.
Bu konuda değerli doktorlarınızdan bize biraz bilgi alabilir misiniz?
- Rumuz: Melahat K.

Sevgili okurum, bu konunun en iyi uzmanlarından biri olan Dr. Taner Seleker’e sorununuzu ilettim.
İşte konunun açıklaması: Demansın dilimizdeki karşılığı bunamadır, zihinsel işlevlerde kayıp anlamına gelir. Alzheimer hastalığı (AH) demansa neden olan hastalıklardan sadece biridir. Ancak gerek rastlanma sıklığının yüksekliği, gerekse medyatik yoğun kampanyalar nedeniyle bu ikisi aynı şeymiş gibi değerlendirilmektedir.
Alzheimer hastalığı dışında demansa neden olan birçok hastalık vardır. Örneğin bir bunama hastasında neden, AH’a bağlı olabileceği gibi, beyin tümörü, beyin damar hastalıkları, B12 vitamin eksikliği, tiroid bezinin az çalışması, beyin omurilik sıvısı dolaşımı bozukluğu, beynin enfeksiyon hastalıkları da olabilir.
Bu demektir ki; her demans Alzheimer hastalığı demek değildir, fakat her Alzheimer hastalığı demanstır.
Alzheimer hastalığı bellek ve zihinsel fonksiyonlarda gerileme, unutkanlık, günlük yaşam işlevlerinde bozulma ile kendini gösteren ilerleyici, beyin dokusunda bozulma ile seyreden kronik bir hastalıktır.
Alzheimer hastalığı ne yazık ki başlangıcından itibaren ortalama 10 yıl içerisinde ölüm ile sonuçlanır.
En belirgin özellik günlük aktiviteleri sürdürebilme yeteneğinde ciddi bir gerileme olmasıdır. Bellek, konuşma, mekanı ve zamanı algılamada, beceri ve davranış kontrolünde bozulma gözlenir. Bellek bozukluğu, yeni öğrenilen bilgileri kısa sürede unutma şeklindedir. Yanı sıra içine kapanma, depresyon belirtileri, giyimine ve temizliğine özen göstermeme, ev işlerini yapmakta güçlük çekme niteliğindedir.
Genetik ya da ailevi geçiş, genellikle 65 yaş öncesi başlangıçlı Alzheimer hastaları için önemlidir.
Alzheimer hastalığı tanısının temeli klinik öyküsünün ayrıntılı dinlenmesi, fizik ve nörolojik muayene esasına dayanır.
Laboratuvar bulguları: Ayırıcı tanı açısından önem taşır. Tam kan sayımı, tiroid fonksiyonları, B12 vitamini ve folik asit, sifiliz serolojik testi, BUN ve kreatinin, kalsiyum, glikoz, elektrolitler, idrar tahlili, karaciğer fonksiyon testleri.
Nöropsikiyatrik değerlendirme: Günlük yaşam aktivitelerini sorgulayan çeşitli testler kullanılarak hastanın performansı ve işlevsel yetisinin belirlenmesi esasına dayanır.
Nörolojik görüntülemede sıklıkla: Beyin MR’I yanı sıra gerekirse PET, SPECT, MR spektroskopi kullanılır.
Alzheimer hastalığının erken tanısı hasta ve hasta yakınları açısından önem taşır. Erken tanı ile başlanacak erken ilaç tedavisi zihinsel bozulmayı yavaşlatır, hasta bakım yükünü azaltır.
Dr. Taner Seleker / Nöroloji uzmanı